Είτε έχεις ζήσει έναν τόπο, έστω και για λίγο, κι έμαθες τις χάρες του, είτε όχι, η λύπη σου είναι το ίδιο βαριά όταν καίγεται. Στη Ρόδο δεν έχει τύχει να πάω. Τις ομορφιές της τις ξέρω από διαβάσματα και ντοκιμαντέρ. Καίγεται και καιγόμαστε όλοι μαζί της. Στην Τράπεζα της Αιγιάλειας, αντίθετα, έχω πάει κάμποσες φορές, με φίλους που έχουν εκεί τη ρίζα τους. Εκεί ήμασταν και από το μεσημέρι της Παρασκευής 21.7 έως το μεσημέρι της Κυριακής. Ξαναείδαμε το σχολείο όπου μαθήτευσε ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, που ανέβαινε κάθε μέρα με τα πόδια από το Διακοφτό, και το σπίτι όπου έκαναν κάποτε τις διακοπές τους ο Γιώργος και η Μαρώ Σεφέρη. Κάναμε μπάνιο στην Πούντα, πρώτη φορά στη μνήμη όλων τόσο ζεστή – άλλο ένα σημάδι της κλιματικής κατάρρευσης. Και χόρτασε η ψυχή μας πράσινο. Πώς να μαντέψουμε ότι το απόγευμα η Τράπεζα, το φαράγγι του οδοντωτού, η Αιγιάλεια όλη, θα γίνονταν πένθιμη είδηση, μαζί με τη Ρόδο, την Εύβοια, την Κέρκυρα; Θλίψη και θυμός, σαν τις δύο κόψεις του μαχαιριού.
«Αν σωθεί το χωριό, θα το σώσουν οι άνθρωποί του. Το έχουν ξανακάνει και ξέρουν», μού είπε ο Λεωνίδας, όταν η πυρκαγιά είχε κυκλώσει την Τράπεζα, κι ας έλεγαν στην τηλεόραση ότι έχουν πιάσει δουλειά ένα σωρό πτητικά μέσα. «Η θειά», συνέχισε ο φίλος μου, «έκανε συσκότιση στο σπίτι της μόλις άκουσε τη διαταγή εκκένωσης και κρύφτηκε. Για να σώσει τα ζωντανά της. Το ξανάζησε και ξέρει». Τα έσωσε.
Τ’ αεροπλάνα δεν σβήνουν τις πυρκαγιές μόνα, παρεκτός και τις πιάσουν στο πρώτο τέταρτο. Χρειάζεται και ο τρομερός αγώνας πυροσβεστών και εθελοντών. Οι εθελοντές δεν είναι πολίτες οργανωμένοι σε ομίλους προστασίας της φύσης. Υπάρχουν και αυτοί, μέχρις αυτοθυσίας πρόθυμοι, όπως και οι πυροσβέστες, και οι πιλότοι, που θρηνούν δύο νέα θύματα. Ο κόπος και το ρίσκο όλων τους θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικά αν συνέπρατταν με τους δασολόγους. Που όμως έχουν αποκοπεί διά νόμων από την ίδια τη δουλειά τους: την προστασία των δασών.
Εθελοντές είναι οι αρνητές εκκένωσης. Οσοι δεν αντέχουν να βλέπουν τον τόπο τους να απανθρακώνεται και αυτοί να μένουν άπραγοι κομπάρσοι στο πανικόβλητο σενάριο της εκκένωσης. Δεν φεύγουν. Αυτοί καθοδηγούν τους πυροσβέστες, ξενομερίτες ή και αλλοδαπούς. Αυτοί προσπαθούν να συντονίσουν το χάος που νομοτελειακά παράγει ο πολυκέφαλος και αμνήμων κρατικός μηχανισμός. Αυτός ένα έχει μάθει: να αυτοσυγχαίρεται επί της τέφρας.
Παντελής Μπουκάλας
