Από το βράδυ της Κυριακής των εσωκομματικών εκλογών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ακούμε για «σοκ» και «ανατροπή», όμως, τα σημάδια είχαν φανεί από καιρό πριν. Παραμερίζοντας την πολύ πιθανή συμμετοχή στις εκλογές ανθρώπων που συνδέονται με άλλα κόμματα και ενδεχομένως ψήφισαν υπηρετώντας ένα δικό τους σχέδιο –άλλωστε το καταστατικό τους δίνει αυτό το δικαίωμα με την εγγραφή τη μέρα της ψηφοφορίας– επιχειρώ να εντοπίσω κάποια πιθανά αίτια του αποτελέσματος ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ που συμμετείχαν στις εκλογές, ακόμα και αν δεν συμμετέχουν στις υπόλοιπες διαδικασίες του.
Από την αρχή της προεκλογικής διαδικασίας και ειδικά μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητας Κασσελάκη, τα social media και κυρίως το Facebook έχει κατακλυστεί από υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ που εκφράζουν αρνητικές γνώμες και κάνουν επιθέσεις σε στελέχη του κόμματος, σε υποψηφίους και σε άλλους «αντίπαλους» χρήστες. Oι περισσότερες απόψεις που εκφράζονταν δεν έχουν να κάνουν με πολιτικά προγράμματα, αλλά με ζητήματα αρκετά πιο απλοϊκά και ατεκμηρίωτα. Οι εν λόγω χρήστες και χρήστριες διαδίδουν με μεγάλη ένταση και συχνότητα θεωρίες συνωμοσίας, χωρίς κανένα έρεισμα σε πραγματικά γεγονότα:
Τα στελέχη του κόμματος και οι συνεργάτες του μέχρι σήμερα προέδρου, με αιχμή τους Τσακαλώτο και Αχτσιόγλου, πριόνιζαν για χρόνια την καρέκλα του Τσίπρα, κάνοντας σαμποτάζ και οδηγώντας στην εκλογική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ τον Μάιο. Η Αχτσιόγλου έβαλε τον Κατρούγκαλο να κάνει την περίφημη δήλωση, προκειμένου να χάσει ποσοστά ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας να αναγκαστεί να παραιτηθεί. Ο Τζανακόπουλος κλείδωσε τον πρόεδρο έξω από το γραφείο του. Η Αχτσιόγλου ακολούθησε καμπάνια που εσκεμμένα έδινε ψήφους στον Κασσελάκη, σε ένα σχέδιο του Τσίπρα να προκύψει νέα ηγεσία δικών του αχυρανθρώπων, που θα απομακρύνουν από το κόμμα τα στελέχη της Ομπρέλας.
Αυτές και άλλες εξωπραγματικές θεωρίες δίνουν και παίρνουν ακόμα, χωρίς να νοιάζονται οι εύπιστοι οπαδοί αν δεν προκύπτουν από πουθενά ή αν παρουσιάζουν τον Αλέξη Τσίπρα σαν έναν loser ηγέτη που απολαμβάνει την αγάπη του λαού, αλλά δεν μπορεί να αναμετρηθεί με τους συνεργάτες του.
Κοινή συνισταμένη των παραπάνω θεωριών είναι η αίσθηση πως τα στελέχη του κόμματος, οι βουλευτές και βουλεύτριες, τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής και της Πολιτικής Γραμματείας, στην πλειοψηφία τους μηχανορραφούσαν εναντίον του Τσίπρα. Οι υποστηρικτές των θεωριών τους αποκαλούν «βολεμένους», «που δεν θέλουν να χάσουν την καρέκλα τους» και «χωρίς καμία σχέση με την κοινωνία». Ιδιαίτερα τα μέλη που πρόσκεινται στην Ομπρέλα και τον Τσακαλώτο, τα χαρακτηρίζουν συχνά σαν «αριστερά βαρίδια» ή «εκκρεμότητες», «άπλυτους» που «δεν έχουν κολλήσει ποτέ ούτε ένα ένσημο», «ομπρελίτσες» και «τέντες», προεξοφλώντας την εκπαραθύρωσή τους σε περίπτωση νίκης του Κασσελάκη. Το ύφος είναι εντελώς γηπεδικό, με εκφράσεις τύπου «τελειώσατε», «ξύδι» και «θα τρέχετε να κρυφτείτε στις τρύπες σας».
Κατά τη γνώμη μου, οι παραπάνω απόψεις, το ύφος και η διάθεση αποτελούν σε μεγάλο βαθμό τον αντίκτυπο του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου πάνω στους υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ. Οι άνθρωποι αυτοί φαίνεται να ακολουθούν το ρεύμα τμήματος της κοινωνίας, το οποίο προωθούν τα ΜΜΕ και έχουν πειστεί για την αναποτελεσματικότητα, την αναξιοπιστία και το προβληματικό λεξιλόγιο πολιτικής αντιπροσώπευσης του κόμματος. Δηλαδή τους άξονες του αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύματος, όπως τους εντοπίζει ο καθηγητής Μοσχονάς1. Επιπλέον, αισθάνονται οργή για τις πρόσφατες εκλογικές αποτυχίες του κόμματος. Η λατρεία τους, όμως, προς το πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα δεν τους επιτρέπει να του αποδώσουν ευθύνες για την ήττα και να τον κατηγορήσουν σαν «ψεύτη» και «κωλοτούμπα». Οπότε, αφού το κόμμα είναι αναξιόπιστο, αλλά ο Τσίπρας σωστός, πρέπει να φταίνε όλα τα υπόλοιπα στελέχη, που στα μάτια τους φέρουν τον ίδιο αρνητισμό που φέρει το κόμμα για όσους δηλώνουν «δεν θα ψήφιζα ποτέ ΣΥΡΙΖΑ». Είναι αξιοσημείωτο ότι η αποτυχία δεν πιστώνεται στις κεντρικές αποφάσεις, αλλά στην κριτική που τους ασκούνταν κατά καιρούς.
Βέβαια, από αυτήν την οργή και την ανάγκη τους για ανανέωση, έχουν γλιτώσει ορισμένα κεντρικά στελέχη με ιστορικό επιθέσεων σε συντρόφους τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η Θεοδώρα Τζάκρη («αριστερίζουσες εκκρεμότητες») και ο Παύλος Πολάκης (επίθεση στην «Αυγή» με αναφορά σε «ιδεοληψίες», «ευαισθησία» κ.ά.). Έτσι, για να έρθει η εκλογική ανατροπή που προσδοκούν, θεωρούν ότι αρκεί να φύγουν «τα παλιά στελέχη» και το αποτέλεσμα θα έρθει μαγικά. Θα πάρουν έτσι και εκδίκηση από όσους «υπονόμευαν» τον Τσίπρα, τον οποίο έτσι κι αλλιώς στήριζαν όχι με πολιτικές θέσεις, αλλά επικαλούμενοι το καθαρό του βλέμμα, το χαμόγελό του και τον πόλεμο που το έκαναν «όλοι».
Σε αυτές τις συνθήκες το πρόσωπο του Κασσελάκη ταιριάζει ιδανικά. Ένας λαμπερός main character, που δεν θυμίζει τα στελέχη του κόμματος, άρα χωρίς τους αντι-ΣΥΡΙΖΑ αρνητικούς συνειρμούς, και που πάνω από την ιδεολογία και τις πολιτικές θέσεις προτάσσει την πίστη στον προηγούμενο ηγέτη («Δηλώνω περήφανος που με έφερε στο κόμμα ο Αλέξης Τσίπρας», «Για τον Αλέξη μας»). Απαντάει, δηλαδή, ακριβώς στο στερητικό σύνδρομο των θλιμμένων και οργισμένων ψηφοφόρων. Επιπλέον, οικειοποιείται με στρατηγικό τρόπο ατάκες του δεξιού λαϊκισμού που θυμίζει τη ρητορική του Πολάκη και προβάλλει την αδιαμεσολάβητη σχέση του με τη βάση. Στις δημοσιεύσεις του στα social media εμφανίζει μάλιστα πολλούς ανθρώπους να τον αποθεώνουν και να του εκφράζουν τα αιτήματα τους, όπως το «ξεδόντιασμα του συστήματος των δικαστικών και των δημοσιογράφων». Αν οι μηχανισμοί του κόμματος είναι μουχλιασμένοι και αναποτελεσματικοί, ο νέος ηγέτης θα γεφυρώνει μόνος του την απόσταση ηγεσίας–βάσης, καθιστώντας τα ενδιάμεσα όργανα περιττά.
Μια μεγάλη και ίσως πλειοψηφική μερίδα των ψηφοφόρων και μελών του κόμματος μοιάζει, λοιπόν, να δυσκολεύεται να αναστοχαστεί πάνω στην πρόσφατη αποτυχία και διαλέγει δογματικά να κατηγορεί τις δομές και τους μηχανισμούς του κόμματος, αφήνοντας την ηγεσία και τις τακτικές της επιλογές στο απυρόβλητο. Ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει σήμερα να βρίσκεται αντιμέτωπος με την αντίφαση οι υποστηρικτές του να είναι ταυτόχρονα και πολέμιοί του.
Σημείωση:
1. Γεράσιμος Μοσχονάς, «Το αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα», kathimerini.gr, [https://www.kathimerini.gr/politics/561716005/gerasimos-moschonas-to-anti-syriza-reyma/]
Παντελής Μπακατσέλος
