Όταν το σώμα γίνεται «μια αποικία βίας»

Ήδη ο τίτλος του βιβλίου είναι ενδεικτικός. Οι τρεις λέξεις του είναι το ίδιο σημαντικές, γιατί στο βιβλίο της Μαρίας Λούκα το θέμα είναι διπλό: η γυναίκα από την άποψη του φύλου, μάλιστα από την άποψη του φύλου συνολικά (μια), που είτε είναι θύτης είτε θύμα είναι εκείνη που απολογείται. Ακόμα κι αν είναι θύμα οι ρόλοι αντιστρέφονται, πρέπει εκείνη να αποδείξει ότι δεν είναι ένοχη για κάτι, ότι δεν φταίει -και μάλιστα αποκλειστικά- αυτή.

Αν κάτι γίνεται απολύτως ξεκάθαρο στο βιβλίο της Μαρίας Λούκα είναι ότι σε κάθε περίπτωση η γυναίκα, ως θύμα έμφυλης βίας, βρίσκεται σε δυσμενή θέση. Ότι τις περισσότερες φορές δεν έχει μπροστά της καμία λύση που να την βγάζει από το αδιέξοδο, όποια στάση και αν κρατήσει βγαίνει εκείνη χαμένη. Αν παγώσει μπροστά στον βιαστή της (όπως κάνει το 70% των γυναικών που δέχεται επίθεση, σύμφωνα με σουηδική κλινική μελέτη που αναφέρει η συγγραφέας), κανείς δεν θα πιστέψει ότι δεν υπήρχε συναίνεση. Αν αντισταθεί κινδυνεύει είτε να δολοφονηθεί είτε να υποστεί βαριά σωματική βλάβη. Αν πάλι αμυνθεί και βλάψει αυτή τον θύτη, σπάνια της αναγνωρίζεται η νόμιμη άμυνα. Όπως χαρακτηριστικά γράφει η συγγραφέας, με το στόμα της ηρωίδας της: «Οι νόμοι σας είναι άδικοι, μπορούν να σε δικαιολογήσουν πιο εύκολα αν υπερασπίζεσαι την περιουσία σου απ’ ό,τι αν υπερασπίζεσαι το σώμα σου, σαν να αξίζουν τα ντουβάρια περισσότερο από τη ζωή». Γιατί πράγματι, ο ποινικός κώδικας προβλέπει άρση του άδικου σε περίπτωσης νόμιμης άμυνας, παρόλα αυτά εφαρμόζεται πολύ περισσότερο όταν προσβάλλεται το δικαίωμα της ιδιοκτησίας παρά αν κάποια πέφτει θύμα προσβολής της σωματικής της ακεραιότητας μέσω βιασμού.

Στη νουβέλα της Λούκα παρακολουθούμε την απολογία μιας γυναίκας ενώπιον του δικαστηρίου. Μιας γυναίκας 22 ετών που έχοντας υποστεί συστηματική κακοποίηση από τον πατέρα της έφυγε από το σπίτι, βρήκε δουλειές του ποδαριού και ζούσε άστεγη σε παγκάκια και πάρκα της Κορίνθου. Είχε αποκτήσει μια φίλη εκεί, ανήλικη ακόμα, που της έκανε παρέα και την φρόντιζε όσο μπορούσε. Κάποιο ξημέρωμα, ένας επίδοξος βιαστής επιτίθεται στην ανήλικη, η πρωταγωνίστρια του βιβλίου την υπερασπίζεται, εκείνος επιτίθεται σε αυτή και εκείνη, για να απελευθερωθεί, κατορθώνει και παίρνει ένα μαχαίρι από την τσάντα της, που είχε πάρει από το σπίτι της φεύγοντας για αυτοάμυνα, και του ρίχνει μία μοναδική αλλά μοιραία μαχαιριά. Καταδικάστηκε σε 10 χρόνια κάθειρξη για φόνο.

Πρόκειται για αληθινή ιστορία, όπως γράφει η Μαρία Λούκα στο επίμετρο, συνέβη τον Ιούνιο του 2016, όταν ένας 46χρονος πλησίασε μέσα στη νύχτα δύο κοπέλες που κάθονταν σε παγκάκι στην Κόρινθο. Τα γεγονότα όλα είναι πραγματικά και η συγγραφέας, αυτό που προσθέτει, είναι ότι δίνει φωνή στην 22χρονη, δίνοντας με αυτή την ευκαιρία φωνή και σε δεκάδες άλλες γυναίκες που έφτασαν στο σημείο αθέλητα ή ηθελημένα να βάλουν τέλος στον εφιάλτη, σκοτώνοντας έναν κακοποιητή σύζυγο ή έναν βιαστή. Όπως για παράδειγμα σε μια 70χρονη στο Λασίθι που υπήρξε θύμα κακοποίησης όλη της τη ζωή και που σκότωσε τον σύζυγό της όταν αυτός ετοιμαζόταν να της βουτήξει το κεφάλι σε κατσαρόλα με ζεματιστό νερό. Και στην οποία δεν αναγνωρίστηκε δικαίωμα αυτοάμυνας και καταδικάστηκε σε 7 χρόνια φυλακή, παρά το γεγονός ότι τα παιδιά πήραν το μέρος της.

Πολλές γυναίκες, λέει στην απολογία της η 22χρονη, δεν μπορούν από ένα σημείο και μετά ούτε ν’ ανακαλέσουν μια εμπειρία ελευθερίας. «Μπαίνει η βία στο σώμα τους από μικρές αέρινες διόδους, φωλιάζει κάτω από το δέρμα τους, πολλαπλασιάζεται όπως τα καρκινικά κύτταρα, εξολοθρεύει τα ζωτικά όργανα και στο τέλος το ίδιο το σώμα γίνεται μια αποικία βίας». Ο σύζυγος και πατέρας «όπως έσπαγε ένα βάζο, με την ίδια ευκολία έσπαγε κι εμάς. Το σπίτι ήταν γεμάτο δικά μας τρίμματα, κομμάτια γυναικείας επιθυμίας και αξιοπρέπειας πεταμένα στα πλακάκια του μπάνιου, στο νεροχύτη, στο τραπέζι του σαλονιού». Για να καταλήξει ενώπιον των δικαστών της: «Δεν σας χρωστάω τίποτα».

Η δημοσιογράφος και σεναριογράφος Μαρία Λούκα, εξειδικευμένη σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακροδεξιάς βίας, κρατικού αυταρχισμού, προσφυγικού, έμφυλης βίας, έφτιαξε εδώ μια νουβέλα-ντοκουμέντο, μια γροθιά στο στομάχι για τη βία που ασκείται κατά βάση από άνδρες σε γυναίκες και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, για τις γυναικοκτονίες και το ελληνικό Me Too, ακριβώς την ώρα που ξεσπούσε.