Οι σειρήνες ήχησαν σε όλη τη χώρα το μεσημέρι της Πέμπτης και όπως κάθε χρόνο οι Ισραηλινοί παρέμειναν ακίνητοι όπου βρέθηκαν, εις μνήμην των 6 εκατομμυρίων Εβραίων θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Ογδόντα χρόνια από την απελευθέρωση του Άουσβιτς , 80 επιζώντες συμμετείχαν στην καθιερωμένη «Πορεία των επιζώντων» στο εμβληματικό στρατόπεδο της φρίκης. «Ποτέ ξανά», είπε ο ισραηλινός πρόεδρος που βρέθηκε στις καθιερωμένες εκδηλώσεις στην Πολωνία. Πότε ξανά, για κανέναν, αλλά πόσο πειστικό ακούγεται αυτό;
Αν και η σχετικοποίηση της Σοά είναι επικίνδυνο λάθος, δύσκολα αποφεύγονται συνειρμοί, όσο το δράμα στη Γάζα –αυτή τη «γη της απελπισίας», όπως τη χαρακτήρισε ο επικεφαλής του κλιμακίου της UNRWA για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες Φίλιπ Λατζαρίνι– συνεχίζεται αμείωτο. Χωρίς τρόφιμα, με το ρύζι και το αλεύρι που έχουν απομείνει να πωλούνται σε αστρονομικές τιμές, με ελάχιστο νερό και χωρίς καμία διάθεση ανθρωπιστικής βοήθειας από τις 2 Μαρτίου, 2,4 εκατομμύρια κόσμος ζει υπό προθεσμία: αν δεν είναι οι επιθέσεις, θα είναι η πείνα και οι ασθένειες.
Θέρετρο όπως κρεματόριο;
Ο μνημειώδης κυνισμός του Ντόναλντ Τραμπ ανέδειξε πριν 3 μήνες τις προθέσεις του για την περιοχή. Στα σχέδια για το «πανέμορφο και ακριβό θέρετρο» δεν συμπεριλαμβάνονται φυσικά οι μόνιμοι κάτοικοι. Η κυβέρνηση Νετανιάχου (του μόνου ηγέτη κράτους που έχει ήδη προσκληθεί δύο φορές μέσα σε 100 μέρες στο Λευκό Οίκο) έχει βαλθεί να τα υλοποιήσει. Ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών Σμότριτς έδωσε τις λεπτομέρειες: πλήρης ισραηλινή κατοχή της Λωρίδας και διακυβέρνηση της με στρατιωτικό νόμο.
Το προηγούμενο Σάββατο, ο ισραηλινός πρωθυπουργός σε τηλεοπτικό διάγγελμα του δήλωσε και πάλι «θα πάρουμε πίσω τους ομήρους μας μόνοι μας, χωρίς να υποκύψουμε στους εκβιασμούς της Χαμάς». Μόνο που παρόμοια λογύδρια ελάχιστους πείθουν πλέον. Οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις δεν σταμάτησαν ένα χρόνο τώρα, όμως μαζί με το κυρίαρχο αίτημα της άμεσης επιστροφής των ομήρων προβάλλεται τώρα η απαίτηση να τελειώσει ο πόλεμος αμέσως και να συμφωνήσει η κυβέρνηση με τις προτάσεις της Χαμάς. Απαίτηση που δεν περιορίζεται στους ακτιβιστές υπέρ των Παλαιστινίων, τους αριστερούς, τους αρνητές στράτευσης που αυξάνονται συνεχώς –πάρα τις αλλεπάλληλες φυλακίσεις που συνοδεύουν κάθε άρνηση τους να πειθαρχήσουν στις διαδικασίες στρατολόγησης– και αποχαιρετούν τους δικούς τους στην είσοδο των στρατιωτικών φυλακών, αφού αρκετοί ανάμεσα τους έχουν λάβει μέρος σε μαζικές καμπάνιες για να πείσουν κι άλλους συνομηλίκους τους να τους μιμηθούν. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της ισραηλινής δημόσιας τηλεόρασης, το 56% των πολιτών επιθυμεί άμεση συμφωνία με τη Χαμάς και λήξη του πολέμου. Μόνο 22% πιστεύει ότι ο πόλεμος πρέπει να συνεχιστεί. Οι άνθρωποι θεωρούν την επιστροφή των 58 ομήρων που έχουν απομείνει (34 υπολογίζεται ότι είναι ήδη νεκροί) εφικτή μόνο αν ανταλλαγούν με το σύνολο των κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές Παλαιστινίων. Οι όμηροι είναι το δυνατό χαρτί της Χαμάς και είναι προφανές ότι θα το παίξει όσο καλύτερα μπορεί.
Όταν η παντοδυναμία θαμπώνει
Το Ισραήλ βρίσκεται μπροστά σε σοβαρή πολιτική κρίση, την ώρα που ο πρωθυπουργός του αντιμετωπίζει κατηγορίες για διαφθορά μέσα στις δικαστικές αίθουσες. Δύο μέρες μετά το περίφημο διάγγελμα του, ο πρ. αρχηγός της υπηρεσίας πληροφοριών (Σιν Μπετ) Ρόνεν Μπαρ κατέθεσε στο Ανώτατο Δικαστήριο ότι ο Νετανιάχου του είχε ζητήσει να παρακολουθεί αντικυβερνητικούς διαδηλωτές, πολιτικούς του αντιπάλους και να τον βοηθήσει να αποφύγει ενοχλητικούς μάρτυρες κατηγορίας. Το ίδιο έκαναν και άλλοι δύο πρώην υπεύθυνοι της ίδιας υπηρεσίας. Στις μαζικές διαδηλώσεις που ακολούθησαν, οι συμμετέχοντες τον αποκαλούσαν προδότη.
Η κρίση επηρεάζει το κυβερνητικό κόμμα Λικούντ, οι ακόμα συντηρητικότεροι εταίροι του χάνουν στις δημοσκοπήσεις και το κόμμα του Σμότριτς κινδυνεύει να βρεθεί εκτός Βουλής. Η παθιασμένη ομιλία στην Κνεσσέτ βουλευτή που αποκάλεσε ξεδιάντροπους και ανίκανους να πιάσουν στο στόμα τους τις Γραφές όσους έλεγαν πως δεν υπάρχουν αθώοι στην Παλαιστίνη, αποτυπώνει ένα γενικότερο κλίμα. Η καθαίρεση του υπουργού Άμυνας πυροδότησε νέες αντικυβερνητικές πορείες με τη συμμετοχή στρατιωτών. Η ισραηλινή κοινωνία έχει κουραστεί να τρέφει πολεμικά αδιέξοδα και επιζητεί την ειρήνη ως μόνη λύση και για τη δική της επιβίωση. Οι αριστεροί «Δημοκράτες» του Γιαΐρ Γκάλαντ υπερισχύουν δημοσκοπικά της άχρωμης αντιπολίτευσης του Λαπίντ.
Την Τρίτη, αντιπροσωπία της Χαμάς συναντήθηκε στο Κάιρο με Αιγυπτίους διαμεσολαβητές σε μια προσπάθεια να βρεθεί οδός για νέο κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, στις 17 Απριλίου είχε αρνηθεί ισραηλινή πρόταση για τουλάχιστον 45μερη εκεχειρία και ανταλλαγή 10 ζωντανών ομήρων με 1.231 παλαιστίνιους κρατούμενους, διευκόλυνση προσέγγισης της ανθρωπιστικής βοήθειας και οριστικό τέλους του πολέμου με την προϋπόθεση του αφοπλισμού της. Για τη Χαμάς, η διατήρηση του οπλισμού της είναι κόκκινη γραμμή, ενώ εμμένει στην αποφυλάκιση όλων των κρατουμένων, την απόσυρση των Ισραηλινών από τη Γάζα και την έναρξη ανοικοδόμησης της.
Ζωντανοί, όχι μάρτυρες
Ο Μαχμούτ Αμπάς ως εκπρόσωπος της Παλαιστινιακής Αρχής κατηγόρησε τη Χαμάς ότι προτάσσει την επιθυμία κυριαρχίας της εις βάρος του παλαιστινιακού λαού και την κάλεσε να απελευθερώσει όλους τους ομήρους, να αφοπλιστεί και να μετατραπεί σε πολιτικό κόμμα. Η στάση του δεν εκπλήσσει, όπως δεν εκπλήσσει η βαθιά διάσταση μεταξύ Φατάχ και Χαμάς. Αυτό που οπωσδήποτε εκπλήσσει όμως, είναι η μεγάλη διαδήλωση στη Γάζα κατά της Χαμάς, με σύνθημα «Ναι στην ειρήνη, όχι στην τρομοκρατία», σε μια περιοχή που η Χαμάς θεωρείται κυρίαρχη ως η μόνη δύναμη αντίστασης στην ισραηλινή κατοχή.
Αν οι Ισραηλινοί έχουν κουραστεί από τον πόλεμο, οι Παλαιστίνιοι έχουν αφανιστεί. Και η ζωή αναδεικνύει αυτά που τα ιδεολογικο-πολιτικά σχήματα και οι εκατέρωθεν στρατηγικές επιλέγουν να αγνοούν. Ότι, δηλαδή, οι πολλοί, οι άμαχοι, οι αθώοι πληρώνουν πανάκριβα επιλογές και αποφάσεις για τις οποίες δεν τους ρωτάει κανείς.
Ο παλαιστίνιος γιατρός Χουσάμ Αμπού Σαφίγια είναι υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για το κουράγιο του, την αφοσίωση στους ασθενείς, την προσήλωση του στα ανθρωπιστικά ιδεώδη. Πριν λίγες μέρες, ο εκλιπών πλέον Πάπας Φραγκίσκος στο πασχαλινό μήνυμα του εστίασε στους Χριστιανούς της Γάζας, τους Παλαιστίνιους, τους Εβραίους και την αποτρόπαιη ανθρωπιστική κρίση στην περιοχή, ενόσω ο πλανητάρχης παίζει με πιθανές επενδύσεις στα πυρηνικά του Ιράν και τη μαζική εξολόθρευση ως δευτερεύουσα παράμετρο των επιχειρηματικών φαντασιώσεων του. Εξάλλου, είναι απλώς οι ζωές των άλλων.
