Ο πρωθυπουργός κατά την ανακοίνωση του lockdown ρωτήθηκε (από την ΑΥΓΗ φυσικά) γιατί δεν έχουν δοθεί τα πρακτικά της επιστημονικής επιτροπής στη δημοσιότητα. Ο κύριος πρωθυπουργός (έχει σημασία να θυμόμαστε ότι είναι πρωθυπουργός για να ντραπούμε και λίγο) απάντησε λέγοντας ότι η ερώτηση είναι προσβλητική προς τους επιστήμονες και πως η κυβέρνηση πάντοτε δρα σύμφωνα με τις εισηγήσεις «της επιστήμης». Δεν θέλω να αναλύσω τις πολλαπλές αντιφάσεις / ψέματα / γελοιότητες της κυβερνητικής πολιτικής για την πανδημία (αυτό συμβαίνει άλλωστε καθημερινά στον κατά τον πρωθυπουργό «υπόκοσμο του Διαδικτύου»). Αντίθετα, θα ήθελα να εστιάσω σε δύο σημεία που είναι ο πραγματικός εξευτελισμός της επιστήμης:
1. Η επιστήμη είναι κοινωνική δραστηριότητα. Κάθε επιστήμη (ναι, ακόμη και η θεωρητική Φυσική και τα Μαθηματικά) επηρεάζεται και επηρεάζει το κοινωνικό γίγνεσθαι. Επομένως, μια επιστήμη σαν την επιδημιολογία, που, εκτός των άλλων, μελετά και την ανθρώπινη συμπεριφορά, δεν μπορεί παρά να αλλάζει σύμφωνα και με τα κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα μιας περιόδου. Δεν αναφέρομαι βέβαια σε τοποθετήσεις όπως του Γκίκα Μαγιορκίνη για το μέγεθος των σχολικών τμημάτων, που δεν ήταν επιστημονική άποψη, αλλά συνειδητό ψέμα, καθώς, χρησιμοποιώντας τη θέση του και τον μανδύα της αντικειμενικότητας που έχουν για πολλούς και πολλές οι αριθμοί, προσπάθησε να δικαιολογήσει κάτι παράλογο, όπως και δεν αναφέρομαι στους διάφορους ψεκασμένους πρώην (;) συνοδοιπόρους της Ν.Δ. στο «Μακεδονικό», που απλώς ψάχνουν δικαιολογίες για την εγωιστική τους συμπεριφορά.
Φυσικά, έχει σημασία η επιστημονική διαφωνία να είναι πραγματική και κυρίως να έχει επίγνωση των υποθέσεων που κάνει και να τις εκφράζει ανοιχτά (περισσότερα γι’ αυτό στο δεύτερο σημείο). Σίγουρα, πάντως, δεν την καθιστούν ψευδή οι διχογνωμίες, η σύγχυση και οι διαφορετικές απόψεις ακόμη λόγω διαφορετικών πολιτικών προτεραιοτήτων ή κοινωνικής αντίληψης. Αντίθετα, τα παραπάνω την καθιστούν ζωντανή και εξελισσόμενη, όπως άλλωστε θα θέλαμε και να είναι κάθε δημιουργική δραστηριότητα.
Εν ολίγοις, η αξία της επιστήμης δεν βρίσκεται στην ανάδειξή της σε απόλυτη αλήθεια η οποία προσβάλλεται από την αμφισβήτηση. Μάλιστα, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: η κύρια αξία που παράγει η επιστήμη, τόσο σε επίπεδο κοινωνικής της αποδοχής όσο και σε επίπεδο των ίδιων των επιστημονικών επιτευγμάτων, προέρχεται ακριβώς από τις επαναστατικές απαντήσεις που δίνονται όταν αμφισβητείται.
2. Τι κάνει λοιπόν η κυβέρνηση; Ακυρώνει επακριβώς όλα τα παραπάνω. Ενώ παρουσιάζει την επιστημονική άποψη ως μοναδική, αντικειμενική και απαράλλακτη αλήθεια, ταυτόχρονα κρύβει τις υποθέσεις και τα σκεπτικά που οδηγούν στα δήθεν επιστημονικά συμπεράσματα τα οποία η ίδια υποτίθεται πως ακολουθεί. Έτσι καταφέρνει ταυτόχρονα δύο στόχους: να παρουσιάσει τις θέσεις της ως απόλυτα αντικειμενικές, οι οποίες ως εκ τούτου πρέπει να επιβληθούν σε εμάς, την αφελή και ανεύθυνη πλέμπα, ενώ ταυτόχρονα αποποιείται κάθε ευθύνης, αφού «τις αποφάσεις τις πήραν οι ειδικοί». Φυσικά, αυτό το κρυφτό (πέραν της προφανούς πολιτικής του χυδαιότητας, η οποία θεωρώ πως είναι άνευ προηγουμένου στην πολιτική Ιστορία της χώρα μας, ίσως με εξαίρεση την κυβέρνηση Παπαδήμου) είναι και τεράστιο πλήγμα στην κοινωνική αξιοπιστία των επιστημόνων αλλά και της επιστήμης συνολικά. Όταν η κοινωνία νιώθει ότι ο τρόπος με τον οποίο έχει βγει ένα συμπέρασμα είναι κρυφός, είναι απόλυτα λογικό να γεννιούνται (υγιείς και μη) αμφισβητήσεις αυτού του συμπεράσματος. Μόνο η ανοιχτότητα και η ειλικρίνεια μπορούν πραγματικά να καταπολεμήσουν τις θεωρίες συνωμοσίας και τις διάφορες άλλες επικίνδυνες απόψεις που ολοένα κερδίζουν έδαφος. Όχι η επιβολή διά της εν κρυπτώ θεοποίησης.
Γι’ αυτό λοιπόν από δω και πέρα καλό είναι να προσπαθήσουμε να ενημερωθούμε όσο καλύτερα μπορούμε και κυρίως, ειδικά μέσα στις πολυδιασπασμένες νεοφιλελεύθερες χρονικότητές μας, να παίρνουμε χρόνο για να συζητάμε και να σκεφτόμαστε ακόμα κι αν αυτό μας οδηγεί στην κάποιες φορές δυσάρεστη θέση τού να αναγκαζόμαστε να αλλάζουμε γνώμη. Με αλληλεγγύη και ανοιχτό μυαλό θα τα καταφέρουμε παρά τις προσπάθειές τους.
Άρης Σπουρδαλάκης
Πηγή: Η Αυγή
