Έπειτα από τις μεγάλες κινητοποιήσεις της αντιμνημονιακής καμπάνιας το 2012, η δράση πολλών κατευθύνθηκε σε εγχειρήματα αλληλεγγύης. Τροφή, ρεύμα, στέγη, ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη, διασκέδαση και τέχνες θεωρήθηκαν από μεγάλη μερίδα του ανταγωνιστικού κινήματος πως χρειάζεται να καλυφθούν οπωσδήποτε. Ήταν εκείνες οι χρονιές, το 2013 και το 2014, που λόγω της οικονομικής κρίσης συσσωρεύονταν η δυσπραγία και ταυτόχρονα άνθισαν τα «σπάμε τους μεσάζοντες», τα κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία, ωδεία και φροντιστήρια, τράπεζες χρόνου, ανταλλακτικά παζάρια, καταλήψεις και κοινωνικές κουζίνες. Ενδεικτικό είναι πως το 2014 λειτουργούσαν στην Ελλάδα 92 Κοινωνικά Ιατρεία [Π.χ. βλέπε Ηρώ Ευλαμπίδου, Μανόλης Κογεβίνας (2017), Κοινωνικά ιατρεία στην Ελλάδα: μελέτη ενός μαζικού κοινωνικού κινήματος].
Κατά την περίοδο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ ήταν σαφής η κινηματική ύφεση αλλά και η καλυτέρευση των συνθηκών ζωής για πολλούς από όσους είχαν σφοδρά πληγεί, με διεύρυνση της κοινωνικής πρόνοιας, χωρίς φυσικά να εκλείπουν τα προβλήματα. Το 2020 η ανάγκη για επανεφεύρεση της κινηματικής αλληλεγγύης φάνηκε ήδη από την πρώτη καραντίνα. Ενημερωτικοί, κινηματικοί και διαχειριστικοί ψηφιακοί κόμβοι δημιουργήθηκαν αμέσως και φυσικά από πίσω άνθρωποι οργανωμένοι ή με αναφορά στη ριζοσπαστική αριστερά και τον αντιεξουσιαστικό χώρο προσπάθησαν για το καλύτερο. Η «Ομάδα ενημέρωσης και αλληλοβοήθειας ενάντια στην ασθένεια COVID-19» και οι σελίδες «Covid19: Κανένας Μόνος / Καμία Μόνη» και «Μένουμε Ενεργοί – υγεία, συλλογικότητα, αλληλεγγύη» παραμένουν οι πλέον πολυπληθείς.
Ωστόσο η έμπρακτη, υλική αλληλεγγύη στη δεύτερη καραντίνα που διανύουμε έχει επεκταθεί και συνεχίζει να επεκτείνεται. Σήμερα στην «Εποχή» παρουσιάζουμε κάποια μόνο από αυτά τα εγχειρήματα αλληλεγγύης. Ευτυχώς δε χωράνε όλα.
Ο άλλος άνθρωπος
Μεγάλου Αλεξάνδρου 122, Κεραμεικός
Βρήκα τον Κώστα Πολυχρονόπουλο στην Μεγάλου Αλεξάνδρου. Όπως πάντα, ο Κώστας ήταν αεικίνητος, ευγενικός, ένας άνθρωπος που αναβλύζει φροντίδα, ένας «άλλος άνθρωπος». Δεν χρειαζόταν για να γίνει διάσημος η ηλεκτρονική του αντιπαράθεση με την Δήμητρα Γαλάνη, ήταν ήδη πολύ γνωστός. Με το τσουκάλι του τρέχει από την Καρδίτσα της πλημμύρας ως τη Σάμο του σεισμού, για να αναφέρουμε μόνο τις τελευταίες του «μετακινήσεις».
Ο Κώστας ξεκίνησε το 2011 μαγειρεύοντας στο δρόμο. Από την πρώτη καραντίνα και έπειτα μαγειρεύει καθημερινά στο Μεταξουργείο, στην Μεγάλου Αλεξάνδρου 122. Όπως μου λέει «τηρούμε όλα τα μέτρα ασφαλείας, συσκευάζουμε το φαγητό, έρχονται οι άνθρωποι το παίρνουν και φεύγουν».
Γνώριζα ότι καμιά φορά υπάρχει πρόβλημα με τη γειτονιά γιατί ο κόσμος που μαζεύεται να φάει είναι αρκετός, ο Πολυχρονόπουλος μας λέει ότι «ορισμένοι γείτονες το καλοκαίρι φωνάζανε, τους λέμε να κάνουμε υπομονή, εμείς δεν είμαστε αστυνομικοί για να ελέγχουμε τους ανθρώπους που ζητάνε ένα πιάτο φαγητό. Το κύριο πρόβλημά τους ήταν ότι κάποιοι που τρώνε στην κουζίνα μας αφήνουν τα κεσεδάκια τους. Πλέον πάμε εμείς και τα μαζεύουμε. Αλλά και κάποιες υγειονομικές αντιρρήσεις τις λύσαμε. Συνεννοηθήκαμε με το Δήμο Αθηναίων και έρχονται μέρα παρά μέρα και ψεκάζουν».
Η αλληλεγγύη του Άλλου Ανθρώπου έχει όρους, όπως επισημαίνει. «Τρώνε όλοι και όλες, δε ζητάμε χαρτιά, όσο υπάρχει φαγητό δίνουμε όσες μερίδες κι αν θέλει ο καθένας». Φυσικά ο Κώστας δεν είναι μόνος: «μαγειρεύουμε περίπου 4 άνθρωποι και εθελοντικά παραπάνω κόσμος βοηθάει στη συσκευασία. Επίσης άλλα παιδιά κάθονται έξω μοιράζουν τα γεύματα, βάζουν απολυμαντικό στα χέρια των ανθρώπων, διαχειρίζονται το πλήθος. Όσοι έρχονται να βοηθήσουν το κάνουν εθελοντικά, μας βρίσκουν στα social media, μας παίρνουν τηλέφωνο. Το ίδιο και αυτοί που προσφέρουν τα υλικά για το μαγείρεμα».
Περισσότερο φαγητό και διανομές
Μιας και η συμμετοχή αυξάνεται, η αλληλεγγύη έχει και…ντελίβερι. «Πλέον συνεργαζόμαστε και με μια άλλη ομάδα που κάνει τη διανομή στο κέντρο της Αθήνας και σε κάθε μέρος της Αττικής που υπάρχουν άστεγοι. Πλέον κάνουμε 300 διανομές σε όλη την Αττική».
Ο κύκλος εργασιών του Άλλου Ανθρώπου έχει διευρυνθεί. Όπως μας λέει ο Κώστας, «μέχρι πριν την καραντίνα μαγειρεύαμε περίπου για 300 ανθρώπους. Από την καραντίνα και έπειτα μαγειρεύουμε για 1500 – 2000. Ο λόγος είναι προφανής. Οι άνθρωποι δεν δουλεύουν όπως δουλεύανε πέρυσι και πρόπερσι, άλλοι χάσανε τη δουλειά τους, η σύνταξη αρκετών συνταξιούχων δε φτάνει να τη βγάλουν όλο το μήνα. Εκτός όμως από αυτά κλείσανε και οι περισσότερες δομές, του δήμου Αθηναίων, των εκκλησιών που δεν μαγειρεύουν κάθε μέρα πια, ΜΚΟ που δεν μοιράζουν πια φαγητό λόγω καραντίνας. Έτσι αυξάνεται ο κόσμος που θέλει φαγητό».
Συνεργασία με πλυντήριο ρούχων
Αλλά η διεύρυνση δεν τελειώνει απλώς στο περισσότερο φαγητό ή τις διανομές. «Πλέον συνεργαζόμαστε και με την Ιθάκα και κάθε Δευτέρα και Παρασκευή 12:00-17:00 βρίσκεται εδώ το πλυντήριο και πλένουν τα ρούχα τους», μας λέει και συνεχίζει αναφέροντας πως «έχουμε συνεργασία με Κοινωνικά Ιατρεία Αλληλεγγύης από διάφορες περιοχές της Αθήνας, με κινήσεις αλληλέγγυων δικηγόρων για νομικές συμβουλές».
Ο Κώστας είπε την καλή του κουβέντα και για την El chef. «Η El chef που μαγειρεύει για τα παιδιά των σχολείων κάνει πολύ καλά. Εμείς μαγειρεύουμε για τα παιδιά των σχολείων που είναι εδώ κοντά. Και εγώ από την el chef ξεκίνησα, την πρώτη κατσαρόλα που μαγείρεψα από τα παιδιά την πήρα. Και στην προηγούμενη καραντίνα τα παιδιά μας έφερναν φαγητό 4 φορές τη βδομάδα».
Και τι ζητάει από τον κόσμο ο Άλλος Άνθρωπος;
«Εμείς ζητάμε από τον κόσμο να έρχεται εδώ, να κάνει εθελοντική εργασία, να φέρνει τρόφιμα ή να καλύπτει τους λογαριασμούς που αναρτάμε για να πληρώνουμε ρεύμα και νερό σε κόσμο που το έχει ανάγκη και τους το έχουν κόψει, χωρίς να φαίνονται τα ονόματά τους».
El chef
Τσαμαδού 13, Εξάρχεια
Με τους/τις σεφ της αλληλεγγύης, που δραστηριοποιούνται από το μακρινό(;) 2007, μιλήσαμε ηλεκτρονικά. Γνωστοί για τις εκατοντάδες δράσεις τους έκτοτε στο φυσιογνωμικό τους κείμενο ήταν και είναι πολύ σαφείς: «Η συλλογική κουζίνα El Chef δεν αποτελεί φιλανθρωπική δράση, δεν αντιμετωπίζει τους συνανθρώπους μας που πλήττονται σήμερα από την κρίση ως δυστυχείς πεινασμένους, προσφέροντάς τους «ένα πιάτο φαΐ». Σκοπός μας είναι να ενεργήσουμε όλοι μαζί, να καλλιεργήσουμε την αλληλεγγύη, να εμπνευστούμε και να διαμορφώσουμε άλλες μορφές κοινωνικής πραγματικότητας, που θα μας βγάζουν απ’ την απομόνωση, θα μας απελευθερώνουν και θα μας κάνουν πιο δυνατούς».
Η συλλογική κουζίνα εκτός από το φαγητό, που δίνει στις δομές αλληλεγγύης με τις οποίες συνεργάζεται, μαγειρεύει καθημερινά για 4 πολυμελείς οικογένειες. Πρόκειται για οικογένειες, που εξασφάλιζαν το φαγητό τους από τα σχολικά γεύματα των ολοήμερων σχολείων, που φοιτούν τα παιδιά τους, στο 95ο Νηπιαγωγείο και το 36ο Δημοτικό σχολείο Αθηνών.
Διαβάζουμε σε ανακοίνωσή σας πως «στην πρώτη καραντίνα καταφέραμε για δύο μήνες να παρέχουμε καθημερινά 150 πακέτα ζεστού, μαγειρεμένου φαγητού. Συνολικά στους 4 μήνες λειτουργίας δώσαμε 8000 μερίδες». Συνεργαστήκατε με τον “Άλλο Άνθρωπο”, με το Steps και το Στέκι αλληλεγγύης το “Μυρμήγκι”». Πώς συνεχίζετε τη δράση σας; Συνεργάζεστε και με άλλες πρωτοβουλίες, ποιες είναι αυτές;
Ξεκινήσαμε να μαγειρεύουμε και πάλι από την πρώτη μέρα, που ξεκίνησε το δεύτερο λοκντάουν. Οι μερίδες που εξασφαλίζουμε καθημερινά είναι από 160 έως 200 και οι δομές που συνεργαζόμαστε και οι οποίες κάνουν την διανομή είναι: Το “Steps” μια δομή αλληλεγγύης, που μοιράζει φαγητό σε ανθρώπους που διαβιούν σε συνθήκες δρόμου στο κέντρο της Αθήνας, το “Κοινωνικό Κέντρο Σκοπευτήριο” στην Καισαριανή, το “Στέκι Αλληλεγγύης Το Μυρμήγκι” στην Κυψέλη και το καφενείο “Ιδιώνυμο” στον Κορυδαλλό. Επίσης κάποιες από τις μερίδες δίνονται απευθείας από το χώρο μας σε οικογένειες, οι οποίες εξασφάλιζαν την διατροφή τους από τα γεύματα, που παρέχονταν στα ολοήμερα σχολεία στα Εξάρχεια, όπου φοιτούν τα παιδιά τους.
Πιστεύετε πως στη δεύτερη καραντίνα η ανάγκη για αλληλεγγύη είναι μεγαλύτερη;
Ναι σήμερα η ανάγκη για αλληλεγγύη είναι πολύ μεγαλύτερη. Ήδη από την πρώτη καραντίνα πολλές επιχειρήσεις μείωσαν το προσωπικό τους, άλλες αναγκάστηκαν να βάλουν λουκέτο, χιλιάδες άνθρωποι προστέθηκαν στον μακρύ κατάλογο της ανεργίας και πολλοί ακόμη εργαζόμενοι είναι υπό καθεστώς αναστολής εργασίας, θα αναγκαστούν δηλαδή να ζήσουν για δεύτερη φορά με επιδόματα και μάλιστα για απροσδιόριστο χρόνο. Ποιος μπορεί να ζήσει σήμερα με 500 ευρώ; Και δυστυχώς ακούμε ότι πολύς κόσμος αισθάνεται τυχερός που έχει έστω αυτό το μικρό εισόδημα. Η κατάσταση είναι τραγική. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι βιώνουμε τις συνέπειες των λοκντάουν σε μια κοινωνία, που εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον δοκιμάζεται από την οικονομική κρίση και την φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού.
Ακούγεται συχνά η φράση από τα κινήματα αλληλεγγύης «ο λαός σώζει το λαό». Συμφωνείτε; Πώς μπορεί να απλωθεί περαιτέρω η αλληλεγγύη, πώς μπορούν να συνεισφέρουν κι άλλοι πολίτες στο έργο σας;
Η κυβέρνηση είχε τόσους μήνες προκειμένου να θωρακίσει το ΕΣΥ. Δεν το έκανε. Ενώ τα νοσοκομεία μας είναι στο κόκκινο και η χώρα έχει μείνει χωρίς ΜΕΘ ξοδεύουν εκατομμύρια ευρώ για εξοπλιστικά προγράμματα και την αστυνομία. Αντί να κάνουν προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών, δίνουν παχυλές αμοιβές σε ιδιώτες κλινικάρχες μέσω μιας διαδικασίας, που βαφτίζουν επίταξη. Κρατικός αυταρχισμός και περιστολή των ελευθεριών, ανυπαρξία κοινωνικής πολιτικής και προστασίας των ευάλωτων ομάδων. Αυτή είναι η πολιτική της κυβέρνησης για την διαχείριση της πανδημίας, που οδηγεί σε περισσότερους θανάτους, όχι μόνο από τον ιό αλλά και από την πείνα και την εξαθλίωση, μια πολιτική καταστροφής για την κοινωνία. Σε αυτές τις συνθήκες ναι, μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό. Ως Συλλογική Κουζίνα καλούμε κάθε πολίτη να αντισταθεί, να διεκδικήσει, να δείξει έμπρακτη αλληλεγγύη στον διπλανό. Ένα δίκτυο αλληλεγγύης έχει ήδη απλωθεί σε μια σειρά από γειτονιές. Πρέπει να το ενισχύσουμε. Ένα δίχτυ αλληλοβοήθειας για να ακουμπήσει την κοινωνία και να την ανακουφίσει. Ήδη δεχόμαστε εκατοντάδες μηνύματα από ανθρώπους που θέλουν να βοηθήσουν. Άνθρωποι, που ενώ οι ίδιοι χρειάζονται βοήθεια, αποφασίζουν να μην βυθιστούν στο άγχος και την θλίψη αλλά να βγουν έξω, να βοηθήσουν τον διπλανό, τον γείτονα. Αλληλεγγύη. Τι πιο ελπιδοφόρο αυτές τις γκρίζες μέρες. Κάθε ένας και κάθε μία μπορεί να αναζητήσει δομές στην γειτονιά του, να δημιουργήσει μαζί με άλλους εστίες αλληλεγγύης. Για βοήθεια στην Συλλογική κουζίνα οποίος θέλει μπορεί να επικοινωνεί μέσω της σελίδας μας στο fb ή να συνεισφέρει μέσω του τραπεζικού λογαριασμού, που ακολουθεί. Καμία και κανένας να μην μείνει μόνος. Αυτό είναι το μεγάλο διακύβευμα των ημερών μας. Όλοι μαζί μπορούμε να το καταφέρουμε! Για οικονομική ενίσχυση μπορείτε να κάνετε κατάθεση στον παρακάτω λογαριασμό: Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών: TP. ETE. 163/48043841) IBAN: (GR19 0110 1630 0000 1634 8043 841) για Συλλογική Κουζίνα
Αλληλεγγύη για Όλους
Πλαταιών 32, Μεταξουργείο
Η Αλληλεγγύη για Όλους συστεγάζεται με την οργάνωση μελών του ΣΥΡΙΖΑ Μεταξουργείου – Βοτανικού – Κεραμεικού. Στην πραγματικότητα ο χώρος, από τις πολλές προσφορές πολιτών, έχει γεμίσει με τροφή και είδη πρώτης ανάγκης. «Η Αλληλεγγύη για Όλους ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2012 ενώ η ιδέα υπήρχε από την περίοδο του κινήματος των Πλατειών. Με τη δημιουργία της θέλησε να λειτουργήσει ως κόμβος δομών και εμπλεκόμενων για την ανάπτυξη ενός πανελλαδικού δικτύου» μας πληροφορούν οι εμπλεκόμενοι στη δομή και συνεχίζουν πως «από το 2015 έως το 2019 υπήρξε ύφεση και λόγω της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και λόγω της διάσπασης του λόγω του τρίτου μνημονίου», αλλά τώρα «η ΑγΟ τώρα επανενεργοποιεί την καμπάνια που είχε ξεκινήσει το Μάρτιο με την πρώτη καραντίνα. Υποστηρίζουμε πάντα την πρωτοβουλιακή αυτοοργάνωση, καταγράφουμε τις ανάγκες των ανθρώπων ανά γειτονιά, δεχόμαστε προσφορές τροφίμων από πολίτες και προτρέπουμε να έρθουν να πάρουν τρόφιμα και να τα δώσουν σε άλλους που τα έχουν ανάγκη».
Η ΑγΟ δε δραστηριοποιείται μόνο για να απαλύνει τις συνέπειες της καραντίνας και της οικονομικής κρίσης. «Κάναμε μια μεγάλη καμπάνια για την Μόρια έπειτα το κάψιμό της και για την Καρδίτσα μετά την πλημμύρα. Η τράπεζα τροφίμων και υλικών πρώτης ανάγκης που διαθέτουμε στο χώρο της ΑγΟ σε συνεργασία και με το Κοινωνικό Κέντρο Αλληλεγγύης της Αθήνας μπορεί να διατεθεί όποτε μας το ζητήσουν οι διάφορες δομές αλληλεγγύης. Αυτό το διάστημα έρχεται κόσμος και παίρνει τρόφιμα από την έδρα μας στην Πλαταιών. Σήμερα επίσης κάναμε και αποστολή στην Εύβοια που μας ζητήθηκε».
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε
«Προτρέπουμε τους πολίτες να μας βοηθήσουν φέρνοντας τρόφιμα στην έδρα μας, παίρνοντας πράγματα από εδώ για την περιοχή τους ή καταθέτοντας χρήματα στο λογαριασμό μας».
Εδώ και καιρό έχει ξεκινήσει καμπάνια στήριξης των ευάλωτων και κοινωνικά αδύναμων που πλήττονται από τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της επιδημιολογικής κρίσης στηρίζεται από τον ραδιοφωνικό σταθμό «Στο Κόκκινο 105.5», και την εφημερίδα «Αυγή.
H αλληλεγγύη και η ανθρωπιά δείχνουν το δρόμο της ελπίδας
Δήμος Κερατσινίου – Δραπετσώνας
Μιλήσαμε για τις δράσεις αλληλεγγύης του Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας με την δημοτική σύμβουλο και πρώην Αντιδήμαρχο Σταυρούλα Συράκου, με αφορμή την αύξηση κατά 100 των μερίδων που δίνει ο Δήμος στο Κοινωνικό του Συσσίτιο (έδινε ήδη περίπου 200). Η κ. Συράκου μας εξήγησε πως αυξήθηκαν οι μερίδες γιατί η κατάσταση είναι δραματική παντού: «όσοι ήταν χαμηλά (άνεργοι, επισφαλώς εργαζόμενοι κλπ) έχουν πάει στον πάτο. Φοβάμαι θα είναι χειρότερα από το 2009-2011».
Οι 100 επιπλέον μερίδες μαγειρεύονται από τους μάγειρες των παιδικών σταθμών και αξιοποιούνται οι χώροι τους. Οι δομές του δήμου όπως το κοινωνικό συσσίτιο, το κοινωνικό παντοπωλείο και φαρμακείο είναι στο πλευρό των δημοτών του Κερατσινίου και της Δραπετσώνας, καλύπτοντας τις βασικές βιοποριστικές ανάγκες όπου χρειάζεται.
Παράλληλα, ο Δεκέμβριος ορίστηκε ως ο μήνας της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς με πολλές δράσεις και για τα παιδιά.
Κατειλημμένο Κοινωνικό Κέντρο Βοξ
Ο Ρουβικώνας διανέμει το φαγητό που μαγειρεύουν οι κουζίνες el chef και Mano aperta κάθε Τετάρτη, Παρασκευή & Κυριακή στο Κοινωνικό Κέντρο Σκοπευτήριο στην Καισαριανή, το Σάββατο στο Βόξ, στα προσφυγικά της Αλεξάνδρας και στο καφέ – βιβλιοπωλείο Ιδιώνυμο στον Κορυδαλλό κάθε Κυριακή.
Πριν λίγες μέρες παρέδωσε 250 τσάντες με τρόφιμα (και είδη πρώτης ανάγκης) όπως και 20 κούτες γάλα σε οικογένειες μαθητών του 35ου δημοτικού, του 36ου και του 95ου νηπιαγωγείου. όπως και στο 40ο δημοτικό Γκύζη.
Η συλλογή ειδών για τους συνανθρώπους μας που βρίσκονται σε ανάγκη, συνεχίζεται καθημερινά 18:00 – 20:00 στο Κοινωνικό Κέντρο ΒΟΞ (Αραχώβης & Θεμιστοκλέους, Πλ. Εξαρχείων) και κάθε Τρίτη & Παρασκευή 18:00 – 20:00 στο Κοινωνικό Κέντρο Σκοπευτήριο (Ηρώς Κωνσταντοπούλου 16-18, Καισαριανή).
Κατάληψη Λέλα Καραγιάννη
Στα 32 χρόνια της η κατάληψη της Λέλας Καραγιάννη στην ομώνυμη οδό στο νούμερο 37, στην Κυψέλη έχει υλοποιήσει εκατοντάδες δράσεις αλληλεγγύης και αγώνα και συνεχίζει. Συλλέγει όλο τον Νοέμβριο και συνεχίζει και το Δεκέμβριο τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης για δομές αλληλεγγύης σε όσες και όσους έχουν ανάγκη κάθε Παρασκευή 16:00 με 18:00. Περισσότερα στο www.lk37.squathost.com
Βασίλης Ρόγγας
Πηγή: Η Εποχή
