Βίντεο

Νίκος Φίλης: Τα Τέμπη ανέδειξαν ένα συλλογικό αίτημα δικαιοσύνης

Τα κρυφά όνειρα των νεοφιλελεύθερων και των θατσερικών θέλει να κάνει πράξη η Νέα Δημοκρατία στην παιδεία αλλά και στο κράτος, υποστηρίζει ο πρώην υπουργός Παιδείας και υποψήφιος βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία στη Α’ Αθηνών, Νίκος Φίλης.

Υπερασπίζεται τη δική του θητεία στο υπουργείο Παιδείας αλλά και τη σύγκρουσή του με την ηγεσία της Εκκλησίας.

Εκφράζει την πεποίθηση ότι εάν υπάρξει αυτοκριτική και αναστοχασμός, μια σύγκλιση με το ΠΑΣΟΚ είναι εφικτή, ιδίως από τη στιγμή που η σοσιαλδημοκρατία δεν έχει άλλη επιλογή από το να ξεφύγει από τον εναγκαλισμό με τη συντηρητική παράταξη.

Με την επικοινωνία «και όχι την πολιτική ουσία να κυριαρχεί» σήμερα, διαβλέπει τον κίνδυνο ο ΣΥΡΙΖΑ να μείνει εντός της «επαγγελματικής πολιτικής» και επιμένει ότι το στοίχημα είναι να εκπροσωπήσει ένα «συλλογικό αίτημα δικαιοσύνης».

«Δεν αισθάνομαι ούτε θύμα ούτε μαχητής» λέει για την περιπέτεια με την υγεία του. «Καταρχάς φοβήθηκα, καρκίνος είναι. Κατάλαβα τη ματαιότητα κάποιων επιλογών και την ανάγκη κάθε στιγμή στη ζωή μας να ακούμε, για να αλλάζουμε».

Για τον ΣΥΡΙΖΑ: «Είναι ένα κόμμα εν κινήσει»

Για τον Νίκο Φίλη, «ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα εν κινήσει», στο οποίο συνυπάρχουν πολλές τάσεις με διαφορετικές καταβολές. Δεν είναι ένα «κόμμα ιδεολογικής ομογενοποίησης».

Έχει ανθρώπους που αναφέρονται στον μαρξισμό, όχι με δογματικό τρόπο αλλά και ανθρώπους με άλλες αναφορές. Όλοι όμως «συγκροτούμε ένα ευρύ φάσμα της σύγχρονης Αριστεράς».

Παραδέχεται, όμως, ότι απομένει να αποδειχτεί εάν είναι ένας «πολυσυλλεκτισμός με ραχοκοκαλιά» και σχέση με την κοινωνία.

Για την πρώτη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: Δεν κυβερνήσαμε ερήμην της κοινωνίας

Ως προς το Μνημόνιο που εφάρμοσε ο ΣΥΡΙΖΑ ο Νίκος Φίλης επιμένει ότι δεν επέλεξε ο ΣΥΡΙΖΑ τις συνθήκες. «Αναγκαστήκαμε να κάνουμε έναν συμβιβασμό και προχωρήσαμε ξανά σε εκλογές. Δεν κυβερνήσαμε ερήμην της κοινωνίας, δεν κλέψαμε την ψήφο».

Ο Νίκος Φίλης παραδέχεται ότι έγιναν λάθη, όμως δεν προσδιόρισαν την πορεία που κατά βάση αφορούσε την προσπάθεια να βγει η χώρα από τα μνημόνια με την κοινωνία όρθια, να υπάρξει ένας διάδρομος για το χρέος με ορίζοντα το 2032 και «το σημαντικότερο να διαμορφώσουμε δεσμούς κοινωνικής συνοχής», σε μια κοινωνία κατακερματισμένη.

Για τη θητεία του στο υπ.Παιδείας: Ανέλαβα σε μια περίοδο που το σχολείο ήταν διαλυμένο

Για τη θητεία του στο υπουργείο Παιδείας ο Νίκος Φίλης υπενθυμίζει ότι το σχολείο τότε ήταν διαλυμένο, με καθηγητές και βιβλία να φτάνουν πολύ μετά αφού είχε ξεκινήσει η σχολική χρονιά, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα όταν επί υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου έγινε έκκληση σε συνταξιούχους καθηγητές να βοηθήσουν».

Θεωρεί σημαντικό επίτευγμα ότι κατάφεραν τον Σεπτέμβριο του 2016 τα σχολεία να ξεκινήσουν με τους καθηγητές και τα βιβλία στη θέση τους, με δημοσιονομικές συνθήκες δύσκολες.

Ως προς τις μεταρρυθμίσεις που προώθησαν αναφέρθηκε στη διαδικασία αλλαγής των αναλυτικών προγραμμάτων σε μαθήματα όπως η ιστορία, «που το ακύρωσε η κ. Κεραμέως μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της», ή τα θρησκευτικά, «όπου αντιμετωπίσαμε την αντιπαράθεση από σκοταδιστικούς κύκλους αλλά και την ηγεσία της εκκλησίας».

Για τον Νίκο Φίλη το σχολείο στην Ελλάδα «πρέπει να έχει έναν κοσμικό χαρακτήρα» και δεν πρέπει να παρεμβαίνουν άλλες δυνάμεις είτε ιδεολογικές είτε οικονομικών συμφερόντων.

Παραδέχεται, όμως, ότι δεν προνόησε να προετοιμαστεί «για το μέγεθος της σύγκρουσης».

Για την αποπομπή από το υπ. Παιδείας: Ήταν και είναι ώριμο αίτημα ο χωρισμός Εκκλησίας και κράτους

Για την απομάκρυνση του από το υπουργείο Παιδείας, ύστερα από τη σύγκρουση με την ηγεσία της Εκκλησίας, ο Νίκος Φίλης δηλώνει ότι ήταν μια πολιτική επιλογή με την οποία διαφώνησε και γι’ αυτό δεν δέχτηκε να πάει σε άλλο υπουργείο.

Επιμένει ότι «ήταν και είναι ώριμο το αίτημα για χωρισμό Εκκλησίας και κράτους».

Σε εποχή που «εμφανίζονται διάφοροι φονταμενταλισμοί» μια τέτοια αντίληψη βοηθάει «τη διαμόρφωση μιας σύγχρονης ταυτότητας του Έλληνα πολίτη».

Για την αριστεία στην Παιδεία: Σημαίνει κατηγοριοποίηση των σχολείων

Ο Νίκος Φίλης επιμένει ότι το ζήτημα δεν είναι εάν θα υπάρχει κάποιου είδους αξιολόγηση, αλλά εάν θα υπάρξει «κατηγοριοποίηση των σχολείων».

Αντίστοιχα, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, όπως προωθείται, εκτιμά ότι δεν αφορά τα πραγματικά προβλήματα των εκπαιδευτικών ή την ανάγκη επιμόρφωσης τους.

Η εξαγγελία του πρωθυπουργού για γονεϊκή επιλογή του σχολείου είναι «το κρυφό όνειρο των θατσερικών και των νεοφιλελεύθερων». Αντίθετα, το σχολείο της γειτονιάς είναι «θεσμός της δημοκρατίας».

Εάν ο γονιός επιλέγει το σχολείο, θα υπάρξει φυγή των παιδιά από τα σχολεία «κοινωνικά υποδεέστερων περιοχών». Τυχόν εισαγωγή του θεσμού του voucher θα οδηγήσει σε υποβάθμιση πολλών σχολείων, πλην λίγων «σχολείων ελίτ». Όμως, «δεν θέλουμε τέτοια αριστεία», γιατί «αυτή η αξιολόγηση και αυτή η αριστεία είναι ενάντια στη δημοκρατία».

Για το δημόσιο πανεπιστήμιο: Τα πανεπιστήμια δεν είναι κέντρα ανομίας

Τα δημόσια πανεπιστήμια διακρίνονται στις διεθνείς κατατάξεις, τονίζει ο Νίκος Φίλης. Επιπλέον, «χιλιάδες παιδιά που πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς – γιατί προσφυγιά είναι το brain drain – διακρίνονται στο εξωτερικό». Άρα δεν ισχύει η ρητορική της κυβέρνησης ότι «τα πανεπιστήμια είναι κέντρα ανομίας».

Ο Φίλης επιμένει ότι η κυβέρνηση επιδιώκει να υποβαθμίσει συνολικά τη δημόσια εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, για να «σπρώξουν πελάτες-παιδιά σε ιδιωτικές δομές εκπαίδευσης».

Υπογραμμίζει ότι με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής 18.000 μαθητές χάνουν την πρόσβαση στα πανεπιστήμια και «σπρώχνονται ως πελάτες στα ιδιωτικά ΙΕΚ».

Για την Πανεπιστημιακή Αστυνομία: Είμαι αλληλέγγυος στο φοιτητικό κίνημα

Ο Νίκος Φίλης υπενθυμίζει ότι όταν έγινε προσπάθεια να υλοποιηθεί ο θεσμός της πανεπιστημιακής αστυνομίας βρέθηκε στο πλευρό των φοιτητών στην Πανεπιστημιούπολη στου Ζωγράφου.

Επιμένει ότι η πανεπιστημιακή αστυνομία κατατάσσει τα πανεπιστήμια στον «εκτός Ευρώπης χώρο» και ότι «δεν υπάρχει Scotland Yard στα βρετανικά πανεπιστήμια, ούτε FBI στα αμερικανικά».

Αντιθέτως, επιμένει ότι αυτό που χρειάζονται τα πανεπιστήμια είναι προσλήψεις προσωπικού, συμπεριλαμβανομένου προσωπικού φύλαξης.

Για την τακτική του «ώριμου φρούτου»: Δεν ταιριάζει σε ένα κόμμα αριστερό

Σε σχέση με την τακτική του ΣΥΡΙΖΑ, ο Νίκος Φίλης επιμένει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει επεξεργασμένες θέσεις, έστω και εάν αναγκάζεται να κινηθεί «με τους όρους του κυρίαρχου μιντιακού συστήματος».

Επιμένει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ακολουθεί τακτική ώριμου φρούτου, γιατί αυτή δεν μπορεί να αφορά ένα κόμμα εναλλακτικό, αριστερό. Γι’ αυτό και επιμένει ότι έχει σημασία ο ΣΥΡΙΖΑ να παρουσιάσει ένα όραμα, που δεν μπορεί να είναι άλλο από τον «σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία» για μια υπέρβαση της «σημερινής καπιταλιστικής βαρβαρότητας».

Για πιθανή συγκυβέρνηση με ΠΑΣΟΚ: Να μην δορυφοριοποιηθεί ξανά γύρω από τη συντηρητική παράταξη

Για τη πιθανή σύγκλιση με το ΠΑΣΟΚ, ο Νίκης Φίλης σημειώνει ότι «μπορεί και δεν μπορεί να υπάρξει». Η πιθανότητα να γίνει περνά από μια διαδικασία αναστοχασμού για το χώρο του ΠΑΣΟΚ και ο Φίλης πιστεύει ότι το ΠΑΣΟΚ, έχοντας πάψει να είναι κραταιό, είναι ανάγκη να κάνει αυτοκριτική και το πρώτο αποτέλεσμα μιας τέτοιας αυτοκριτικής θα είναι η απόφαση να μη δορυφοροποιηθεί γύρω από τη συντηρητική παράταξη.

Άλλωστε, η κρίση της πανδημίας αν άφησε ένα αξιοποιήσιμο στοιχείο μέσα στα τραγικά γεγονότα είναι «η επιστροφή του δημόσιου στην οικονομία και την πολιτική». Αποδείχτηκε ότι «η θεία πρόνοια της αγοράς δεν μπόρεσε να λύσει το πρόβλημα της πανδημίας».

Για τη δημοσιογραφία: Το πρόβλημα σήμερα είναι ότι κοιτάει επάνω, όχι κάτω

Ο Νίκος Φίλης επιμένει ότι προσπαθεί να είναι «ακροατής των διαθέσεων των πολιτών» και επιμένει ότι το πρόβλημα με τη δημοσιογραφία είναι ότι «κοιτάει επάνω» προς τα κέντρα εξουσίας και όχι «προς τα κάτω», προς του πολίτες.

«Το να ακούω τους πολίτες, κρατώντας και μια δεοντολογία, με κάνει να αισθάνομαι ότι παραμένω κατά μία έννοια δημοσιογράφος».

Για τη μάχη με τον καρκίνο: Κατάλαβα την ανάγκη να ακούμε για να αλλάζουμε

Για την προσωπική μάχη που έδωσε με τον καρκίνο, ο Νίκος Φίλης αφού ευχαριστήσει τους γιατρούς που ήταν οι πραγματικοί μαχητές, παραδέχεται ότι τον επηρέασε, ότι «κατάλαβε τη ματαιότητα κάποιων επιλογών» και την ανάγκη κάθε στιγμή στη ζωή μας «να ακούμε, για να αλλάζουμε».

Για την κρίση της δημοκρατίας: Η κοινωνική έγερση στην Ευρώπη και στη χώρα δείχνει πώς η δημοκρατία μπορεί να γίνει ξανά πραγματικότητα

Η σύγχρονη κρίση της δημοκρατίας έχει να κάνει με την «πραγματικότητα του μοναδιαίου ανθρώπου», την έλλειψη ένταξης σε ευρύτερα σύνολα σημειώνει ο Νίκος Φίλης.

Όμως, θεωρεί ότι η «κοινωνική έγερση» στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα με τα Τέμπη, δείχνουν μια διέξοδο, έτσι ώστε η «δημοκρατία να μπορεί να αποτελέσει και πάλι όχι όνειρο αλλά αναγκαία πραγματικότητα για να αλλάξει η ζωή των ανθρώπων».

Παραδέχεται ότι σήμερα «κυριαρχεί η επικοινωνία και όχι η πολιτική ουσία» στο όνομα ενός «κακώς εννοούμενου επαγγελματισμού στην πολιτική». Το «στοίχημα και η ελπίδα» για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι να μπορέσει να ξεφύγει από αυτό.

Για τα Τέμπη: «αναδείχτηκε ένα αίτημα για δικαιοσύνη»

Το ρήγμα που φάνηκε στα Τέμπη θα φανεί κατά τον Νίκο Φίλη και μετά τις εκλογές. «Αναδείχτηκε ένα συλλογικό κοινωνικό αίτημα για δικαιοσύνη». Για δικαιοσύνη σε όλες τις εκδοχές είτε έχει να κάνει με την ασφάλεια στην κίνηση, είτε με την ασφάλεια στη γειτονιά, είτε με τις συντάξεις, είτε με «τον θατσερισμό που έρχεται στα σχολεία».

Αυτό το αίτημα δικαιοσύνης είναι επίκαιρο και αυτό μπορεί να υπηρετήσει μια προοδευτική κυβέρνηση, τονίζει.

Προοδευτική διακυβέρνηση και θεσμοί: Δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις γιατί μας κυβερνά η ΕΡΕ σήμερα

Ο Φίλης αρνείται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει να αλώσει τους θεσμούς και αντιθέτως υποστηρίζει ότι ήταν η ΝΔ που σήμερα παραβιάζει θεσμούς, όπως δείχνει π.χ. το ψήφισμα της PEGA για τις υποκλοπές, ή ο κομματισμός στο δημόσιο όπου «οι υποψήφιοι της ΔΑΚΕ έπαιρναν άριστα στη συνέντευξη για να ξεπεράσουν άλλους με περισσότερα προσόντα».

Μάλιστα επιμένει ότι σήμερα κυβερνά ουσιαστικά η ΕΡΕ «με τη συμμετοχή δυστυχώς προσώπων από το ΠΑΣΟΚ».

Για τον Φίλη, ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα είναι εμπειρότερος και παρά τα λάθη και τις δυσκολίες μπορεί να αλλάξει τα πράγματα.

Συνέντευξη: Παναγιώτης Σωτήρης
Εικονοληψία: Δημήτρης Μιχαλάκης – Αλέξανδρος Γαστεράτος
Μοντάζ: Μάριος Φώτος
Γραφικά: Νίκος Χατζηευθυμίου
Σκηνοθετική επιμέλεια: Σταύρος Παπαϊωάννου