Συνεντεύξεις

Νίκος Φίλης: Σκληρός κοινωνικός δαρβινισμός και νεοφιλελεύθερο μοντέλο από τη ΝΔ

Συνέντευξη στον Γρηγόρη Νιάκα

ΕΡ: Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν διψήφια διαφορά και αυτοδυναμία της ΝΔ. Ο πρωθυπουργός επιμένει ότι το “παιχνίδι γυρίζει”. Πως μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να αντιστρέψει το κλίμα και να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη των πολιτών;

ΑΠ: Δεν είναι σωστό να μιλάμε για απώλεια εμπιστοσύνης στον ΣΥΡΙΖΑ ούτε είναι αυτό που αποτυπώθηκε στο εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και των περιφερειακών εκλογών. Άλλωστε, η πραγματική απώλεια ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ από τις προηγούμενες ευρωεκλογές είναι της τάξης του 3%, κάτι απόλυτα αναμενόμενα για ένα κόμμα που έχει κυβερνήσει και μάλιστα σε τόσο αντίξοες συνθήκες.

Το πρόβλημα είναι πως οι πολίτες κουράστηκαν από μια καθημερινότητα που όσο και αν προσπαθήσαμε, για μεγάλες μερίδες της κοινωνίας παρέμεινε δύσκολη. Στις ευρωεκλογές παρουσιάσαμε το πρόγραμμα με το οποίο συγκρατήσαμε τα λαϊκά και τα μεσαία στρώματα από την περαιτέρω διάλυση και τον κοινωνικό ιστό από την αποσύνθεση. Θυμηθείτε λίγο την κατάσταση πριν το 2015, την αστυνομοκρατία, τα τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής, τους συνανθρώπους μας να αναζητούν τροφή στα σκουπίδια. Αυτά τα φαινόμενα δεν τα βλέπουμε πια.

Αυτό που καλούμαστε τώρα να κάνουμε είναι να παρουσιάσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης που θα αποτελεί εναλλακτική πρόταση στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης της Νέας Δημοκρατίας.

Μας κατηγορούν συχνά ότι μας απωθεί η ανάπτυξη. Δεν είναι έτσι. Βεβαίως και επιθυμούμε την ανάπτυξη, αλλά μια ανάπτυξη που θα βασίζεται στην κοινωνική αλληλεγγύη και την προστασία των πιο αδύναμων. Μια ανάπτυξη που θα δυναμώνει την κοινωνία και τους πολίτες, όχι μια ανάπτυξη που θα διαλύει κάθε έννοια κοινωνικής συνοχής. Το έχουμε πει σε πολλές διαφορετικές περιστάσεις: για την Αριστερά σε κάθε περίπτωση, πρώτη προτεραιότητα είναι ο άνθρωπος – οι αριθμοί ακολουθούν .

Το μεγαλύτερο στοίχημα που έχει να κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η Αριστερά ευρύτερα, σε αυτές τις εκλογές είναι να μπορέσει να εμπνεύσει στους πολίτες το όραμα για έναν κόσμο που μπορεί να λειτουργεί διαφορετικά και την ελπίδα ότι αυτός ο κόσμος είναι εφικτός. Η πρόκληση είναι μεγάλη, ιδιαίτερα σε μια συγκυρία που παρατηρείται δεξιά στροφή σε όλη την Ευρώπη, αλλά δεν λείπουν και τα μηνύματα που μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε.


ΕΡ: Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει στο χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς, ή από το καλοκαίρι του 2015 άρχισε σταδιακά να μετατρέπεται σε συστημικό κόμμα, κάτι που “σφραγίστηκε” με την Προοδευτική Συμμαχία;

ΑΠ: Τι σημαίνει συστημικό κόμμα; Αν εννοούμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και η Προοδευτική Συμμαχία είναι ένα κόμμα που είναι ενταγμένο στους θεσμούς και τις διαδικασίες λειτουργίας της δημοκρατίας μας, βεβαίως τότε πρόκειται για συστημικό κόμμα. Δεν ονειρευόμαστε να ανατρέψουμε την κατάσταση επαναστατικά, ούτε είχαμε ποτέ τέτοια εντολή από τον κόσμο. Λειτουργούμε μέσα στο πλαίσιο του υπάρχοντος συστήματος και προσπαθούμε να προσφέρουμε, εντός αυτού, μια προοδευτική εναλλακτική, που θα φροντίζει για τις ζωές και την ευημερία των πολλών.

Μετά το 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα εξουσίας – θα ήταν παράδοξο να μιλάμε για αντισυστημικότητα. Και επιλέγει να είναι κόμμα εξουσίας όχι επειδή εγκατέλειψε τις ιδέες και τις αξίες της αριστεράς, αλλά επειδή έχουμε την πεποίθηση ότι μπορούμε να καταφέρουμε πολύ περισσότερα πράγματα μέσα στο σύστημα, αντί έξω από αυτό. Το να ασκείς κριτική εκ του ασφαλούς είναι πολύ ευκολότερο από το να κυβερνάς. Αλλά όταν κυβερνάς, έχεις την ευκαιρία, αλλά και την ευθύνη, όχι μόνο να αποτρέπεις την καταστροφή, όπως θα έκανες όντας στην αντιπολίτευση, αλλά να σχεδιάσεις μια δικαιότερη καθημερινότητα.

Στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία θα πρέπει να κατέβει με έντονο το ταυτοτικό του στοιχείο, το ότι δηλαδή συνεργάζεται μεν με τις άλλες προοδευτικές δυνάμεις αλλά παραμένει Αριστερά. Μια αριστερά μάλιστα που θα πρέπει να ξανασυστηθεί με τους πολίτες μετά το τσουνάμι των μνημονίων και των μέτρων που αναγκάστηκε να εφαρμόσει, μια αριστερά που θα βάλει ξανά στο τραπέζι ζητήματα ιδεολογίας και οράματος, αλλά και σύγχρονα θέματα όπως η οικολογία και η κλιματική αλλαγή, οι μεγάλες μεταναστευτικές ροές, η παγκοσμιοποίηση, η κοινωνία της ψηφιακής τεχνολογίας κοκ.


ΕΡ: Ο πρόεδρος της ΝΔ υποστηρίζει ότι “εάν δεν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση τότε η χώρα θα οδηγηθεί νομοτελειακά σε εκλογές τον Δεκαπενταύγουστο με απλή αναλογική που σημαίνει εκ των πραγμάτων ότι η μόνη κυβέρνηση που θα μπορεί να σχηματιστεί είναι μια κυβέρνηση εθνικής συνεννόησης. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο οι εκλογές θα γίνουν κατακαλόκαιρο, με τα εθνικά θέματα ανοιχτά”. Κατά πόσο είναι πιθανό ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

ΑΠ: Κοιτάξτε να δείτε, η δημοκρατία δεν μπορεί και δεν πρέπει να λειτουργεί με εκβιασμούς. Δεν ξέρω αν ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι πιθανό, θα εξαρτηθεί από τι θα βγάλουν οι κάλπες και από τις κινήσεις και τις συνεργασίες που ενδεχομένως θα επιδιώξει όποιος λάβει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Όπως και να έχει, αν οι κάλπες δείξουν ότι θα πρέπει να ξανακάνουμε εκλογές τον Δεκαπενταύγουστο, θα τις κάνουμε. Οι εκλογές, και συνακόλουθα ποιος θα έχει την πολιτική ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας, είναι εξίσου εθνικό θέμα με όλα τα υπόλοιπα.

ΕΡ: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επαναλαμβάνει σε όλους τους τόνους την ανάγκη μείωσης της φορολογίας και κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ ότι εξόντωσε τη μεσαία τάξη και την επιχειρηματικότητα. Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πλευρά του, κατηγορεί  τη ΝΔ ότι έχει κρυφό πρόγραμμα. Ποιες είναι πραγματικά οι προθέσεις της Ν.Δ., κατά την άποψή σας; 

ΑΠ: Την ανάγκη μείωσης της φορολογίας την αναγνωρίζει και ο ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα έχει αρχίσει να την  εφαρμόζει σταδιακά, στοχεύοντας αρχικά στα χαμηλά και στα μεσαία στρώματα. Προτεραιότητα ωστόσο αποτελεί να μη διαταραχθεί σε μια τόσο ευαίσθητη φάση η δημοσιονομική σταθερότητα και να μπορεί να λειτουργεί το κοινωνικό κράτος.

Η Νέα Δημοκρατία δεν μιλά για κάτι τέτοιο. Αντίθετα, το ποσοστό της μείωσης του φόρου και των άλλων παροχών που υπόσχεται υπερβαίνουν το δημοσιονομικό πλεόνασμα. Οι επιλογές της για το ποιους και πόσο θα ελαφρύνει ακολουθούν μια σκληρά ταξική ατζέντα ελάφρυνσης των ευπορότερων στρωμάτων της κοινωνίας και δικαιολογούνται με το μύθευμα ότι κάτι τέτοιο ευνοεί την ανάπτυξη, πράγμα που ποτέ δεν αποδείχθηκε ιστορικά.

Η ατζέντα της Νέας Δημοκρατίας στην οποία αναφέρεστε δεν είναι κρυφή. Το λένε ανοικτά στις προγραμματικές τους δηλώσεις αρκεί να διαβάσει κανείς ανάμεσα στις γραμμές. Διάλυση του κοινωνικού κράτους, ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας με ταυτόχρονη αποδυνάμωση όλων των άλλων τομέων του δημόσιου τομέα, ανάθεση έργων στους ημετέρους, κλεπτοκρατία και πελατειακό κράτος.

Το έχει διατυπώσει καθαρά ο κ. Στουρνάρας χρησιμοποιώντας το σχήμα διάκρισης ανάμεσα στις ανάγκες και τις επιθυμίες, λέγοντας με άλλα λόγια ανοικτά ότι πέραν ενός συρρικνωμένου δημοσίου τομέα που θα παρέχει κάποιες υποβαθμισμένες βασικές παροχές, όλες οι άλλες κοινωνικές δαπάνες θα εμπίπτουν στη σφαίρα των επιθυμιών και θα ανατεθούν σε ιδιώτες. Πρόκειται για έναν πολύ σκληρό κοινωνικό δαρβινισμό.

Δεν μπορούσε να το περιγράψει καλύτερα, ακόμη και άθελά της, η Μιράντα Ξαφά, απ’ ό,τι στο πρόσφατο άρθρο της στην Καθημερινή. Αλλά, πλέον, έχουμε την αποκάλυψη της “ΑΥΓΗΣ” για την καταλήστευση του πυλώνα της επικουρικής ασφάλισης και την παράδοσή του στον ιδιωτικό τομέα που σχεδιάζουν στενοί συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη με ό,τι κινδύνους αυτό θα συνεπάγεται στην καταβολή των επικουρικών συντάξεων σε 1.230.000 συνταξιούχους.

Στην ατζέντα της Νέας Δημοκρατίας βρίσκεται η πλήρης διάλυση του κοινωνικού κράτους και η διασπάθιση των πόρων τους. Η στάση αυτή δεν έχει να κάνει με οικονομικές παραμέτρους. Η απέχθεια προς οποιαδήποτε μορφή στήριξης και προστασίας των πιο ευάλωτων στρωμάτων βρίσκεται στον σκληρό ιδεολογικό πυρήνα της. Ο νεοφιλελευθερισμός θεωρεί ότι κάθε είδους πρόνοια και επίδομα στις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες αλυσοδένει το κράτος και φρενάρει την ανάπτυξη.

Το debate

ΕΡ: Κυριάκος Μητσοτάκης, Φώφη Γεννηματά και Δημήτρης Κουτσούμπας επιρρίπτουν αποκλειστικά στον Αλέξη Τσίπρα την ευθύνη για την ακύρωση του προεκλογικού debate των πολιτικών αρχηγών. Ποια είναι η γνώμη σας;

ΑΠ: Ο πρωθυπουργός, ακόμη και επιστρέφοντας από τη Σύνοδο Κορυφής, δήλωσε ότι είναι ανοικτός στο να γίνει προεκλογικό debate των πολιτικών αρχηγών. Αν κάποιος το αποφεύγει, είναι ο κ. Μητσοτάκης. Και το κάνει για πολύ συγκεκριμένους λόγους: αποφεύγοντας την διάλογο επί των πολιτικών προγραμμάτων, επιχειρεί να αποπολιτικοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο την εκλογική διαδικασία.

Διότι ξέρει ότι σε μια τέτοια είδους πρόσωπο με πρόσωπο συζήτηση τα επιχειρήματά του δεν αντέχουν και η «κρυφή» ατζέντα θα αποκαλυφθεί. Είναι ενδιαφέρον το πώς σε πολλές από τις συνεντεύξεις του εισέρχεται με όρους λάιφ στάιλ αντί με πολιτικά επιχειρήματα. Η αποπολιτικοποίηση και η αποσυσπείρωση του κόσμου είναι η μόνη του ελπίδα να διατηρήσει το προβάδισμα.


Τα ελληνοτουρκικά

ΕΡ: Προεκλογική περίοδος, με τουρκικές παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και προκλήσεις στο Αιγαίο. Ο Αλέξης Τσίπρας διεμήνυσε ότι “ δεν θα αφήσουμε την Τουρκία να κάνει γεώτρηση στην ελληνική ΑΟΖ”, αλλά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απάντησε ότι ο έλληνας πρωθυπουργός “μιλάει μόνος του”, η Άγκυρα θα κάνει γεωτρήσεις και μάλιστα- όπως σημείωσε- οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έχουν πάρει μέτρα. Πώς μπορεί να αναχαιτιστεί η τουρκική επιθετικότητα; Με περαιτέρω εξοπλισμούς και ανέβασμα των τόνων από την Αθήνα; Με τις αποφάσεις και τα μέτρα της ΕΕ; Με τις προτάσεις του πρώην πρωθυπουργού, Κώστα Σημίτη; Ή μήπως θα ήταν μια λύση η αναστολή των ερευνών για υδρογονάνθρακες; 

ΑΠ: Η πολιτική μας απέναντι στην Τουρκία είναι απολύτως σαφής. Με τις συμμαχίες μας είμαστε αποφασισμένοι να ελέγξουμε και να εμποδίσουμε την επιθετικότητά της, πράγμα που φάνηκε και από το αυστηρό μήνυμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Τουρκία για την Κυπριακή ΑΟΖ. Το αν θα σταματήσουμε ή όχι τις έρευνες για υδρογονάνθρακες δεν μπορεί να είναι μια απόφαση που εξαρτάται από τις επιθυμίες της Τουρκίας, αλλά από τη βιωσιμότητα της συγκεκριμένης επιλογής.

Και βέβαια, ούτε το ανέβασμα των τόνων ούτε ένας αγώνας εξοπλισμών μπορεί να είναι η λύση. Η λύση πρέπει να βρεθεί μέσω της συνεννόησης και του αμοιβαίου σεβασμού και με τη χρήση διπλωματικών και πολιτικών δικλείδων όπου χρειάζεται.

Αν και δεν έχουμε σκοπό να αφήσουμε την Τουρκία να αυθαιρετεί στην περιοχή μας, ούτε μπορούμε ούτε θέλουμε να την αποκλείσουμε από τις εξελίξεις στην περιοχή, στο πλαίσιο βέβαια του σεβασμού των ορίων και της καλής συνεργασίας. Στόχος μας είναι ένα κλίμα σταθερότητας και συνεργασίας στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, που θα ευνοεί την ανάπτυξη και την συμβίωση των λαών της. Το πρώτο βήμα το κάναμε στις Πρέσπες. Ελπίζουμε να τα καταφέρουμε και με την Τουρκία.

Πηγή: Nooz