Συνεντεύξεις

Νίκος Φίλης: Η Αριστερά δεν θα γίνει φτερό στον άνεμο μιας ιστορικής περίστασης

• Ολα δείχνουν ότι βαδίζουμε προς οριστική λύση στο Μακεδονικό. Γνωρίζοντας από παλιά τη θέση σας υπέρ της σύνθετης ονομασίας, θέλω να σας ρωτήσω αν πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξουν γεγονότα που θα εμποδίσουν τελικά την ολοκλήρωση της συμφωνίας.

Δεν μπορούμε να μιλάμε για οριστική συμφωνία πριν υπάρξουν υπογραφές σε κείμενα. Μέχρι τότε όλα είναι πιθανά. Είδαμε την άλλη πλευρά να εκπέμπει αντιφατικά μηνύματα. Αλλα ο Ζάεφ και άλλα ο Ιβάνοφ για το erga omnes. Eμείς ας μείνουμε ψύχραιμοι, συγκροτημένοι και προσηλωμένοι στον στόχο της επίλυσης. Η διαπραγματευτική τακτική πρέπει να χαρακτηρίζεται από συνοχή, στάθμιση των δεδομένων και πλήρη ενημέρωση των εμπλεκομένων, χωρίς στεγανά και αιφνιδιασμούς.

Η ευθύνη πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών δεν τεμαχίζεται, είναι ενιαία και αδιαίρετη. Εύχομαι να μην έχουμε ένα «ευχάριστο ναυάγιο», κάτι που επιδιώκουν δυνάμεις και μηχανισμοί του «βαθέος κράτους» και στις δύο χώρες.

• Πολλά είναι τα μέσα που σας παρουσιάζουν ως την εσωτερική αντιπολίτευση στον ΣΥΡΙΖΑ, τον άνθρωπο που βγαίνει από αριστερά στην κυβέρνηση και που θολώνει με τις δηλώσεις του το αφήγημα περί καθαρής εξόδου από τα μνημόνια. Είναι όντως έτσι τα πράγματα;

Οι αριστερές κυβερνήσεις δουλεύουν με συγκροτημένο πρόγραμμα και σχέδιο, όχι με επικοινωνιακά αφηγήματα, θολά και αμφίσημα εξ ορισμού. Η πολιτική της κυβέρνησής μας είναι η έξοδος στις αγορές χωρίς πιστοληπτική γραμμή και η σταδιακή ανάκτηση μέρους της εθνικής μας κυριαρχίας. Δυσκολίες όπως αυτές που θέτει η πολιτική κατάσταση στην Ιταλία είναι δυνατό να παρεμβάλουν εμπόδια στην υλοποίηση αυτής της πολιτικής. Είμαι βέβαιος ότι η κυβέρνηση παρακολουθεί προσεκτικά τις εξελίξεις και θα πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις.

Από εκεί και πέρα, είναι αλήθεια πως δεν πιστεύω ότι η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν να κερδίσουν πολιτικά υποστηρίζοντας ότι «πέτυχαν εκεί που οι άλλοι απέτυχαν». Στην υλοποίηση, δηλαδή, των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που συγκροτούν τον πυρήνα όλων των μνημονίων. Υποστηρίζω ότι είναι άλλο ο πολιτικός και οικονομικός εξαναγκασμός μετά την ήττα και τον συμβιβασμό του 2015 και άλλο η ιδεολογική μετατόπιση και η μετάλλαξη των ταυτοτικών χαρακτηριστικών του ΣΥΡΙΖΑ.

Δυνάμεις του συστήματος προσπαθούν να μας πείσουν «να γίνουμε αυτό που κάνουμε» ως κυβέρνηση στη σημερινή δύσκολη περίοδο και να μετατραπούμε σε ένα «κανονικό» συστημικό αρχηγοκεντρικό κόμμα, εγκαταλείποντας τα «βαρίδια» των ιδεολογικών και κοινωνικών αναφορών μας. Δεν θα τους γίνει το χατίρι. Η Αριστερά δεν ήταν και δεν θα γίνει φτερό στον άνεμο μιας ιστορικής περίστασης, ούτε ευέλικτη μορφή πολιτικής απασχόλησης.

Αλλωστε, οι πρόσφατες εξελίξεις που κλυδωνίζουν την Ιταλία με τον καταποντισμό της Κεντροαριστεράς και την υποχώρηση παντού στην Ευρώπη της αιχμαλωτισμένης στα δίχτυα της νεοφιλελεύθερης συναίνεσης σοσιαλδημοκρατίας δείχνουν ότι από τις ανερμάτιστες μεταλλάξεις επωφελούνται τελικά οι δυνάμεις της Ακροδεξιάς και του αντιευρωπαϊκού λαϊκισμού.

• Πώς βλέπετε το ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης της μεταμνημονιακής περιόδου; Είναι εφικτό;

Στο ολιστικό σχέδιο υπάρχουν πολλά χρήσιμα μέτρα (στα εργασιακά, στις πολιτικές πρόνοιας, στην υγεία, στην παιδεία, στους διορισμούς κ.λπ.), αλλά απουσιάζει μια θεμελιώδης πολιτική επιδίωξη που κατά τη γνώμη μου είναι να συγκλίνει η οικονομία μας με την υπόλοιπη Ευρώπη. Το πρόγραμμα αυτό πρέπει να το δούμε σε συνάρτηση με το Συμπληρωματικό Μνημόνιο, που δόθηκε στη δημοσιότητα από τους δανειστές μόλις ολοκληρώθηκε η συζήτηση στη Βουλή για το ολιστικό σχέδιο.

Και τα δύο κείμενα, παρά τις διαφορές τους που δεν υποτιμώ, «ξεχνούν» να θέσουν ως κεντρικό στόχο τη γεφύρωση των αποκλίσεων με την Ευρώπη που γιγαντώθηκαν στα χρόνια της κρίσης. Και πώς να το κάνουν, όταν οι συζητούμενες ατελέσφορες ρυθμίσεις για το χρέος, τα γιγάντια πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% και το ανεπαρκές ύψος επενδύσεων απειλούν να «κλειδώσουν» σε βάθος χρόνου τις αποκλίσεις αυτές και να σύρουν την Ελλάδα στην τελευταία ταχύτητα της Ευρώπης;

Τα κείμενα που προανέφερα στέκονται αμήχανα μπροστά στην επιτακτική ανάγκη να χαραχθεί μια πολιτική ταχύρρυθμης ανάπτυξης πολύ πάνω από τους σημερινούς αναιμικούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ, να καλυφθεί σύντομα το επενδυτικό κενό που υπολογίζεται στα 100 δισ., να μειωθεί δραστικά η ανεργία (κι όχι να μπαίνει στόχος η μείωσή της μόνο στο 14% το 2022), να περιοριστούν οι ταξικές ανισότητες, να αντιμετωπιστεί η μάστιγα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού που απειλεί το 36% του πληθυσμού και να αντιμετωπιστούν διαφορετικά μεταξύ τους, αλλά μείζονα προβλήματα όπως το δημογραφικό και το προσφυγικό.

Δεν κατανοώ γιατί όλα αυτά τα προφανή και αναγκαία για την εθνική μας επιβίωση τα ονομάζουν κάποιοι «αριστερή αντιπολίτευση» στην κυβέρνηση. Ο κόσμος θα κρίνει.

• Τόσο εσείς όσο και άλλοι βουλευτές, αλλά εσχάτως και υπουργοί, αφήνετε ανοιχτό το θέμα της μη τήρησης των «συμπεφωνημένων» στις συντάξεις και στο αφορολόγητο. Ομως, η κυβέρνηση τα έχει συμπεριλάβει στη συμφωνία με τους δανειστές για το κλείσιμο της 4ης αξιολόγησης. Τι περιθώριο υπάρχει να μην εφαρμοστούν τελικά;

Με τη μέγιστη πολιτική και κοινωνική πίεση τα περιθώρια είναι αρκετά. Στην περίπτωση, βέβαια, αποχώρησης του ΔΝΤ λόγω χρέους, ισχύει, πιστεύω, η διαβεβαίωση του ίδιου του πρωθυπουργού στη Βουλή πέρυσι τον Μάιο, που είπε ότι χωρίς ρύθμιση του χρέους και χωρίς παραμονή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα δεν θα εφαρμοστούν οι μειώσεις στις συντάξεις και στο αφορολόγητο. Η ώρα των αποφάσεων έρχεται.

Αλλωστε, δεν υπάρχει καμιά οικονομική λογική να επιβληθούν μειώσεις, τη στιγμή που η οικονομία, με τεράστιο κοινωνικό και αναπτυξιακό κόστος, παράγει πλεόνασμα στον ΕΦΚΑ και δημοσιονομικά υπερπλεονάσματα 5% του ΑΕΠ. Δηλαδή, τι επιδιώκουμε; Πλεονάσματα 6-7%; Είναι δυνατόν;

Τα περιβόητα «συμπεφωνημένα» υπήρξαν λόγω των αφόρητων πιέσεων του ΔΝΤ που εκτιμούσε ότι χωρίς αυτά δεν θα πιαστούν οι στόχοι για τα πλεονάσματα. Σε αυτή του την εκτίμηση -όπως και σε τόσες άλλες- το ΔΝΤ έπεσε έξω και, συνεπώς, η κυβέρνηση μπορεί και πρέπει να ακυρώσει τα ψηφισμένα μέτρα, χωρίς κανένας να αισθάνεται αιφνιδιασμένος.

• Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη τείνει χέρι συνεργασίας προς την Κεντροαριστερά για εκλογική συνεργασία στις αυτοδιοικητικές εκλογές, ενώ υπάρχουν ζυμώσεις και για κάτι αντίστοιχο σε επίπεδο κυβερνητικής συνεργασίας στο μέλλον. Πώς σχολιάζετε αυτές τις κινήσεις;

Η εμφάνιση της κυρίας Γεννηματά στη Βουλή και η έμπνευσή της να ζητήσει πρόωρες εκλογές, συναγωνιζόμενη σε πολιτική ανευθυνότητα τον κ. Μητσοτάκη, δείχνουν ότι ο χώρος του ΚΙΝ.ΑΛΛ. εξακολουθεί να μη διαθέτει γραμμή πλεύσης και να μετεωρίζεται στο πολιτικό σκηνικό αντιμετωπίζοντας υπαρξιακού χαρακτήρα προβλήματα.

Βέβαια, βοηθούντος του ιστορικά αμνήμονος κ. Μητσοτάκη και των ανατριχιαστικών απόψεων που εξέφρασε υπέρ του εργασιακού Μεσαίωνα, το ΚΙΝ.ΑΛΛ. υποχρεώθηκε να πάρει αποστάσεις από τις ultra νεοφιλελεύθερες απόψεις του αρχηγού της Ν.Δ., που από τη δεκαετία του ’60 έχει «ξεχάσει» τα τρίκυκλα των Γκοτζαμάνηδων, θυμάται όμως καλά όλο το αντεργατικό και αντιλαϊκό οπλοστάσιο των πολιτικών του προγόνων.

Θα δούμε αν πρόκειται για ένα μεμονωμένο επεισόδιο ή για αληθινή δοκιμασία των ιδεολογικά ανάρμοστων σχέσεων που συνήψαν Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ τα τελευταία χρόνια. Πάντως, στην κοινωνία των πολιτών κάτι φαίνεται να αλλάζει.

Σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ευρύτερες δυνάμεις, με αφορμή τη μεταρρύθμιση «Κλεισθένης» και την απλή αναλογική, που συναντά τη λυσσώδη αντίδραση συντηρητικών δυνάμεων και κλειστών κυκλωμάτων τοπικής εξουσίας, επιχειρούν να συναντηθούν και να ξεκινήσουν έναν αναγκαίο διάλογο.

Πρέπει να στηρίξουμε και να ενδυναμώσουμε αυτές τις τάσεις, δίνοντάς τους προγραμματικό περιεχόμενο και αναδεικνύοντας ικανά πρόσωπα με τεκμήρια δημοκρατικής συγκρότησης, ατομικής εντιμότητας και προσήλωσης στο δημόσιο συμφέρον.

• Αν αύριο προκηρύσσονταν εκλογές, τι θα λέγατε στους ψηφοφόρους αλλά και στους οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ που απέσυραν τη στήριξή τους στο κόμμα το καλοκαίρι του 2015;

Ο κόσμος της Αριστεράς αλλά και ο ευρύτερος κύκλος της επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ αποτελείται από απαιτητικούς και υποψιασμένους πολίτες. Υπάρχουν άνθρωποι που βιώνουν ακόμη και σήμερα με τραυματικό τρόπο τη διάψευση των προσδοκιών του 2015. Υπάρχει κόσμος που χρεώνει και σε εμάς λάθη αλλά και αποφάσεις που χειροτέρεψαν τη ζωή του.

Σε αυτούς τους πολίτες δεν μπορείς να απευθύνεσαι με επιχειρήματα παλαιάς κοπής, για το κακό που αντιπροσωπεύουν ο Μητσοτάκης και η διψασμένη για επιστροφή στην εξουσία Ν.Δ. Πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να κερδίσει ξανά τα μυαλά και την καρδιά των αριστερών και προοδευτικών ανθρώπων, αναδεικνύοντας το έργο της διακυβέρνησης αλλά και την προοπτική που υπάρχει αν ξεφύγουμε από το λίγο και το στενό που μας καθηλώνει και ανοιχτούμε σε έναν πιο ευρύ και φιλόδοξο ορίζοντα αλλαγών και μεταρρυθμίσεων.

Αυτόν τον κόσμο με τον οποίο συνομιλώ καθημερινά πρέπει να ξαναφέρουμε κοντά μας, με την αναζωογόνηση του κόμματος, που σήμερα είναι εντελώς περιθωριοποιημένο και παρακολουθεί από μεγάλη απόσταση την άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας. Εν κατακλείδι, μόνο οι διορθωτικές κινήσεις στην πολιτική μας και η κινητοποίηση των αριστερών και δημοκρατικών πολιτών μπορούν να διασφαλίσουν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών