Καθώς η χώρα εξέρχεται από την ασφυκτική μνημονιακή εποπτεία και ανακτά σε μεγάλο βαθμό την κυριαρχία της, έχει σημασία να μην ξεχνάμε το πλέγμα των άλλων σχέσεων και πραγματικοτήτων στις οποίες μετέχει. Για την έξοδο από την περίοδο των Μνημονίων χρησιμοποιείται συχνά η έκφραση «επιστροφή στην κανονικότητα», η οποία είναι μεν ανακουφιστική, αλλά ταυτόχρονα σε μεγάλο βαθμό παραπλανητική.
Ο ωμός οικονομικός καταναγκασμός των Μνημονίων έχει ίσως κάνει όλα τα υπόλοιπα να φαντάζουν λιγότερο σημαντικά. Η αλήθεια όμως είναι, και η Ιστορία έχει πολλάκις δείξει, ότι η Ελλάδα καλείται ανά πάσα στιγμή να ισορροπεί και να απαντά σε πολλαπλά ζητήματα που είναι κατά βάση γεωπολιτικά.
Έχει λοιπόν σημασία να ορίσουμε ή έστω να οριοθετήσουμε την κανονικότητα στην οποία εισερχόμαστε. Είναι προφανές ότι δεν είναι η προ της κρίσης κανονικότητα ούτε μπορεί, ούτε πρέπει να είναι. Η απώλεια του 25% του ΑΕΠ και η μαζική μετανάστευση μισού εκατομμυρίου νέων παραμένει ο καμβάς πάνω στον οποίο θα ιχνογραφηθεί η μεταμνημονιακή πραγματικότητα.
Η πολιτική παλινόρθωση των δυνάμεων που οδήγησαν στην κρίση και στα Μνημόνια δεν αποτελεί λύση. Η νεοφιλελεύθερη συναίνεση της περιόδου από το 1990 και μετά διαλύθηκε με την κρίση και δεν υπάρχει η κρίσιμη μάζα των μεσοστρωμάτων που θα την επανίδρυε, πολλώ δε με τα προ κρίσης υλικά του πελατειακού κράτους, του φτηνού χρήματος και της διεθνούς σταθερότητος.
Δεν είναι τυχαίο ότι το κενό πολιτικής εκπροσώπησης της άρχουσας τάξης καταλαμβάνουν ολιγάρχες με σκοτεινές διασυνδέσεις και μπίζνες. Εάν οι πολιτικές δυνάμεις του business as usual επικρατήσουν, το μέλλον είναι ζοφερό. Αυτό που χρειάζεται είναι ένας νέος ισχυρός κεντρικός σχεδιασμός -όλες οι χώρες το κάνουν ή προσπαθούν-, τόσο βαθύς που θα ισοδυναμούσε με το να επανεφεύρουμε την Ελλάδα.
Αλλά και στο διεθνές περιβάλλον η εικόνα του 2018 δεν παραμένει ίδια με το 2008, ούτε καν με το 2015. Ο Τραμπ, οι εμπορικοί πόλεμοι, το Brexit, η ισχυροποίηση της αντιμεταναστευτικής Ακροδεξιάς σε πολλές χώρες της Ε.Ε. και στην ίδια τη Γερμανία, η επανεμφάνιση της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης και μεγάλου ασθενούς εν τω άμα συνιστούν μια πραγματικότητα όπου δεν υπάρχουν ασφαλή λιμάνια, όπως είχαμε συνηθίσει να θεωρούμε την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, ούτε παγιωμένες και αμετάβλητες συμμαχίες και αντιπαλότητες. H Ελλάδα, στις δύο προηγούμενες μείζονες διεθνείς αναστατώσεις που οδήγησαν στους δύο παγκοσμίους πολέμους, και γενικότερα στην πορεία της ως ανεξάρτητο κράτος, τάχθηκε παρά τω πλευρώ της εκάστοτε θαλασσοκράτειρας δύναμης, ακόμα κι όταν οι οικονομικές της σχέσεις δεν το υπαγόρευαν.
Στη σημερινή συνθήκη δεν υπάρχει αυτή η καθαρότητα των επιλογών, καθώς δεν υπάρχουν διαμορφωμένα στρατόπεδα, ενώ και οι παγκόσμιοι παίκτες είναι περισσότεροι. Άρα δεν υπάρχουν και αυτοματισμοί. Επιλογές που θα καθορίσουν την πορεία των πραγμάτων για τις επόμενες δεκαετίες είναι πολύ πιθανό να οριστικοποιηθούν ή έστω να αρχίσουν να ξεδιπλώνονται ακριβώς τώρα, στη φάση που η Ελλάδα θα ήθελε απόλυτη νηνεμία. Αυτή η πολυτέλεια δεν υπάρχει. Έτσι είναι επιβεβλημένο η χώρα να επανεφεύρει και τη διεθνή της υπόσταση.
Γιώργος Κυρίτσης
Πηγή: Η Αυγή
