Ολοκληρώθηκε, νωρίς την Παρασκευή 18/7 στη Νέα Υόρκη, η άτυπη διάσκεψη του ΟΗΕ, με τη συμμετοχή των ηγετών της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής κοινότητας και των υπουργών Εξωτερικών των εγγυητριών χωρών (Ελλάδα, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο). Τα αποτελέσματα της συνάντησης ήταν πενιχρά, καθώς η συζήτηση κινήθηκε γύρω από την οικοδόμηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης (Μ.Ο.Ε), δίχως να αγγίξει τα σοβαρά ζητήματα που αποτελούν το κλειδί της λύσης του κυπριακού. Άλλωστε η επιμονή του Τατάρ στο αφήγημα των δύο κρατών και τα επικοινωνιακά παιχνίδια του κυρίου Χριστοδουλίδη που στηρίζεται από το απορριπτικό ακραίο κέντρο και δειλά αρχίζει να επικοινωνεί με το ακροδεξιό ΕΛ.ΑΜ, δεν αφήναν εξαρχής περιθώρια αισιοδοξίας.
Η αποναρκοθέτηση, η συγκρότηση κοινής επιτροπής νεολαίας, η αποκατάσταση των νεκροταφείων είναι τα θέματα επί των οποίων υπάρχει συμφωνία. Η αδυναμία επίλυσης τεχνικών προβλημάτων ώστε να ανοίξουν επιπλέον σημεία διέλευσης και να εγκατασταθεί φωτοβολταϊκό πάρκο στην πράσινη γραμμή, αποδεικνύει τις δυσκολίες, ακόμα και στο επίπεδο της χαμηλής πολιτικής.
Καθορίσθηκε ότι η επόμενη άτυπη συνάντηση θα γίνει τον Σεπτέμβριο στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Με δεδομένο το αδιέξοδο, ο γ.γ. φαίνεται να επιθυμεί να διατηρήσει ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών, έστω και επί θεμάτων χαμηλής πολιτικής, τουλάχιστον μέχρι τον Οκτώβριο του 2025, οπότε θα γίνουν οι εκλογές για την ανάδειξη του ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Επισημαίνει και ο ίδιος συνεχώς τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη διατήρηση του σημερινού status quo, το οποίο συντηρούν συστηματικά και οι δύο πλευρές και το οποίο οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην τελική διχοτόμηση.
Αναμενόμενη και αιχμηρή ήταν η κριτική του ΑΚΕΛ καθώς ο γ.γ. Στέφανος Στεφάνου επεσήμανε ότι ο κύπριος πρόεδρος δεν είναι ξεκάθαρος για το πως εννοεί το πλαίσιο Γκουτέρες, ούτε ξεκαθαρίζει για το τι είναι έτοιμη να συζητήσει η ελληνοκυπριακή πλευρά. Η ε/κ πλευρά σήμερα κρύβεται πίσω από την αδιαλλαξία του Ε. Τατάρ, κανείς όμως δεν ξεχνά ότι όσο επικεφαλής των Τουρκοκυπρίων ήταν ο μετριοπαθής Ακιντζί, ο προηγούμενος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης επιδόθηκε σε μία σειρά από νεφελώδεις κινήσεις και τεχνάσματα προκειμένου να αποφύγει τη λύση (άνοιγμα στην Τουρκία με πρόταση για δύο κράτη, απόρριψη του πλαισίου Γκουτέρες, αποστασιοποίηση από την Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, επιστροφή στις συμφωνίες του 1960). Όλα αυτά με έναν και μόνο στόχο: να μην υπάρξει λύση του κυπριακού.
Ο σημερινός πρόεδρος αρνείται επίμονα να δεσμευτεί στα ζητήματα που αφορούν την πολιτική ισότητα των Τουρκοκυπρίων (εκ περιτροπής προεδρία, διασταυρούμενη ψηφοφορία, «μια τουρκική ψήφος στις εκτελεστικές αποφάσεις») κλωτσώντας συνεχώς το τενεκεδάκι στην κατεύθυνση του αδιεξόδου.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Ο τούρκος ΥΠΕΞ στις δηλώσεις του μετά το τέλος της διάσκεψης υποστήριξε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να διαπραγματευθεί, επέμεινε στην ανάγκη κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων, απέφυγε να μιλήσει για λύση δύο κρατών. Ο υποψήφιος της κεντροαριστεράς για τη θέση του προέδρου των κατεχομένων στις επικείμενες εκλογές, Τουφάν Ερχουμάν, χαρακτήρισε τις δηλώσεις του τούρκου ΥΠΕΞ «εξαιρετικά ενδιαφέρουσες».
Είναι σαφές ότι η αναβαθμισμένη πολιτικά, διπλωματικά και γεωπολιτικά Τουρκία διαπραγματεύεται πλέον με ιδιαίτερη αυτοπεποίθηση. Την ενδιαφέρει μία συνολική λύση και για αυτό απορρίπτει προτάσεις για συμφωνίες σε επιμέρους θέματα. Πρόσφατα ο Νίκος Χριστοδουλίδης πρότεινε η Τουρκία να ανοίξει ένα λιμάνι της για τα κυπριακά εμπορικά πλοία και η Κύπρος να αποδεχτεί την απελευθέρωση χορήγησης βίζας της ΕΕ σε τούρκους επιχειρηματίες και φοιτητές. Η τουρκική διπλωματία απλώς δεν ασχολήθηκε.
Σε μία συγκυρία όπου η Ευρώπη επιλέγει την αμυντική θωράκιση και την κατασπατάληση απίστευτων πόρων στην αμυντική βιομηχανία, η στενή συνεργασία με την πανίσχυρη στρατιωτικά Τουρκία (διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ), προφανώς αλλάζει τους συσχετισμούς
Η αξία της συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς περιορίζεται σημαντικά, για να μην πούμε ότι ακυρώνεται. Πρόκειται για την πλήρη αποτυχία της πολιτικής αναμονής και της απόρριψης όλων των πιθανών λύσεων, (σχέδιο Ανάν, πακέτο Γκουτέρες) που ακολούθησε Ελλάδα και η Κύπρος, τις τελευταίες δεκαετίες, με την προσδοκία ότι θα υπάρξουν ευνοϊκότερες συνθήκες. Αντίθετα τώρα η διαπραγμάτευση με την Τουρκία θα γίνει με πολύ ευνοϊκότερους όρους για αυτήν.
Επόμενος σταθμός οι προεδρικές εκλογές
Οι εκλογές του Οκτωβρίου στην τουρκοκυπριακή κοινότητα είναι αποφασιστικής σημασίας. Οι δυνάμεις που υποστηρίζουν την ομοσπονδιακή λύση στοχεύουν αφενός η τουρκοκυπριακή κοινότητα να διατηρήσει την αυτονομία της από την Τουρκία και αφετέρου να σπάσει η διεθνής απομόνωση των Τουρκοκυπρίων Ο γ.γ. του ΟΗΕ περιμένει ένα αποτέλεσμα που θα επαναφέρει την ελπίδα επίλυσης, προφανώς με την εκλογή του κεντροαριστερού υποψηφίου και την απαλλαγή του από τον ακραίο Τατάρ. Αυτός που σίγουρα θα βρεθεί σε δύσκολη θέση θα είναι ο Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος δεν θα μπορεί να κρύβεται πίσω από την τουρκική αδιαλλαξία. Οι προτεραιότητες που θα ορίσει η Τουρκία, που ακόμη δεν φαίνεται να έχει εμπλακεί καθοριστικά στα εκλογικά δρώμενα, θα είναι καθοριστικής σημασίας, δεν είναι όμως ο μόνος παράγοντας που θα κρίνει το εκλογικό αποτέλεσμα. Η πλειοψηφία των γηγενών Τουρκοκυπρίων παραμένει σταθερά υπέρ της ομοσπονδιακής λύσης και της συνύπαρξης εντός ενός ενιαίου κράτους, άλλωστε μιλάμε για μία κοινότητα βαθιά κοσμική και φιλελεύθερη. Τα ελληνικά μέσα φρόντισαν να αποκρύψουν τις μεγάλες διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες που έλαβαν χώρα, όταν ο Τατάρ προσπάθησε να επιβάλει την υποχρεωτική χρήση της μαντίλας στα σχολεία.
Ο επικίνδυνος εναγκαλισμός Ισραήλ και Κύπρου
Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και στην Κύπρο οι κυρίαρχες πολιτικές ελίτ της δεξιάς, έχουν προσδέσει τις δύο χώρες στο άρμα του Ισραήλ, ακυρώνοντας προηγούμενες πολιτικές στενών σχέσεων με τις αραβικές χώρες και την Παλαιστίνη. Είναι μία πολιτική που εγκαινιάσθηκε την περίοδο 2015-2019, με τις φαντασιώσεις περί East-Med και την προτεραιοποίηση της τριμερούς συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και η οποία απογειώθηκε κατά τη διάρκεια των κυβερνήσεων Μητσοτάκη και Χριστοδουλίδη.
Επιπρόσθετα, η Κύπρος βιώνει μια ιδιαίτερη πραγματικότητα, με την οικονομική και οικιστική επέκταση του Ισραήλ στο νησί, καθόλου τυχαία ο γ.γ. του ΑΚΕΛ επεσήμανε τους κινδύνους που ελλοχεύουν για το μέλλον της Κύπρου.
Είναι γεγονός, ότι η πλήρης συμπαράταξη της Κύπρου με το Ισραήλ, στο όνομα της αδιέξοδης πολιτικής «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου», δημιουργεί μία ηθική και πολιτική αντίφαση, καθώς μία χώρα θύμα στρατιωτικής εισβολής, θύμα της επιβολής της θέλησης του ισχυρού, συμπαρατάσσεται με το Ισραήλ, την ώρα που αυτό διαπράττει γενοκτονία, εις βάρος του παλαιστινιακού λαού. Είναι μία χωρίς ηθικό έρεισμα πολιτική επιλογή που καλούνται να ανατρέψουν οι δυνάμεις της ειρήνης και της δημοκρατίας τόσο στην Κύπρο, όσο και στην Ελλάδα.
Η ΕΠΟΧΗ
