Μια επινοημένη υπόσχεση

Enfant terrible των γαλλικών γραμμάτων στα 60’s, ο Ρομέν Γκαρί ή Ρομέν Κάτσεφ, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε το 1914, μάλλον, στο Βίλνιους της Λιθουανίας από εβραίους γονείς. «Κοζάκος, λίγο Τάταρος διασταυρωμένος με Ιουδαίο» και αγνώστου πατρός, μεταναστεύει έφηβος με την μητέρα του στη Νίκαια της Γαλλίας. Σπουδάζει νομικά και ζει με το όνειρο της μάνας του να γίνει ήρωας του γαλλικού έθνους. Εκδίδει το πρώτο του μυθιστόρημα με επιτυχία το 1945 και γρήγορα γίνεται γνωστός για το λιτό και συνάμα ποιητικό του ύφος. Διορίζεται στο υπουργείο Εξωτερικών και περιφέρεται λόγω δουλειάς σε πολλές χώρες, ενώ γράφει πυρετωδώς. Το 1956, του απονέμεται το βραβείο Goncourt για το «Les Racines du ciel». Όντας πρόξενος στο Λος Άντζελες παντρεύεται την αριστερή ακτιβίστρια και ηθοποιό Τζιν Σίμπεργκ («Με κομμένη την ανάσα», Ζαν Λικ Γκοντάρ κ.ά.) απ’ όπου και το εξαιρετικό «Λευκός σκύλος» (εκδόσεις Οκτάνα), ένθα αφηγείται την έντονη πολιτική δραστηριότητα της συζύγου του στην Πόλη των Αγγέλων. Εκεί γράφει σενάρια και σκηνοθετεί δύο ταινίες. Παραιτείται από το αξίωμά του το 1961 και αφοσιώνεται πλήρως στο γράψιμο. Μάλιστα ακολουθώντας το παράδειγμα, ίσως, του Φερνάντο Πεσόα γράφει με ψευδώνυμο με το οποίο κερδίζει ως Εμίλ Αζάρ ένα ακόμη Goncourt το 1975 για το «La vie devant soi». Ο Γκαρί εκδίδει, το 1960, την Υπόσχεση της αυγής με ύφος αυτοβιογραφίας. Κείμενο όπου δεσπόζει η σκιά της μητέρας του. Σε αυτή τελικά οφείλει ό,τι έγινε. Εμείς μαθαίνουμε τα πραγματικά κατορθώματά του από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, αλλά και μέσω γραμμάτων που ανταλλάσει επί τρία χρόνια κατά τη διάρκεια του πολέμου με τη μάνα του. Εκεί χρυσώνει το χάπι καθώς της μηνύει πως γνωρίζει παντού επιτυχίες. Τα γράμματα στέλνονται μέσω κοινής γνωστής.

Τρείς ενότητες χωρίζουν την Υπόσχεση της αυγής: στην αρχική ιστορείται το ταξίδι των δύο απ’ την Ρωσία στην Πολωνία όπου η δυναμική μητέρα δημιουργεί έναν οίκο μόδας, ενώ καθημερινά προτρέπει το γιό της να κυνηγήσει το όνειρό του. Στην επόμενη είναι έφηβος στην Νίκαια. Εκείνη είναι διευθύντρια ξενοδοχείου ενώ διαρκώς ντοπάρει τον Ρομέν. Παρόλα αυτά δεν είναι ακόμη σπουδαίος συγγραφέας. Επίσης, δεν τον δέχονται στην αεροπορική σχολή της Salon-de-Provence. Και αυτός, προσπαθεί εναγωνίως να γράψει το αριστούργημα. Δεν τα καταφέρνει αλλά πάντοτε ελπίζει. Πλησιάζει ο πόλεμος. Πρέπει να γίνει αεροπόρος και να δοξάσει την πατρίδα. Στο τελευταίο κομμάτι μιλά για τις περιπέτειες του κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου χωρίς καθόλου ηρωισμούς και ανδραγαθήματα όντας πικρόχολος και πνεύμα αντιλογίας. Πολεμάει στην Αφρική και παρασημοφορείται. Επιστρέφει στην πατρίδα για να πληροφορηθεί πως η διαβητική μητέρα του είχε πεθάνει πριν από τρία χρόνια αλλά η τελευταία είχε συνεννοηθεί να του απαντάει η φίλη της! Στην πραγματική ιστορία δεν υπάρχει τέτοιο συμβάν αλλά εδώ πρόκειται για επινοημένη αυτοβιογραφία. Χρόνια μετά το χωρισμό τους, η Σίμπεργκ αυτοκτονεί το 1970. Μια δεκαετία μετά αυτοχειριάζεται και ο ίδιος ενώ αποκαλύπτει ότι ο Εμίλ Αζάρ ήταν αυτός.