«Μη μου χαλάς το Μαχαλά», φαίνεται να φωνάζει ένας νευριασμένος -κυριολεκτικά φυτιλιασμένος!- κόκκινος σαλίγκαρος που είναι έτοιμος για καυγά προτάσσοντας τα κόκκινα γάντια του. Μια εντελώς πρωτότυπη κινητοποίηση θα συμβεί στο κέντρο της γειτονιάς του Μεταξουργείου, το Δημόσιο Σήμα, την Κυριακή 28 Ιανουαρίου. Το Μεταξουργείο ζωντανεύει, υποστασιοποιείται, για να πεθάνει αμέσως μετά, και οι κάτοικοι, οι φίλοι, οι πρώην κάτοικοι, οι ασκεπείς καλλιτέχνες και λοιποί τεθλιμμένοι συγγενείς θα κάνουν την κηδεία του, μιας και παραδίδεται στο Airbnb, την golden visa, έχει πλέον πανάκριβα ενοίκια και διώχνει, εξοβελίζει τις κοινότητες που το αγάπησαν. Οι διοργανωτές προτρέπουν όλους και όλες εμάς: «Ας ενωθούμε για να διατηρήσουμε την ουσία της γειτονιάς μας, διασφαλίζοντας ότι θα παραμείνει ένας τόπος όπου οι κάτοικοι μπορούν να ευδοκιμήσουν, κι όχι απλώς ένα ψεύτικο τουριστικό πάρκο».
Πώς ξεκίνησε η Πρωτοβουλία του Μαχαλά για το Μεταξουργείο; Ήσασταν παρέα από πριν, ανήκετε σε κάποιες συλλογικότητες; Πείτε μας δηλαδή για την αρχική σας συγκρότηση.
Η κινητοποίηση για τη μετάλλαξη της γειτονιάς από χώρο θαλπωρής, και δημιουργικής συνεύρεσης σε τουριστικό προϊόν είναι στο μυαλό μας εδώ και πολύ καιρό, όσο βλέπουμε τους φίλους μας να φεύγουν από τα σπίτια τους, τα στέκια μας να κλείνουν και τα εγχειρήματα μας να μην μπορούν πια να στεγαστούν. Ο Μαχαλάς μας είναι ανοιχτός σε άτομα με διαφορετικές καταβολές και είμαστε όλοι ευεργετημένοι από τις ζωντανές ημέρες και νύχτες του Μεταξουργείου. Κάθε χρόνο βλέπουμε πολύ καθαρά ποια άτομα είμαστε εδώ, πόσα έχουν φύγει, τι χώροι υπάρχουν, τι σχολές υπάρχουν, σύλλογοι, κοινότητες, μαγαζιά κ.λπ. Οπότε είναι κάθε χρόνο όλο και πιο ξεκάθαρος ο διωγμός των κατοίκων, η αλλαγή της γειτονιάς.
Την προσεχή Κυριακή έχετε την «κηδεία» του Μεταξουργείου που θα ξεκινήσει 1.30μμ, από το Δημόσιο Σήμα. Γιατί κηδεία, έχει πεθάνει το Μεταξουργείο και ο Κεραμεικός;
Κηδεύουμε το λατρευτό μας Μεταξουργείο, τον λατρευτό μας Κεραμεικό. Η αλήθεια είναι ότι αυτή είναι μια «προληπτική» κηδεία. Βλέπουμε μπροστά μας καθημερινά να εξελίσσεται ο αργός του θάνατος, να θάβεται η γειτονιά κάτω από τη σκόνη της ανάπτυξης. Νιώθουμε ότι αργοπεθαίνει όπως πέθαναν άλλες γειτονιές της Αθήνας, όπου οι μεταλλικές κλειδαριές αντικαθίστανται από ηλεκτρονικές τύπου «AirBnb» και τα καροτσάκια της λαϊκής από βαλιτσάκια αεροδρομίου. Αποχαιρετάμε τα σπίτια μας, τα σπίτια των φίλων μας, τα καλλιτεχνικά στέκια, τους ζωντανούς, ελεύθερους χώρους της πόλης μας.
Κάνουμε κάλεσμα, ώστε η κηδεία αυτή να αποτελέσει εφαλτήριο μετάβασης, να συσπειρώσει και να φέρει πολλές γειτονιές, άτομα και συλλογικότητες σε μια κοινή συζήτηση για να συνδιαμορφώσουμε τις προτάσεις μας και τα αιτήματα μας. Υπό αυτή την έννοια, μάλλον προσδοκούμε την ανάσταση των γειτονιών μας.
Η κινητοποίησή σας έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά του Καρναβαλιού του Μεταξουργείου. Λόγου χάρη κάτι σαν περφόρμανς, όπως η κηδεία, μουσικές, πολυχρωμία. Πιστεύετε πως ο διαφορετικός τρόπος απεύθυνσής σας θα φέρει μαζικότητα στις εκδηλώσεις σας;
Έχουμε ονειρευτεί την κηδεία του Μεταξουργείου ως ένα λαϊκό δρώμενο. Αυτό σημαίνει πως, σε αντίθεση με μια «περφορμανς», είναι μια τελετή που διοργανώνεται από την κοινότητα για την κοινότητα. Δεν είναι δηλαδή ένα θέαμα. Η πρόσκληση στους συμμετέχοντες στην κηδεία είναι ακριβώς η συμμετοχή σε αυτήν όπως σε μια κηδεία ενός αγαπημένου μας!
Το πένθος είναι ένα συναίσθημα που βιώνουμε σήμερα πολλαπλά (φύση, βιοποικιλότητα, ελεύθεροι χώροι, πόλεμοι, εργασιακά δικαιώματα). Χάνουμε καθημερινά πολλά πράγματα. Οπότε η ιδέα της κηδείας εμπεριέχει και μια πραγματική ανάγκη για τελετή πένθους.
Υπάρχει το πρόβλημα πως συχνά είναι κάτοικοι όσοι νοικιάζουν π.χ. τα σπίτια τους ως Airbnb ή αυξάνουν υπέρμετρα τις τιμές των ενοικίων. Πώς θα απευθυνθείτε σε αυτούς;
Το πρόβλημα δεν είναι οι κάτοικοι, αλλά κατά βάση οι πολιτικές για τη στέγαση και την πόλη που εφαρμόζονται. H goldenvisa, η έλλειψη ελέγχου και οριοθέτησης της βραχυχρόνιας μίσθωσης, η προτεραιοποίηση του τουρισμού ως βασικός πυλώνας της οικονομίας αποτελούν μέρος του ευρύτερου προβλήματος.
Αλλά φυσικά η διάλυση των κοινοτήτων είναι και ένα παγκόσμιο φαινόμενο, μάλιστα τον Μάρτιο γίνεται μια ευρωπαϊκή κινητοποίηση για τη στέγαση και την πόλη. Δεν είναι όμως η φυσική πορεία των πραγμάτων, όπως αφήνεται να εννοηθεί. Αυτό δημιουργείται όταν η κατοικία περνάει από βασική ανάγκη και δικαίωμα, σε είδος «χρηματιστηριακό» και απόθεσης χρημάτων.
Η κυβέρνηση θεωρεί απολύτως φυσιολογικό να μη μένουν στο ευρύτερο κέντρο της πόλης νέοι άνθρωποι ή άτομα διαφορετικών κοινωνικών τάξεων τη στιγμή που είναι ζητούμενο της βιώσιμης κινητικότητας να μένουμε 15 λεπτά με τα πόδια από τη δουλειά μας.
Οπότε το πρόβλημα δεν είναι οι κάτοικοι και οι ατομικότητες που νοικιάζουν airbnb αλλά οι εταιρείες που αγοράζουν ολόκληρα κτίρια και τα μετατρέπουν σε βραχυχρόνια μίσθωση ενώ έχουν δεκάδες ακίνητα στο χαρτοφυλάκιό τους.
Βασίλης Ρόγγας
