Μέρα με τη μέρα, η καθημερινότητα των πολιτών επιδεινώνεται σε όλους τους τομείς, φαινόμενο που αγγίζει πια την πλειοψηφία της κοινωνίας και όχι μόνο τα ασθενέστερα στρώματα. Την ώρα που η όξυνση των ανισοτήτων, αλλά κυρίως η αίσθηση των ανθρώπων ότι είναι μόνοι και απροστάτευτοι απέναντι στην ασθένεια και στη φτώχεια, εξαιτίας των κυβερνητικών επιλογών, η ΝΔ ψήφισε ένα ακόμη κρίσιμο νομοσχέδιο, το οποίο διαλύει με θατσερικής κοπής μέτρα το ήδη αποδιοργανωμένο δημόσιο σύστημα υγείας.
Στις δημόσια δομή υγείας η κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά. Δίχως υπερβολή, το Ε.Σ.Υ. βρίσκεται στα χειρότερά του, από την ίδρυσή του το 1983 μέχρι σήμερα, γεγονός που οφείλεται αποκλειστικά στις επιλογές της κυβέρνησης της ΝΔ και του κ. Μητσοτάκη: εγκατάλειψη και απαξίωση, υποστελέχωση, εξουθενωμένοι υγειονομικοί, υποχρηματοδότηση και ελλείψεις εξοπλισμού, όπως και πολλαπλά κτηριακά προβλήματα, ώστε να ευνοηθεί η ιδιωτική υγεία, οι ιδιωτικές κλινικές, οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι διαγνωστικές αλυσίδες.
Το υψηλό κόστος που καταβάλλουν οι πολίτες για υπηρεσίες υγείας από την τσέπη τους, τους αναγκάζει, συχνά, να αποφεύγουν ιατρικές εξετάσεις και υπηρεσίες, γιατί δε μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά. Μελέτες δείχνουν ότι 4 στους 10 αναβάλουν την κάλυψη των αναγκών υγείας, αφού στο 60% των νοικοκυριών το διαθέσιμο εισόδημα αρκεί έως τη 19η ημέρα του μήνα, ενώ το 22% των πολιτών δηλώνει πως τον τελευταίο χρόνο δεν έκανε χρήση απαραίτητων υπηρεσιών υγείας, λόγω κόστους.
Τα επίσημα στατιστικά επιβεβαιώνουν την κατάσταση και είναι δραματικά. Η χώρα μας καταγράφει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ιδιωτικών δαπανών υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (σχεδόν 50%), ενώ οι ακάλυπτες ανάγκες υγείας των πολιτών διευρύνονται. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση συνεχίζει την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών υγείας, την αύξηση του κόστους φαρμάκων και τελικά, την τιμολόγηση της υγείας και της ίδιας της ζωής των ανθρώπων, απαξιώνοντας το Ε.Σ.Υ., στο οποίο, από το 2019, έχει μειωθεί κατά 9.000 άτομα το μόνιμο προσωπικό.
Με το τελευταίο νομοσχέδιο, περάσαμε επίσημα στην φάση της επιθετικής ιδιωτικοποίησης του Ε.Σ.Υ., με την ακόμα μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στο κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ενώ τώρα έρχεται να προστεθεί η αυξημένη συμμετοχή για την αγορά γενοσήμων, το νέο «χαράτσι» για κάθε παραπεμπτικό μικροβιολογικών ή απεικονιστικών εξετάσεων και τα εμπόδια στην πρόσβαση καινοτόμων και ακριβών φαρμάκων, όπως τα φάρμακα των καρκινοπαθών. Επίσης, προαναγγέλλεται η αύξηση τιμών στα φάρμακα καθημερινής χρήσης, η μη αποζημίωση των μη συνταγογραφούμενων σκευασμάτων και το «παράβολο» των 5 ευρώ για τον εμβολιασμό κατά της covid-19 στα φαρμακεία. Αυτό όμως που αποτελεί ρήξη με το Ε.Σ.Υ. είναι τα απογευματινά επί πληρωμή χειρουργεία, που μετατρέπουν τα δημόσια νοσοκομεία σε ιδιωτικές κλινικές και η κατάργηση της πλήρους και αποκλειστικής εργασίας των γιατρών στα δημόσια νοσοκομεία.
Το υπουργείο Υγείας λέει πως πρόκειται για παρέμβαση που «καινοτομεί», γιατί θα ελαφρύνει τις πρωινές λίστες. Αλλά πώς είναι δυνατόν να αποτελούν λύση τα απογευματινά χειρουργεία στις πολύμηνες λίστες αναμονής, με το ίδιο προσωπικό, με περιορισμένες δυνατότητες μετεγχειρητικής φροντίδας και κυρίως, σε συνθήκες εισοδηματικής συρρίκνωσης των νοικοκυριών; Φτάσαμε, μάλιστα, να δεχόμαστε καταγγελίες πως στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείου Ηρακλείου χειρουργήθηκε ασθενής επί πληρωμή, με κάταγμα στο χέρι. Ένα επείγον δηλαδή περιστατικό που πήγε απόγευμα, για να εισπραχθεί το ανάλογο αντίτιμο. Παρόμοιες καταγγελίες έρχονται και από άλλα νοσοκομεία για καρκινοπαθείς (Αττικό). Και όλα αυτά τη στιγμή που το 30-40% των αιθουσών των πρωινών χειρουργείων παραμένουν κλειστές, λόγω έλλειψης προσωπικού.
Όμως, η χαριστική βολή στο δημόσιο σύστημα υγείας πρόκειται να δοθεί με την κατάργηση της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των γιατρών. Δίνεται, πλέον, η δυνατότητα για ιδιωτικό ιατρείο στους γιατρούς των νοσοκομείων και των Κέντρων Υγείας, όπως και η δυνατότητα απασχόλησης σε ιδιωτικές κλινικές, ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα, ιδιωτικά μαιευτήρια και κέντρα αποκατάστασης, ακόμη και σε φαρμακευτικές εταιρείες! Πρόκειται για σαφή σύγκρουση συμφερόντων. Μάλιστα, με κατάθεση τροπολογίας την τελευταία στιγμή, ο υπουργός Άδωνης Γεωργιάδης επιχείρησε να περάσει τη δυνατότητα στους ιδιώτες να εισέρχονται στα δημόσια νοσοκομεία και να χρησιμοποιούν τις δημόσιες υποδομές για ιδιωτικό έργο, με απόφαση υπουργού, κάτι που, προς το παρόν, αποφεύχθηκε.
Όλα τα παραπάνω δείχνουν πλήρη αλλαγή της κεντρικής φιλοσοφίας του Ε.Σ.Υ. Από την καθολική και ισότιμη φροντίδα για όλες και όλες, πηγαίνουμε σε γιατρούς και ασθενείς διαφορετικών ταχυτήτων. Στην ουσία για επαναφορά του καθεστώτος πριν την ίδρυση του Ε.Σ.Υ. το 1983. Με λίγα λόγια, ψηφίστηκε η κατάργηση κάθε θεσμικού και εργασιακού «συνόρου» μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών δομών υγείας, δημιουργώντας μια «νέα αγορά» υγείας, με στόχο το κέρδος και την ικανοποίηση των επιχειρηματικών συμφερόντων και όχι τις ανάγκες των ασθενών.
Στη Νέα Αριστερά είμαστε πεπεισμένοι πως οι πολλαπλές ταχύτητες γιατρών, ασθενών και νοσοκομείων δεν πρόκειται να καλύψουν κανένα από τα κενά του συστήματος. Αντίθετα, θα ανοίξουν τρύπες στη δημόσια υγεία. Οι δωρεάν υπηρεσίες θα συρρικνωθούν περαιτέρω και θα επικρατήσουν οι επί πληρωμή. Κι αυτό γιατί είναι ανθρωπίνως αδύνατο ένας γιατρός να ανταποκριθεί αξιοπρεπώς και επαρκώς στην καθημερινή τακτική λειτουργία του νοσοκομείου, στα απογευματινά ιατρεία ή χειρουργεία, στις εφημερίες και ταυτόχρονα να δουλεύει στον ιδιωτικό τομέα. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως αυτός που θα «μείνει πίσω» είναι ο ασθενής που δεν έχει λεφτά.
Γι’ αυτό, υπογραμμίζουμε πως το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας απαξιώνει καθοριστικά τη δημόσια περίθαλψη και το ίδιο το ιατρικό έργο, κατεβάζει τα standars ποιότητας και ασφάλειας στη φροντίδα των ασθενών και υποβαθμίζει την εκπαίδευση των νέων γιατρών. Σε αυτό το περιβάλλον απαξίωσης θα μεταφέρεται καθημερινά όγκος περιστατικών του Ε.Σ.Υ. στους επιχειρηματίες υγείας και θα δημιουργείται ευνοϊκό έδαφος για την ιδιωτική ασφάλιση υγείας. Αυτό είναι το πνεύμα και το γράμμα του νομοσχεδίου του κ. Γεωργιάδη. Αυτός είναι και ορισμός της δημόσιας περίθαλψης, έπειτα από 40 χρόνια κατακτήσεων και επενδύσεων στο Κοινωνικό Κράτος. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να γυρίσει την περίθαλψη στη χώρα στην προ-Ε.Σ.Υ. εποχή, τότε που το «προνόμιο» στην περίθαλψη είχαν μόνο όσοι διέθεταν χρήματα ή «μέσον». Η ακραία ανισότητα στη φροντίδα υγείας και η «υγειονομική φτώχεια» θα επανέλθουν δριμύτερες.
Εμείς στεκόμαστε στο πλευρό των υγειονομικών και των ασθενών, που παλεύουν για τη σωτηρία της δημόσιας περίθαλψης, την «επούλωση των πληγών» του Ε.Σ.Υ. και την πρόσβαση όλων των πολιτών, χωρίς διακρίσεις, στην αναγκαία ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Υποστηρίζουμε πως επείγει η αποκατάσταση του δημόσιου χαρακτήρα του Ε.Σ.Υ. και η ακύρωση των νόμων της ΝΔ για τις εργασιακές σχέσεις των γιατρών και συμμετέχουμε στον αγώνα για γενναίες επενδύσεις στις δημόσιες δομές, με ταυτόχρονη ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τους, αύξηση των αποδοχών του προσωπικού και ένταξη στα βαρέα και ανθυγιεινά. Διεκδικούμε ένα νέο σχέδιο ολοκληρωμένης υγειονομικής και ψυχοκοινωνικής φροντίδας, με αλλαγή του «κέντρου βάρους» της φροντίδας από το νοσοκομείο στην πρωτοβάθμια, από τη θεραπεία στην πρόληψη και προαγωγή της υγείας. Με υπηρεσίες κατ’ οίκον παρακολούθησης ευπαθών ομάδων, κινητές μονάδες Π.Φ.Υ. και Ψυχικής Υγείας, διεπιστημονικές ομάδες υγείας και δράσεις Δημόσιας Υγείας. Με παρέμβαση στους κοινωνικούς προσδιοριστές της αρρώστιας, όπως είναι η ανεργία, η φτώχεια, οι ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας, η κακή διατροφή, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, το έλλειμα υποστηρικτικών κοινωνικών δικτύων.
Αυτή είναι η πρόκληση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σαν χώρα και στην κατεύθυνση αυτή, απαιτείται στρατηγική σύγκλισης με το μέσο όρο των δημόσιων δαπανών υγείας της Ε.Ε., δηλαδή στο 7,5% του ΑΕΠ, και γενναία ενίσχυση των προϋπολογισμών του Ε.Σ.Υ. και του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., για να περιοριστεί η ιδιωτική δαπάνη υγείας και η δυσβάστακτη επιβάρυνση των πολιτών και να αντιμετωπιστούν δραστικά οι σοβαρές παθογενειών της δημόσιας περίθαλψης. Γι’ αυτό απαιτείται ένα ευρύτατο κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο, που θα διεκδικεί συστηματικά τη συνολική αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας και τη διάσωση και αναβάθμιση του δημόσιου συστήματος υγείας, για την αξιοπρέπεια υγειονομικών και ασθενών, για το καθολικό δικαίωμα στην Υγεία.
Μερόπη Τζούφη
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
