Πριν από τις εκλογές στην Τουρκία, η Μεράλ Καντάν έχασε με ανεξήγητο τρόπο τη δουλειά της στο οικονομικό περιοδικό «Para», το οποίο ανήκει στο μιντιακό όμιλο που εκδίδει την εφημερίδα Σαμπάχ. Η τουρκάλα δημοσιογράφος, που ανέπτυξε ιδιαίτερα σημαντική δράση στο κίνημα του πάρκου Γκεζί, το 2013, δίνει τη δική της οπτική για το αποτέλεσμα.
Τη συνέντευξη πήρε ο Νίκος Γιαννόπουλος
Περίμενες την εύκολη επικράτηση του Ερντογάν;
Το αποτέλεσμα για μένα αποτελεί έκπληξη. Πριν τις εκλογές, οι περισσότερες δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η προεδρική εκλογή θα πήγαινε στο δεύτερο γύρο. Επίσης μύριζα στον αέρα μία επιθυμία για πολιτική αλλαγή. Ο Ερντογάν είναι όμως πολύ δυνατός και έχει χτίσει μία σχέση με την κοινότητα των ψηφοφόρων του που δείχνει ότι αντέχει στο χρόνο. Είναι, από την άλλη πλευρά, έκπληξη που τελικά ο Μουχαρέμ Ιντζέ δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες σ’ αυτές τις εκλογές. Περίμενα ότι θα συγκέντρωνε ένα ποσοστό τουλάχιστον 35%.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης
Γιατί τελικά ο Ιντζέ δεν έπεισε;
Γιατί δεν μπόρεσε να παράξει νέα πολιτική και νέα γλώσσα. Ούτε τους ίδιους τους ψηφοφόρους του δεν κατάφερε να πείσει. Πολλοί, επίσης, τον ψήφισαν απλά και μόνο γιατί δεν έβλεπαν άλλη αξιοπρόσεκτη επιλογή. Το θετικό γι’ αυτόν είναι ότι κατάφερε να έχει επιρροή στο κοινό που ψηφίζει HDP. Πρέπει να πούμε, όμως, και αυτό. Ο τρόπος διενέργειας της προεκλογικής περιόδου δεν ήταν ο ενδεδειγμένος. Πολλοί υποψήφιοι δεν βρήκαν ποτέ χρόνο στην κρατική τηλεόραση και στα κανάλια εθνικής εμβέλειας. Ο Ερντογάν είχε όλη την άνεση. Θα μπορούσαμε, άρα, να πούμε ότι το μήνυμα του Ιντζέ απλά δεν έφτασε ποτέ στις πλατιές μάζες του τουρκικού λάου. Αν, λοιπόν, το μήνυμα δεν φτάσει, πώς μπορεί να πείσει;
Παρατήρησες προβλήματα στην εκλογική διαδικασία;
Υπήρχαν προβλήματα πέρα από κάθε αμφιβολία. Μην ξεχνάτε ότι η χώρα βρίσκεται ακόμη σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, το οποίο επιβλήθηκε αμέσως μετά το πραξικόπημα του 2016. Έχουν περάσει δύο χρόνια από τότε και ακόμη ζούμε κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο εταίρος του Ερντογάν στη Βουλή, ανακοίνωσε πριν από τις εκλογές ότι αυτό το καθεστώς θα διατηρηθεί, πράγμα που σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα επιμείνει να εφαρμόζει πολιτικές για την ασφάλεια όπως τις έχουμε δει τα τελευταία δύο χρόνια. Ο Ερντογάν νίκησε εκ νέου και αυτές οι πολιτικές περί ασφάλειας γίνονται ντε φάκτο νόμιμες.
Σε ανησυχεί η άνοδος του ποσοστού των εθνικιστών;
Δεν μπορώ να πω ότι με ανησυχεί. Πάντως με εξέπληξε το γεγονός ότι το MHP ξεπέρασε το όριο του 10%. Μιλάμε για κόμμα που δεν αναπτύσσει κάποιου είδους πολιτική και για οργανισμό που ουσιαστικά δεν έχει κάτι να πει —δεν είπε άλλωστε τίποτα στην προεκλογική περίοδο. Υπενθύμιζαν απλά στον κόσμο ότι είναι σύμμαχοι του AKP και έτσι έφτασαν σ’ αυτό το ποσοστό. Είναι πραγματικά απίστευτο! Επίσης ψηφοφόροι του AKP ψήφισαν τελικά MHP για να διαμαρτυρηθούν. Και για να μην κρυβόμαστε, στην τουρκική κοινωνία υπάρχει ένα πλειοψηφικό εθνικιστικό ρεύμα. Η άνοδος του ποσοστού του MHP δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σε σχέση με τον εθνικισμό.
Η επόμενη μέρα στην Τουρκία
Ο Ερντογάν πλέον θα κυβερνήσει με επιπλέον εξουσίες που του δίνει το νέο Σύνταγμα. Τι μπορούμε να περιμένουμε;
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η αλαζονεία του Ερντογάν θα συνεχιστεί. Πορεύεται πολιτικά όπως ο Τραμπ και ο Πούτιν. Την ώρα, όμως, που θεωρητικά γίνεται πιο δυνατός, λόγω ακριβώς των νέων εξουσιών που θα έχει στα χέρια του, μπαίνει και σε μία περίοδο πολιτικής αδυναμίας. Γιατί; Διότι δεν έχει τίποτα καινούργιο να πει στην τουρκική κοινωνία. Είναι λαϊκιστής και αυτό το στοιχείο δεν μπορεί να κάνει την πολιτική του καριέρα βιώσιμη εσαεί. Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης και την οικονομική κρίση. Η κυβέρνηση δεν παραδέχεται ότι υπάρχει, αλλά όλοι ξέρουν ότι αυτό είναι το κύριο πρόβλημα με το οποίο πρέπει να αναμετρηθεί το AKP. Αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης καταφέρουν να χτίσουν μία νέα οικονομική πολιτική, έχουν πιθανότητες να φτάσουν σε πιο πλατιά ακροατήρια.
Υπάρχει περίπτωση να δούμε έστω μία στοιχειώδη βελτίωση στα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία μετά τις εκλογές;
Είναι πιθανό. Πρέπει να γίνει, για να το πω και έτσι. Από την άλλη πλευρά, όμως, βλέπουμε ανθρώπους να πηγαίνουν στη φυλακή μόνο και μόνο επειδή δεν υποστηρίζουν το AKP. Ελάχιστες ημέρες πριν από τις εκλογές ο Μπαχτσελί δημοσίευσε στις εφημερίδες πληρωμένη καταχώρηση με την οποία επέκρινε συγκεκριμένους δημοσιογράφους και ακαδημαϊκούς με τα ονόματά τους! Τους στοχοποίησε με το χειρότερο τρόπο. Είναι μόνο ένα μικρό δείγμα για την νέα περίοδο στην Τουρκία.
Ποια πιστεύεις ότι θα είναι η πολιτική της νέας κυβέρνησης στο θέμα των σχέσεων με την Ελλάδα που τελευταία δοκιμάστηκαν πολύ;
Πλέον ο Ερντογάν θα δοκιμάσει να μειώσει τις εντάσεις. Θα ξεκινήσει από τους μεγάλους παίκτες, τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, αλλά το ίδιο θα κάνει με χώρες όπως η Συρία και η Ελλάδα.
Η μεγάλη επιτυχία του HDP
Πως μπορούμε να εξηγήσουμε το φαινόμενο ότι το AKP παραμένει δημοφιλές στις κουρδικές περιοχές;
Η κουρδική κοινότητα συμπαθεί τον Ερντογάν, αυτό είναι μία πραγματικότητα, και επίσης πιστεύει ότι το HDP δεν την εκπροσωπεί επαρκώς. Ακόμα και τώρα που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις κυβερνητικές πολιτικές, διατηρούν την υποστήριξή τους στον Ερντογάν. Υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι παράγοντες που έχουν να κάνουν με τους Κούρδους και πραγματικά είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσει κανείς γιατί ο Ερντογάν παραμένει τόσο δημοφιλής στις τάξεις τους.
To HPD συγκέντρωσε ένα ποσοστό της τάξης του 11,5% και κέρδισε την είσοδό του στο κοινοβούλιο. Είναι επιτυχία;
Για μένα ναι, ξεκάθαρα. Τα περισσότερα στελέχη πρώτης γραμμής του κόμματος παραμένουν στη φυλακή συμπεριλαμβανομένου του Σελαχαντίν Ντεμιρτάς και της Φιγκέν Γιούκσεκνταγκ. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου οι άνθρωποι στα περίπτερα του HDP δέχθηκαν πολλές φορές επιθέσεις. Πολλοί ψηφοφόροι του CHP ψήφισαν τελικά HDP, για να σιγουρευτούν ότι το κόμμα θα ξεπεράσει το όριο του 10% και θα μπει τελικά στη Βουλή. Πήρε ψήφους από ανθρώπους που δεν είναι Κούρδοι. Το HDP είναι ένα κόμμα που απευθύνεται σ’ όλη την Τουρκία, στην lgbt κοινότητα, στις φεμινίστριες γυναίκες,στους φτωχούς που βιώνουν διακρίσεις μέσα στην ίδια τους τη χώρα. Διαβάζω, και όντως έτσι είναι, ότι η κουρδική και μη κουρδική κοινότητα πρέπει να δώσουμε ευκαιρίες η μία στην άλλη. Έχουμε δουλειά μπροστά μας, και δεν είναι καθήκον μόνο του HDP και των πολιτικών. Ως πολίτης πιστεύω ότι έχει μεγάλη αξία η εκπροσώπηση του HDP στη Βουλή, είναι μία ευκαιρία να επανατοποθετήσουμε τα όριά μας.
Πηγή: Η Εποχή
