Μια άρχουσα κλίκα, η οποία, όποτε χάνει τη γοητεία που ασκεί στις μάζες, μεταβιβάζει την κυριαρχία της στους ομοίους της, κάνει κουμάντο, δεκαετίες τώρα, στην Ευρώπη και στο δυτικό κόσμο. Χωρίς πολλές πολλές αντιδράσεις, σφετερίζεται κάθε τι, ηγεμονεύει ιδεολογικά και χειραγωγεί.
Εάν μεταπολεμικά, υπό τον φόβο του “υπαρκτού”, ο δυτικός άνθρωπος έζησε σε ένα στοιχειωδώς δημοκρατικό περιβάλλον, σήμερα, η μεταδημοκρατία είναι το ένα και μοναδικό υπαρκτό πολίτευμα. Εδώ, όπου οι ελίτ έχουν πάντα δίκιο και το δίκιο του εργάτη μετατράπηκε σε “λαϊκισμό”, όπου η πολιτική προσανατολίζεται όλο και περισσότερο προς τις επιθυμίες μιας στενής ελίτ κεφαλαιούχων και βιομηχάνων (Καρλ Κράους) και οι αντιπρόσωποι του λαού έχουν χάσει παντελώς τη διασύνδεση με τις κοινωνικές ανάγκες, το πολιτικό υποκείμενο χάνει επίσης το ρόλο του: απέχει από τη διαδικασία, αφήνοντας έδαφος στο λόμπι των καπιταλιστικών συμφερόντων.
“…Ο Στάλιν δεν έχει παρά να ξεροβήξει κι αυτοί θα πετάξουν τον Κάφκα και τον Βαν Γκογκ στα σκουπίδια”, έλεγε ο Αντόρνο περιπαίζοντας τους αστούς διανοούμενους. Το αυτό συμβαίνει και με τους αστούς πολιτικούς της πάλαι ποτέ αριστεράς: ο ηγεμονικός αναθεωρητισμός των περιβόητων “δύο άκρων” σήμανε σιωπητήριο για τα άλλοτε βασικά. Η φορολογία του μεγάλου πλούτου αντιμετωπίζεται ως απεχθές αμάρτημα, το προνοιακό κράτος ως παρεμπόδιση της προόδου, η κατάργηση των συνόρων ως πολιτισμική απειλή.
“…Τα ξενοφοβικά κινήματα γίνονται οι κύριοι ερμηνευτές όχι μόνον του φόβου και του μίσους απέναντι στους ξένους, αλλά και ενός γενικότερου κοινωνικού συντηρητισμού, πεσιμιστικού και νοσταλγικού” (Καρλ Κράους). Που πιάνει τόπο στους από κάτω και περιλαμβάνει και ένα νέο δυναμικό αντιφεμινισμό ο οποίος εκφράζεται μέσα από τον σκεπτικισμό για τις αμβλώσεις, την υπογεννητικότητα, με τις γεννήσεις ως αυτοσκοπό, την άρνηση της ένταξης των λαών που υποφέρουν για να λυθεί το δημογραφικό.
“Είμαι γυναίκα, μητέρα, Ιταλίδα, χριστιανή”, βροντοφωνάζει η Τζόρτζια Μελόνι, “και κανείς δεν θα μου πάρει αυτά τα προνόμια”. Το μίσος διαχέεται και στρέφεται απέναντι στον νεοφερμένο φτωχό την ώρα που ο λευκός, πλούσιος, χριστιανός άνδρας παρανομεί, εκμεταλλεύεται αλλά αντιμετωπίζεται ως προστατευόμενο είδος.
Ο Μιχάλης Χριστοφοράκος, ο τύπος που έδινε “χορηγίες” στο ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ., που περιδιάβαινε στα πολιτικά σαλόνια σαν να ‘ταν τσιφλίκια του, ο επιτετραμμένος της διαβόητης Ζίμενες, πασίγνωστης και από την ιστορική της δράση στη Γερμανία, κρίθηκε αθώος για όσα έπραξε επί ελληνικού εδάφους. Κι αφού καλοπέρασε στα φίλια ευρωπαϊκά εδάφη της φίλτατης Γερμανίας, μπορεί τώρα να επιστρέψει στη χώρα και στους εγχώριους φίλους του.
Μελόνι και Χριστοφοράκος είναι οι πρωταγωνιστικοί ανθρωπότυποι της σύγχρονης Ευρώπης. Είναι οι φυσικές ηγετικές προσωπικότητες, τα προβαλλόμενα -και επιβαλλόμενα- πρότυπα, τα ασυναγώνιστα, αφού απέναντί τους ουδείς/μία τολμά να αντιτάξει ό,τι άλλο.
Το τραύμα της αριστεράς, οι πληγές από την πτώση της πρώην ΕΣΣΔ, η ενοχή για τον αυταρχισμό της, μοιάζει να μην την αφήνουν να υψώσει, ιδεολογικό πρωτίστως, ανάστημα και να ηγεμονεύσει ξανά. Όσο εξακολουθεί να ψελλίζει, την ώρα που η ριζοσπαστική δεξιά ωρύεται και χειραγωγεί, Μελόνι και Χριστοφοράκος θα κάνουν τα κουμάντα.
Ας μιλήσουμε, λοιπόν, όχι για την Ιταλία, ούτε για την Ελλάδα. Ας μιλήσουμε, ας ξαναμιλήσουμε για τον καπιταλισμό, τη μονοκρατορία του και τη μεταδημοκρατία. Για να μπορούμε μετά, κατά τον Μαξ Χορκχάιμερ, για να ‘χουμε δικαίωμα, να μιλήσουμε και για τον φασισμό.
Κατέ Καζάντη
