Μασσαλία, Οκτώβριος 1980. Ο πρώην αστυνομικός Πάκο Μαρτίνεθ εργάζεται πλέον ως δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου. Ενώ πηγαίνει σε έναν κοινοτικό κινηματογράφο για να πάρει συνέντευξη από τους εθελοντές που τον διευθύνουν, γίνεται μάρτυρας μιας σφαγής: δύο ένοπλοι κουκουλοφόροι μπαίνουν σε ένα μπαρ στο Belle de Mai και σκοτώνουν τους δέκα ανθρώπους που ήταν παρόντες. Γλιτώνει μόνο η γυναίκα του αφεντικού του μπαρ, η Ναταλί (βαφτιστικό Νατάσα) Ρομπερτί.
Ο Μαρτίνεθ είναι αποφασισμένος να ερευνήσει αυτή τη σφαγή. Και είναι η όμορφη και μοιραία Ναταλί Ρομπερτί που θα του τραβήξει ιδιαίτερα την προσοχή. Γεννημένη ως Νατάσα Μπογκντάνοβιτς, κροατικής καταγωγής, ο πατέρας της είναι ιδιοκτήτης μιας διεθνούς εταιρείας μεταφορών (λαθρέμπορος επί της ουσίας) με σκοτεινές δραστηριότητες και συναλλαγές στα Βαλκάνια και στην Ανατολή. Λίγο αργότερα, δύο οδηγοί της εταιρείας δολοφονούνται στην Αυστρία, χαρακτηρίζοντας αυτή την οικογένεια ως στόχο μιας τρομερής κλιμάκωσης της βίας.
Ο Πάκο Μαρτίνεθ αποφασίζει να κάνει έρευνα α λα ρεπόρτερ-ντετέκτιβ για να μάθει περισσότερα, όμως προσπαθούν να τον αποπροσανατολίσουν. Περιστρέφει την έρευνα γύρω από τη Ναταλί, η οποία δείχνει να ανταποκρίνεται στη γοητεία του δημοσιογράφου – που είναι βέβαια παντρεμένος με την πολυαγαπημένη του Ιρέν, που καιροφυλαχτεί.
Η σφαγή τελικά είχε στόχο ένα συγκεκριμένο άτομο ή πολλά άτομα; Και τότε οι δεσμοί μεταξύ των διαφορετικών θυμάτων υποδηλώνουν επιπλοκές και σκοτεινές υποθέσεις. Ως εκ τούτου, εύλογα μπορεί να τεθεί το ζήτημα της διευθέτησης λογαριασμών μεταξύ διαφορετικών οικογενειών του οργανωμένου εγκλήματος από την πρώην Γιουγκοσλαβία.
Ενώ ο Πάκο ξεκινά ένα επικίνδυνο ταξίδι τόσο για τη ζωή του όσο και την οικογένειά του, ο καλός του φίλος Φρανσουά Νεσίμ καλύπτει δημοσιογραφικά επιτόπου τον πόλεμο των Αφγανών μουτζαχεντίν (συμπεριλαμβανομένου κάποιου Μπιν Λάντεν) με τον σοβιετικό στρατό που έχει εισβάλει στη χώρα (ένα μεγάλο μέρος της αφήγησης καλύπτει το ταξιδιωτικό ημερολόγιο του Νεσίμ). Τελικά συλλαμβάνεται και φυλακίζεται από τους Σοβιετικούς. Ποιος κρύβεται πίσω από τη χρηματοδότηση αυτού του ανταρτοπόλεμου; Χωρίς να το γνωρίζει, τα αιτήματά του για πληροφορίες ξεσηκώνουν τις δυτικές μυστικές υπηρεσίες.
Η επικίνδυνη αυτή αναζήτηση θα φέρει τον Πάκο πρώτα στη Βιέννη και μετά στο Παρίσι, την ίδια ώρα που οι Σοβιετικοί χάνουν τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, η Γιουγκοσλαβία υφίσταται τους πρώτους κλυδωνισμούς ύστερα από τον θάνατο του Τίτο (4 Μαΐου 1980), η Ιταλία διανύει ακόμα τα Μολυβένια Χρόνια μετά τη δολοφονία του Άλντο Μόρο από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες και η Γαλλία ετοιμάζεται να εκλέξει στην προεδρία τον σοσιαλιστή Φρανσουά Μιτεράν.
Ο τρόπος με τον οποίο όλες οι έρευνες και οι υποθέσεις θα ενωθούν, ή τουλάχιστον θα διασταυρωθούν, είναι προσεκτικά κατασκευασμένος. Πίσω από τα γεγονότα και τις δράσεις, ο Μορίς Ατιά αφιερώνει χώρο για να αναπτύξει τους χαρακτήρες του, τις αγωνίες και την αναβλητικότητά τους, τις φιλοδοξίες και τα βίτσια τους. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν όλα τα στοιχεία που συνθέτουν ένα συναρπαστικό και καλογραμμένο νουάρ: πολιτική, ίντριγκες, βία, ζωηροί και καλοσχεδιασμένοι χαρακτήρες, Και άφθονος κινηματογράφος: κάμποσα κεφάλαια ή ενότητες έχουν τίτλους ταινιών (Επάγγελμα Ρεπόρτερ, Ο Άρχων του Κακού, Ο Τρίτος Άνθρωπος, Εξαίσια Πτώματα, Ο Κατάσκοπος που Γύρισε από το Κρύο κ.λπ.), ενώ εξίσου άφθονες είναι οι σινεφίλ αναφορές στο εσωτερικό της αφήγησης – από την Άγρια Συμμορία του Σαμ Πέκινπα στην Πύλη της Δύσης του Μάικλ Τσιμίνο και από τον Άνθρωπο από Σίδερο του Αντρέι Βάιντα στον Σημαδεμένο. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται απλώς για αναφορές, για ανέξοδο namechecking, αλλά για μελετημένα σχόλια του σινεφίλ συγγραφέα πάνω στις παραπάνω ταινίες, σχόλια που ενσωματώνει αριστοτεχνικά στην αφήγηση.
Ο Μορίς Ατιά γεννήθηκε στο Αλγέρι το 1949. Εργάζεται ως ψυχίατρος-ψυχαναλυτής στο Παρίσι και, παράλληλα, γράφει σενάρια για το σινεμά. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματα του «Το μαύρο Αλγέρι» (2008, μτφ. Μαρία Μηλολιδάκη), «Η κόκκινη Μασσαλία» (2009, μτφ. Ρίτα Κολαΐτη), «Παρίσι μπλουζ» (2010, μτφ. Ρίτα Κολαΐτη), «Η λευκή Καραϊβική» (2018, μτφ. Χαρά Σκιαδέλλη), «Το κόκκινο και το φαιό» (2021, μτφ. Ειρήνη Παπακυριακού).
Θανάσης Μήνας
