Η υπόθεση Λύτρα και κυρίως η αντίδραση των αρχών για την προστασία της βαριά κακοποιημένης συντρόφου του, μπορεί να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση πως η ελληνική πολιτεία έφτασε πια στο σημείο να προστατεύει τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Η πραγματικότητα βέβαια που βιώνουν όλα τα υπόλοιπα θύματα ενδοοικογενειακή βίας, απέχει έτη φωτός από αυτό που είδαμε να εκτυλίσσεται μπροστά μας όλες αυτές τις ημέρες. Γιατί σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις, δεν είναι ο κακοποιητής αυτός που απομακρύνεται από το σπίτι, αλλά το θύμα. Το θύμα, το οποίο βέβαια καμία ανακρίτρια και κανένας ανακριτής δεν θα επισκεφτεί στο σπίτι για κατάθεση.
Σε δίλημμα
Μετά την γυναικοκτονία της Κυριακής Γρίβα, τον περασμένο Απρίλιο, έξω από το αστυνομικό τμήμα των Αγίων Αναργύρων, ο υπουργός προστασίας του πολίτη υποσχέθηκε ένα safe house σε κάθε περιοχή. «Μια στέγη για όσο διαρκεί η κρίση, ένα μέρος που θα το ξέρει μόνο η Αστυνομία και όπου μπορεί να οδηγείται η γυναίκα για όσο χρειαστεί, ώστε να ξεπεραστεί ο κίνδυνος. Αυτά θα δημιουργηθούν σε όλη τη χώρα και θα ενεργοποιηθούν σε λίγες ημέρες, μέσα στην εβδομάδα» είπε.
Την ίδια περίοδο δήλωνε ότι λειτουργούν 18 Γραφεία Ενδοοικογενειακής Βίας. «Σε δέκα μέρες περίπου, τέλος του μηνός δηλαδή, θα έχουμε 63! Σε κάθε νομό θα υπάρχει ένα Γραφείο Ενδοοικογενειακής Βίας». Στις 5 Ιουνίου η εταιρεία «Παπαστράτος» υπέγραψε «Μνημόνιο Αμοιβαίας Κατανόησης» για τη δημιουργία 45 νέων Γραφείων Ενδοοικογενειακής Βίας. Το «Μνημόνιο» αυτό το υπέγραψαν στο αστυνομικό τμήμα Χαριλάου στη Θεσσαλονίκη. Το απόγευμα επισκέφτηκε το τμήμα και ο πρωθυπουργός, ο οποίος ευχαρίστησε τον μέγα χορηγό.
Το εάν έχει δημιουργηθεί κάποιο άλλο Γραφείο πέραν αυτού που εγκαινιάστηκε με τυμπανοκρουσίες και το χρονοδιάγραμμα παράδοσης των υπολοίπων, παραμένει άγνωστο. Αυτό που γίνεται βέβαια γνωστό τις τελευταίες ημέρες, είναι ότι μάλλον δεν βρέθηκε ακόμα χορηγός για αυτά τα «safe houses», που υποσχέθηκε ο κ. Χρυσοχοϊδης ότι θα φτιάξει σε όλη τη χώρα. Και έτσι, γυναίκες οι οποίες τρέχουν νύχτες στα υπάρχοντα αρμόδια τμήματα, βρίσκονται αντιμέτωπες με το εξής δίλημμα: να αποδεχθούν ότι ζουν σε μια χώρα η οποία αρνείται να δημιουργήσει ένα συγκροτημένο και ενιαίο σύστημα προστασίας δικής τους και των παιδιών τους, οπότε καλύτερα να ψάξουν μόνες τους τη λύση, ή να πάνε στον κοιτώνα του στρατοπέδου της αστυνομίας, που τις πληροφορεί το όργανο ότι προσφέρεται για την ώρα;
Και όσο αυτό το… δελεαστικό δίλημμα ψάχνει απάντηση, εμφανίζεται ο υπουργός Δικαιοσύνης και ανακοινώνει μέτρα κατά της ενδοοικογενειακής βίας.
Δια της πλαγίας
Όσες και όσοι ασχολούμαστε με την ενδοοικογενειακή βία, έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε τουλάχιστον με καχυποψία τέτοιες διακηρύξεις μετά από εξαιρετικά συμβάντα. Θυμόμαστε για παράδειγμα την νομοπαρασκευαστική επιτροπή που έφτιαξε ο προηγούμενος υπουργός, ο Κώστας Τσιάρας, μετά τις τρεις γυναικοκτονίες στη σειρά τον Αύγουστο του ‘22. Τελικά, έγινε γνωστό (δυστυχώς όχι ευρέως) ότι ο στόχος της συγκεκριμένης επιτροπής, ήταν να βρει έναν τρόπο να νομοθετήσει κατά της «γονεϊκής αποξένωσης», γιατί ο υπουργός το χρωστούσε στο λόμπι ανδρικών δικαιωμάτων, το λόμπι εκείνο που πίεσε και πέτυχε την ψήφιση του διαβόητου νόμου Τσιάρα, του νόμου για την υποχρεωτική συνεπιμέλεια.
Η «γονεϊκή αποξένωση» είναι μια ψευδοθεωρία την οποία χρησιμοποιούν οι κακοποιητές για να πείσουν τα δικαστήρια ότι η όποια καταγγελία σε βάρος τους είναι ψευδής, μεθοδευμένη από την σύντροφό τους με στόχο να τους αποξένωσει από τα παιδιά τους. Κι αν τύχει και μιλήσει ένα παιδί, αν αρνηθεί να δει αυτόν που κακοποιούσε τη μάνα του ή/και το ίδιο, τότε ό,τι πει, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ψέμα που του υπέβαλε η μάνα του η «αποξενώτρια» (περισσότερα για αυτό μπορείτε να διαβάσετε στην έρευνα που πραγματοποιούμε με την δημοσιογραφική ομάδα The Manifold με τίτλο «Τα παιδιά και το κράτος»).
Η ψευδοθεωρία έχει επικριθεί και αποδομηθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε ακόμα και διεθνείς οργανισμοί όπως ο ΟΗΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης να καλούν τα κράτη να εκπαιδεύσουν τους δικαστές ώστε να μάθουν να την αναγνωρίζουν και να την απορρίπτουν.
Όταν δεν περιμένουν κάμερες
Οι έλληνες δικαστές πάλι, σε υποθέσεις που δεν θα περιμένει καμία κάμερα στο κατώφλι της Ευελπίδων, προτρέπουν θύματα και θύτες «να τα βρουν». Γιατί αυτό άκουσε η Ε. πριν λίγο καιρό. Η Ε. που πήγε σε Γραφείο Ενδοοικογενειακής Βίας και της πρόσφεραν panic button. Έλα μου όμως που δεν είχε πού να το εγκαταστήσει αφού ο κακοποιητής της είχε σπάσει το κινητό της. Ξέρετε τι έγραψε στην αναφορά του ο αστυνομικός; Ότι της προσφέρθηκε panic button αλλά εκείνη δεν το δέχτηκε. Ξέρετε τι αποτέλεσμα είχε αυτό; Να εμφανίσει αυτό το χαρτί ο δικηγόρος του κακοποιητή στο δικαστήριο για να ισχυριστεί ότι η γυναίκα ψεύδεται. Δεν είχε φάει βλέπετε «30 μπουνιές στο πρόσωπο», άρα μπορεί και να μην ήταν και τόσο πολύ θύμα.
Και έτσι, έχουμε γυναίκες που μπορεί να διέφυγαν από τον κακοποιητή τους και να κρύφτηκαν προσωρινά σε κάποια δομή, αλλά για να μεταγράψουν το παιδί τους σε άλλο σχολείο, βάσει του νόμου για την συνεπιμέλεια, οφείλουν να έχουν την σύμφωνη γνώμη και του πατέρα. Και έτσι, αυτός ο «μυστικός τόπος» γίνεται αμέσως γνωστός στο κακοποιητή.
Και μετά, όταν θα βγουν από αυτή τη δομή (αν υποθέσουμε ότι είναι από τις περιπτώσεις εκείνες που έφτασαν ματωμένες σε κάποιο τμήμα και άρα κάποιος ασχολήθηκε στα σοβαρά μαζί τους), θα ξεκινήσει ένας τεράστιος και πολυδάπανος δικαστικός αγώνας για την διατροφή, την επιμέλεια και την επικοινωνία των παιδιών με τον κακοποιητή πατέρα τους. Κι αν δεν είναι από εκείνες που μπήκαν τουλάχιστον σε μία δομή, θα πρέπει να αποδείξουν ότι είναι και θύματα.
«Όποιος χτυπάει τη γυναίκα του, δεν είναι και κακός πατέρας» δεν είχε πει ο βουλευτής Γιάννης Λοβέρδος το βράδυ της ψήφισης του νόμου της συνεπιμέλειας; Αυτό δυστυχώς δεν είναι μια ακρότητα ενός κάποιου μισογύνη. Είναι εγκατεστημένη πεποίθηση. Μια εγκατεστημένη πεποίθηση, η οποία οδηγεί είτε σε αστόχαστα μέτρα δήθεν προστασίας (στις περιπτώσεις που βρίσκεται χορηγός) ή σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κακοποιημένων γυναικών.
Μαρινίκη Αλεβιζοπούλου
