Η μεγάλη μείωση του ποσοστού ανεργίας από το 26% στο 17,6% και του αριθμού των ανέργων κατά 400 χιλιάδες επί των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον αναμφισβήτητη και από τη νέα κυβέρνηση, δια στόματος του νυν υπουργού Εργασίας που το παραδέχθηκε στην ομιλία του κατά τη συζήτηση στην Βουλή επί των προγραμματικών δηλώσεων.
Στο χώρο της δικής μας Αριστεράς αναγνωρίζουμε μεν ιδιωτικά ότι το αποτέλεσμα αυτό δεν έπεσε από τον ουρανό, ότι δηλαδή δεν προήλθε μόνο αυθόρμητα από τις «δυνάμεις» της οικονομίας, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Σπανίως όμως αναλύσαμε και συζητήσαμε δημόσια τα τελευταία χρόνια το πώς αυτό συνέβη, την πολιτική και τα προγράμματα του Υπ. Εργασίας και του ΟΑΕΔ, που έδωσαν εργασία, έστω προσωρινή, οικονομική και ψυχολογική ανακούφιση, ελπίδα και προοπτική σταθερής εργασιακής και επαγγελματικής ένταξης σε 250.000 άνεργους συμπολίτες μας. Δώσαμε μάλιστα προτεραιότητα στους μακροχρόνια άνεργους, στα νοικοκυριά με παιδιά και χωρίς κανέναν εργαζόμενο γονέα, στους ηλικιωμένους αλλά και στους νέους, πτυχιούχους και μη. Αξίζει να αναφέρω εδώ το παράδειγμα της φίλης Έφης Ν., με επιχείρηση στη Νίκαια, που μου έγραψε τις προάλλες ότι τα προηγούμενα χρόνια έβλεπε σιγά σιγά σε κάθε οικογένεια κάποιος να αρχίζει δουλειά και να αλλάζει όλη η ψυχολογία των ανθρώπων. Γιατί η ανεργία είναι μεγάλο δεινό που δεν έχει να κάνει μόνο με την έλλειψη εισοδήματος, αλλά υποσκάπτει την ψυχική υγεία.
Αυτή η αλλαγή εργασιακής πραγματικότητας και ψυχολογίας, αυτό το κλίμα αισιοδοξίας, στα λαϊκά νοικοκυριά και στις λαϊκές συνοικίες των μεγάλων και μικρών πόλεων ανά την επικράτεια, όπου συγκεντρώνεται «προνομιακά» ο μεγάλος όγκος της ανεργίας, εξηγούν, μαζί με τις κοινωνικές παροχές στα ασθενέστερα στρώματα του πληθυσμού, το 42% που πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ στους ανέργους και το υψηλό του ποσοστό στις λαϊκές περιοχές.
Η μεταρρύθμιση του ΟΑΕΔ
Ας επικεντρωθούμε τώρα στο συνολικό έργο του ΟΑΕΔ επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ, που ουδόλως περιορίζεται στα επιδόματα ανεργίας και τα προγράμματα απασχόλησης, αλλά περιλαμβάνει σχολές και προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, βρεφονηπιακούς σταθμούς, επιδόματα μητρότητας, προγράμματα κοινωνικού τουρισμού και παιδικών κατασκηνώσεων, κατασκευή και παράδοση εργατικών κατοικιών, ρυθμίσεις στεγαστικών δανείων κ.λπ. Δεν θα ήθελα να επαναλάβω όσα έχω γράψει και πει αλλού ή να συνοψίσω όσα αναλυτικά περιέχει ο Απολογισμός Δράσεων Μαρτίου 2015-Ιουνίου 2019, που δημοσιεύσαμε την περασμένη εβδομάδα στην ιστοσελίδα του Οργανισμού, τηρώντας απαρέγκλιτα την αρχή της διαφάνειας και της δημόσιας λογοδοσίας. Θα ήθελα μόνο να σταθώ σε πέντε σημεία και συμπεράσματα ειδικού ή γενικότερου ενδιαφέροντος.
Πρώτα από όλα, επί των κυβερνήσεων του ΣΥΡΙΖΑ, ο ΟΑΕΔ δεν υλοποίησε μόνο τα μεγάλης κλίμακας προγράμματα απασχόλησης του Υπ. Εργασίας ούτε μόνο εισηγήθηκε, σχεδίασε και εφάρμοσε πιλοτικά νέα καινοτόμα προγράμματα. Πραγματοποίησε ταυτόχρονα μια μεγάλη μεταρρύθμιση του τρόπου λειτουργίας του με σκοπό την αναβάθμιση του θεσμικού του ρόλου στην αγορά εργασίας, μέσω της βελτίωσης τρόπου επικοινωνίας και εξυπηρέτησης των πολιτών, της διεύρυνσης του φάσματος και της ποιότητας των παροχών του προς τους ανέργους (περισσότερες προσφερόμενες θέσεις εργασίας, συμβουλευτικές υπηρεσίες) και της ριζικής αναθεώρησης του οργανωτικού και διοικητικού του μοντέλου. Στην πρώτη πανελλαδική έρευνα που πραγματοποιήσαμε το 2019 σε ανέργους, αυτοί αξιολόγησαν πολύ θετικά τις αλλαγές που έχουμε πραγματοποιήσει μέχρι τώρα.
Δεύτερον, το σχέδιο μεταρρύθμισης – που έγινε μνημονιακή δέσμευση τον Ιούλιο του 2015 – μας κληροδοτήθηκε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις χωρίς να έχει μπει σε εφαρμογή, χωρίς να έχει προβλεφθεί η πρόσληψη προσωπικού για να υποστηρίξει τις νέες υπηρεσίες και με υπόρρητο σχέδιο την ανάθεση των υπηρεσιών αυτών στον ιδιωτικό τομέα. Αποτρέψαμε τον μονόδρομο, ενισχύοντας τον ΟΑΕΔ με μεγάλο αριθμό μόνιμων προσλήψεων ειδικευμένου προσωπικού, και δώσαμε προοδευτική κατεύθυνση στη μεταρρύθμιση με την εξαντλητική ενημέρωση όλων των εργαζομένων για τους στόχους της αλλαγής, την ενεργοποίησή τους μέσω συμμετοχικών διαδικασιών και νέων οργανωτικών μορφών (ολομέλειες εργαζομένων, αναρίθμητες θεματικές ομάδες και συναντήσεις εργασίας κατά μήκος της ιεραρχίας και με ανάμιξη στελεχών κέντρου και περιφέρειας) και με την επιμόρφωση των δύο τρίτων του προσωπικού. Κυρίως όμως συνδέσαμε τον απώτερο στόχο της μεταρρύθμισης, τις καλύτερες υπηρεσίες στον άνεργο, τον νέο, τον εργαζόμενο, τον πολίτη, με την αναβάθμιση του περιεχομένου και των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων του Οργανισμού, την δραστική επέκταση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και την αισθητή βελτίωση της λειτουργίας των πληροφοριακών συστημάτων.
Συλλογικός στόχος και όραμα
Τρίτη επισήμανση. Δεν υπάρχει κοινωνική αλλαγή χωρίς συλλογικό στόχο και όραμα. Το όραμα της δικής μας Διοίκησης συνοψίστηκε στο κεντρικό επικοινωνιακό μας σύνθημα «Ο δικός σου ΟΑΕΔ», δηλαδή ένας Οργανισμός που οι άνεργοι τον θεωρούν δικό τους γιατί είναι στο πλευρό τους. Ο στόχος αυτός, όπως και η μετατροπή του ΟΑΕΔ από ένας απρόσωπος γραφειοκρατικός Οργανισμός παροχών σε χρήμα σε μια σύγχρονη κοινωνική υπηρεσία, βρήκε απήχηση στους εργαζόμενους που αναζητούν έναν νέο κοινωνικό ρόλο.
Τέταρτη επισήμανση. Οργώνοντας την επικράτεια απ’ άκρη σ’ άκρη για να μιλήσω ξανά και ξανά με τους έξι χιλιάδες εργαζόμενους στις περιφερειακές μας διευθύνσεις, τα Κέντρα Προώθησης της Απασχόλησης, τις Σχολές μας, τα ΙΕΚ, τα ΚΕΚ, τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, έβγαλα ένα συμπέρασμα και αποκόμισα ένα μάθημα ζωής. Το συμπέρασμα είναι ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα στενάζουν υπό το βάρος της γραφειοκρατίας, προτείνουν λύσεις για τη βελτίωση της εργασίας τους και την εξυπηρέτηση του κοινού, ενώ όλοι επιθυμούν να αναβαθμίσουν τις γνώσεις τους στο αντικείμενο εργασίας τους. Μία κρίσιμη μάζα είναι πρόθυμη για ουσιαστική αλλαγή γιατί επιζητεί νόημα στη δουλειά της και μεγαλύτερη κοινωνική προσφορά. Η ηθική επιβράβευση είναι εξαιρετικά σημαντική. Όλοι θέλουν να ξέρουν το όραμα και τους στόχους της Διοίκησης και να συμμετέχουν στις διαδικασίες διαμόρφωσης και επίτευξής τους. Το μάθημα ζωής που αποκόμισα είναι ότι όταν η ηγεσία είναι ειλικρινής στις προθέσεις, εμφορείται από σεβασμό προς τη γνώση, την εμπειρία και την δουλειά των εργαζομένων και το αίσθημα δικαίου, τότε εισπράττει στο πολλαπλάσιο εμπιστοσύνη, αισθήματα και κυρίως φιλότιμο. Ένα μικρό αλλά χαρακτηριστικό δείγμα των παραπάνω είναι ότι, επί ένα μήνα, όταν ο Οργανισμός δεν είχε ακόμα προλάβει να προσλάβει μέσω ΑΣΕΠ εργαζόμενες-ους καθαρισμού με συμβάσεις εργασίας σε αντικατάσταση των εταιρειών-εργολάβων, όλοι οι υπάλληλοι ανέλαβαν αυτοβούλως την καθαριότητα των γραφείων τους και των κοινόχρηστων χώρων, υποστηρίζοντας την επιλογή της Διοίκησης.
Συμβολή στην οικοδόμηση του νέου μοντέλου κοινωνικού κράτους
Πέμπτο σημείο. Όταν τα διακυβεύματα είναι σημαντικά, δεν κερδίζουν τα άτομα αλλά οι ομάδες. Είχα την τύχη να έχω μια πολύ γερή και δεμένη ομάδα στενών συνεργατών-τριών, με αποτελεσματικότητα, ήθος, πρωτοβουλία και πίστη στον κοινό σκοπό, με άριστη σχέση με τους υπηρεσιακούς παράγοντες, και για την οποία δεν βρίσκω λόγια. Είχα επίσης την τύχη να διαθέτει ο Οργανισμός μεγάλο αριθμό ικανών ανώτατων και ανώτερων στελεχών που ενστερνίστηκαν την σκοπιμότητα – αν όχι πάντα το πνεύμα – των αλλαγών. Δεν ήταν όλα εύκολα, αντιθέτως ήταν πολύ έως πάρα πολύ δύσκολα. Αλλά το καράβι βγήκε από το λιμάνι και βρίσκεται ήδη μεσοπέλαγα. Οι κυβερνήσεις και οι διοικήσεις αλλάζουν. Οι εργαζόμενοι όμως θα είναι πάντα εκεί για να υπερασπιστούν ένα όραμα στο οποίο έχουν πιστέψει και αλλαγές για τις οποίες έχουν πειστεί. Ο νέος ΟΑΕΔ έχει ήδη δρομολογηθεί και αποτελεί καλό παράδειγμα απαρχής μεταρρύθμισης του κράτους. Επιπλέον, η προσπάθεια των τελευταίων ετών αποτελεί συμβολή στην οικοδόμηση του νέου μοντέλου κοινωνικού κράτους, ενός από τους βασικούς πυλώνες του πολιτικού σχεδίου της δικής μας Αριστεράς, που ξεκίνησε με το παράλληλο πρόγραμμα και συνεχίστηκε στη μεταμνημονιακή περίοδο.
Η αισθητή, τα τελευταία χρόνια, αναβάθμιση της εμπιστοσύνης που απολαμβάνει ο Οργανισμός από τους ανέργους χάρη στις ευκαιρίες εργασίας που τους παρέχει μέσω προγραμμάτων και χάρη στην ταχύτητα και ποιότητα εξυπηρέτησής τους αποτελεί ένα κεκτημένο και μια παρακαταθήκη στην πορεία του ώστε να γίνει ο «δικός τους ΟΑΕΔ».
Μαρία Καραμεσίνη
Πηγή: Η Εποχή
