Τη δραστική μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για την ανεργία ρίχνει στη μάχη κατά της …ανεργίας στη δεύτερη φάση της πανδημίας η κυβέρνηση της ΝΔ! Έτσι συνοψίζεται η φιλοσοφία του μέτρου μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών υπέρ του ΟΑΕΔ κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, το οποίο περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του Υπ. Εργασίας, που κατατέθηκε την περασμένη Τρίτη και συζητείται αυτές τις μέρες στη Βουλή. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, «η μείωση του μη μισθολογικού κόστους εργασίας παρέχει ισχυρά κίνητρα στις επιχειρήσεις για τη διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας στην παρούσα κρίσιμη περίοδο κρίσης αλλά και για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, συμβάλλοντας έτσι στη δραστική και άμεση αποκλιμάκωση της ανεργίας».
Η μείωση των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών ήταν και παραμένει κεντρικός πυλώνας της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας της ΝΔ και του προγράμματος του κόμματος και της κυβέρνησης για την αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης. Μέτρα σε αυτή την κατεύθυνση είχαν ληφθεί κατά το πρώτο οκτάμηνο διακυβέρνησης της ΝΔ. Η ιδιαιτερότητα του σημερινού μέτρου δραστικής μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών είναι ότι αφενός λαμβάνεται στις πρωτόγνωρες συνθήκες της κρίσης της πανδημίας, που καθιστούν εκ των πραγμάτων τέτοιου είδους μέτρα εξόφθαλμα αναποτελεσματικά ή και επιζήμια, αφετέρου μειώνει τους πόρους της πολιτικής για την ανεργία στο όνομα της καταπολέμησής της!
Η περικοπή των ασφαλιστικών εισφορών υπέρ ΟΑΕΔ από το 6% στο 3% από 1.1.2021, που προβλέπει το νομοσχέδιο, επιπλέον της προηγούμενης μείωσης κατά σχεδόν μια ποσοστιαία μονάδα από τον περασμένο Ιούνιο, θα μειώσει τα έσοδα του Οργανισμού από ασφαλιστικές εισφορές κατά 56% ή κατά 1 δισ. ευρώ το 2021. Δεδομένου ότι το 70% αυτών των εσόδων χρηματοδοτεί τα επιδόματα ανεργίας και τα προγράμματα απασχόλησης, κατάρτισης και κοινωνικής πολιτικής του ΟΑΕΔ προς ανέργους και εργαζόμενους, γεννάται εύλογα ανησυχία για τις επιπτώσεις της περικοπής των εισφορών στις παροχές και προκύπτουν ερωτηματικά ως προς το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος κοινωνικής προστασίας κατά της ανεργίας και το ρόλο του ΟΑΕΔ σ’ αυτό. Δεδομένου επίσης ότι το υπόλοιπο 30% των εσόδων από τις ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ΟΑΕΔ αποδίδεται στον ΕΦΚΑ για τη χρηματοδότηση των συντάξεων, γεννάται η απορία του πώς θα καλυφθεί το κενό που θα δημιουργηθεί, μάλιστα σε μια συγκυρία οικονομικής κρίσης που το συνταξιοδοτικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης επανεμφάνισε ελλείμματα.
Ο υπ. Εργασίας, σε ερώτηση που του έγινε από την αξιωματική αντιπολίτευση στη Βουλή, ισχυρίστηκε ότι ο τακτικός προϋπολογισμός θα καλύψει με επιχορήγηση προς τον ΟΑΕΔ το έλλειμμα στα έσοδά του από εισφορές το 2021, κάτι που μένει να επιβεβαιωθεί με την κατάθεση του προϋπολογισμού του κράτους στη Βουλή, αλλά δεν ανέφερε τίποτε για αντίστοιχη κάλυψη του κενού των 300 εκατ. ευρώ στα έσοδα του ΕΦΚΑ για τις συντάξεις. Δηλώνοντας ταυτόχρονο ο κ. Βρούτσης ότι θα εξεταστεί το ενδεχόμενο μονιμοποίησης της περικοπής των εισφορών, πέραν της προβλεπόμενης από το νομοσχέδιο ισχύος μόνο για το 2021, ενίσχυσε τις υποψίες ότι η παρουσίαση του μέτρου ως προσωρινού και έκτακτου για την αναχαίτιση της ανεργίας και την ενίσχυση του εισοδήματος των μισθωτών στην περίοδο της κρίσης αποσκοπεί στον περιορισμό της συζήτησης και των πολιτικών και κοινωνικών αντιδράσεων στα βραχυπρόθεσμα οφέλη και ζημίες και όχι στις μακροπρόθεσμες συνέπειες μιας θεσμικής ανατροπής, που θα αντιπροσώπευε ένα τέτοιο μέτρο εφόσον καθίστατο μόνιμο.
Ωστόσο, ακόμα και στην περίπτωση προσωρινής χρήσης του μέτρου ως εργαλείο αναχαίτισης και αποκλιμάκωσης της ανεργίας μόνο για το 2021 εγείρονται τρεις βασικές ενστάσεις. Πρώτο, στις συνθήκες αβεβαιότητας που δημιουργεί το δεύτερο κύμα και η εξέλιξη της κρίσης της πανδημίας, με τα φαινόμενα σταματήματος και επανεκκίνησης της οικονομίας που προβλέπουν οι διεθνείς οργανισμοί, ιδίως για το πρώτο εξάμηνο του 2021, και με την αβέβαιη εξέλιξη των διεθνών τουριστικών ροών, είναι απίθανο να επηρεάσει τις επιχειρηματικές αποφάσεις διατήρησης ή δημιουργίας θέσεων εργασίας μία οριζόντια μείωση του εργατικού κόστους σε όλες τις επιχειρήσεις κατά 1,4%, που επιφέρει το μέτρο. Στις πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνει η οικονομία με την παρούσα κρίση, δεν είναι το υψηλό εργατικό κόστος που εμποδίζει τις επιχειρήσεις να επιβιώσουν και να επενδύσουν, αλλά η μειωμένη και αβέβαιη ζήτηση και η έλλειψη κεφαλαίων. Τούτων δεδομένων, είναι αθέμιτο και ανορθολογικό να χρησιμοποιούνται οι πόροι του ασφαλιστικού συστήματος κατά της ανεργίας και η μείωση του εργατικού κόστους ως υποκατάστατα της κρατικής χρηματοδότησης μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων και διευκόλυνσης της πρόσβασής τους σε δανειακά κεφάλαια για την πραγματοποίηση επενδύσεων.
Δεύτερο, γιατί να προκριθεί η οριζόντια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για τους εργαζόμενους στο σύνολο της οικονομίας αντί της στοχευμένης επιδότησης του μη μισθολογικού κόστους εργασίας, εφόσον ούτως ή άλλως το κράτος θα καλύψει το κόστος; Αντί δηλαδή το 1 δισ. ευρώ να χρηματοδοτήσει ένα οριζόντιο μέτρο μείωσης του κόστους εργασίας μηδενικού ή οριακού αποτελέσματος στο ύψος της απασχόλησης και της ανεργίας, αυτό θα μπορούσε δαπανηθεί για την επιδότηση από το κράτος του συνολικού μη μισθολογικού κόστους εργασίας και ενός μεγάλου μέρους του μισθολογικού κόστους στους πληττόμενους κλάδους της οικονομίας, όπως προτείνει η αντιπολίτευση, καθώς και σε ενεργητικά προγράμματα απασχόλησης στοχευμένα στις ομάδες ανέργων με τις μεγαλύτερης δυσκολίες πρόσβασης στην απασχόληση.
Τέλος, στις παρούσες συνθήκες μαζικής ανεργίας, που αναμένεται να αυξηθεί μετά το δεύτερο λοκντάουν και όσα περιοριστικά μέτρα επακολουθήσουν αυτό το χειμώνα λόγω της αύξησης των λουκέτων και των αναδιαρθρώσεων επιχειρήσεων και κλάδων, γεννάται το ερώτημα γιατί η κυβέρνηση να βιάζεται να μειώσει τις εισφορές για την ανεργία, επιδιώκοντας μάλιστα τη συναίνεση των μισθωτών μέσω της οριακής βελτίωσης των μισθών τους λόγω της μείωσης των εργατικών εισφορών. Τι υπαγορεύει αυτήν τη βιασύνη, αν όχι η εμμονή στο νεοφιλελεύθερο αφήγημα παντός καιρού, ότι το εργατικό κόστος και η φορολογία είναι η πηγή όλων των δεινών, τα κύρια προβλήματα για τις επενδύσεις και την απασχόληση, ακόμα και όταν αυτό το αφήγημα είναι ολοφάνερα εκτός τόπου και χρόνου;
Η Μαρία Καραμεσίνη είναι Καθ. Οικονομικών Παντείου Πανεπιστημίου, πρώην πρόεδρος και διοικήτρια ΟΑΕΔ.
Πηγή: TVXS
