Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη
Ο ΟΑΕΔ έχει ανακοινώσει νέα προγράμματα απασχόλησης για τον Οκτώβριο. Σε ποιες ομάδες θα εστιάζουν και γιατί; Υπάρχει διαφορά στη φιλοσοφία των προγραμμάτων από παλαιότερα;
Τα τρία νέα προγράμματα που έχουμε προαναγγείλει, έχουν το καθένα διαφορετική στόχευση. Το πρώτο δίνει σε 5,5 χιλιάδες άνεργους πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας 22-29 ετών, δουλειά στο δημόσιο τομέα για δώδεκα μήνες, καλύπτοντας μεγάλο εύρος πτυχίων και ειδικοτήτων. Το δεύτερο παρέχει για πρώτη φορά δεύτερη επιχειρηματική ευκαιρία σε ανέργους πρώην εργοδότες ή αυτοαπασχολούμενους, που έκλεισαν την επιχείρησή τους από το 2012 και ύστερα, να ξεκινήσουν μόνοι ή μαζί με άλλους νέα επιχείρηση, ενώ το τελευταίο ενισχύει τη ρευστότητα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που τον τελευταίο χρόνο δημιούργησαν νέες θέσεις εργασίας και αύξησαν το προσωπικό τους για να το διατηρήσουν. Το πρώτο πρόγραμμα είναι σημαντικό και εντάσσεται σε ένα συνολικό σχεδιασμό δράσεων για άνεργους νέους. Το 2018 ο ΟΑΕΔ έκανε μεγάλη στροφή στους νέους, στο πλαίσιο των πολιτικών προτεραιοτήτων του υπ. Εργασίας. Ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ ανέφερε σειρά κρατικών παρεμβάσεων για τους νέους συνολικά, ιδίως για αυτούς με υψηλή ειδίκευση, συμπεριλαμβανόμενων των προγραμμάτων απασχόλησης που έχουν σχεδιάσει το υπ. Εργασίας και ο ΟΑΕΔ και τα οποία ήδη είναι έτοιμα προς υλοποίηση τους επόμενους μήνες. Το πρόγραμμα για τους 5,5 χιλιάδες νέους επιστήμονες, στο οποίο αναφέρθηκε ρητά ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, είναι το τρίτο πρόγραμμα για άνεργους νέους που δημοσιεύουμε από την αρχή της χρονιάς. Ξεκινήσαμε τον Ιανουάριο με το πρόγραμμα «πρώτης πρόσληψης», που επιχορηγεί επιχειρήσεις νέων αυτοαπασχολούμενων έως 35 ετών να κάνουν τις πρώτες προσλήψεις τους και τους δίνει υψηλότερα κίνητρα όταν προσλάβουν άνεργους νέους. Πρόκειται για ένα μονίμως ανοιχτό πρόγραμμα. Συνεχίσαμε το καλοκαίρι με το πρόγραμμα για 10.000 άνεργους 18-29 ετών, με έμφαση στους πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που επιχορηγεί την πρόσληψή τους από επιχειρήσεις και φορείς του ιδιωτικού και κοινωνικού τομέα. Το πρόγραμμα αυτό είναι ακόμα ανοιχτό για υποβολή αιτήσεων και βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και με κανονική ροή προσλήψεων. Το νέο πρόγραμμα για νέους επιστήμονες θα δώσει ευκαιρία σε 5,5 χιλιάδες άνεργους πτυχιούχους 22-29 ετών να δουλέψουν επί ένα χρόνο σε υπουργεία και εποπτευόμενους φορείς για την υλοποίηση έργων, για τα οποία δεν επαρκεί το μόνιμο προσωπικό. Αμέσως μετά, έχουμε προγραμματίσει να βγουν άλλα δύο προγράμματα για άνεργους νέους, ένα για πτυχιούχους πάλι στον ιδιωτικό τομέα και ένα για την ενίσχυση της νεανικής επιχειρηματικότητας, που θα παρέχει πολλαπλή στήριξη και όχι μόνο οικονομική σε όσους θέλουν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση, ανεξαρτήτως του είδος αυτής. Να σημειωθεί ότι στο ειδικό πρόγραμμα για το δημόσιο τομέα, αντίστοιχο με αυτό που υλοποιήσαμε στον τομέα της Υγείας το 2017-8 για την κάλυψη αναγκών προσωπικού, οι αμοιβές είναι ανάλογες των προσόντων των πτυχιούχων, κοντά στους εισαγωγικούς μισθούς του δημοσίου τομέα, και κλιμακώνονται ανάλογα με το αν οι άνεργοι έχουν πτυχίο, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο.
Ανάσχεση του brain drain
Στοχεύει, δηλαδή, ως μέτρο και σε ανάσχεση του brain drain;
Ναι, η λογική είναι ότι οι άνεργοι και οι νέοι θα πρέπει με κάποιο τρόπο να βλέπουν στους μισθούς στην αγορά εργασίας μία αντιστοίχιση με τις προσπάθειες που έχουν κάνει στην εκπαίδευση. Το brain drain δεν οφείλεται μόνο στην έλλειψη θέσεων εργασίας για πτυχιούχους, αλλά και στις συνθήκες εργασίας που επικρατούν στον ιδιωτικό τομέα. Οι χαμηλοί μισθοί και η επισφάλεια της απασχόλησης αποτελούν εξίσου σημαντικούς παράγοντες του brain drain με την ανεπάρκεια θέσεων εργασίας για πτυχιούχους. Συνεπώς, η ανάσχεση του τελευταίου είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την ανάκτηση των δικαιωμάτων της εργασίας κατά τη μεταμνημονιακή εποχή. Το πρόγραμμα συμβάλλει ταυτόχρονα στη μείωση της ανεργίας, εφόσον δεν υποκαθιστά εργαζόμενους με νεο-προσλαμβανόμενους, ενώ οι θέσεις εργασίας αντιστοιχούν σε πραγματικές ανάγκες του δημόσιου τομέα, που αλλιώς θα έμεναν ακάλυπτες, με επιπτώσεις στην αποτελεσματικότητά του και την παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες. Θεωρούμε, λοιπόν, πως αυτό το πρόγραμμα θα δώσει τη δυνατότητα σε πολλούς πτυχιούχους να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία, θα καλύψει βασικά κενά του δημοσίου τομέα που τον εμποδίζουν να παράγει έργο για τους πολίτες, και παράλληλα θα δώσει ένα σήμα στους νέους ότι ανοίγουν θέσεις με καλύτερους όρους εργασίας, σήμα απαραίτητο για να συγκρατηθεί το νέο επιστημονικό δυναμικό στη χώρα και να σταματήσει η αιμορραγία. Ευελπιστώ, επίσης, ότι οι θέσεις αυτές και οι συνθήκες τους θα ασκήσουν θετική επίδραση ευρύτερα στην αγορά εργασίας των πτυχιούχων. Είναι πολλαπλών στοχεύσεων το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Πέραν των νέων, μία επίσης ευάλωτη ομάδα ανέργων είναι αυτή των άνω των 50 ετών, πώς αποδίδουν τα προγράμματα για αυτούς;
Ο ΟΑΕΔ διαθέτει μονίμως ανοιχτά προγράμματα για πρόσληψη ανέργων 50 ετών άνω από ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις εδώ και πάρα πολλά χρόνια, τα οποία μάλιστα ανασχεδιάσαμε εκ βάθρων το 2016, ενώ επίκειται νέος ανασχεδιασμός που θα κατεβάσει το ηλικιακό όριο από τα 50 στα 45 έτη, ώστε να προλάβουμε την ανεργία στις μεγαλύτερες ηλικίες. Να μην ξεχνάμε επίσης ότι και τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας ευνοούν τους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους, αφού υπάρχει σχετική μοριοδότηση.
Πολυπαραγοντική η μείωση της ανεργίας
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σταθερή μείωση της ανεργίας, τα στοιχεία της Εργάνη μάλιστα την περασμένη εβδομάδα δείχνουν ότι το 2018 υπήρξε ρεκόρ νέων θέσεων εργασίας από το 2001. Σε ποιους παράγοντες οφείλεται αυτή η μείωση;
Υπάρχουν δύο είδη παραγόντων. Πρώτον, αυτοί που συνδέονται με τη δυναμική μεγάλων τομέων της οικονομίας, όπως είναι ο τουρισμός, το εμπόριο και η μεταποίηση που αύξησαν τις θέσεις εργασίας τα τελευταία χρόνια παρά τη στασιμότητα ή τους χαμηλούς ανάπτυξης της οικονομίας. Δεύτερον, υπάρχει και ο δημόσιος τομέας, που μέσα και από τις προσλήψεις συμβασιούχων και τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας που προκηρύσσονται σε επαναλαμβανόμενους κύκλους, δημιούργησε θέσεις εργασίας που ουσιαστικά κάλυψαν τις ανάγκες κυρίως των δήμων, αλλά και ανέργων που αποτελούν το σκληρό πυρήνα της ανεργίας (μεγαλύτερες ηλικίες και μακροχρόνιοι). Η μείωση της ανεργίας είναι, λοιπόν, ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα, που σχετίζεται και με την πορεία της οικονομίας και με την κρατική παρέμβαση μέσα από τα προγράμματά μας.
Ασκείται, όμως, κριτική ότι οι περισσότερες θέσεις εργασίας είναι ημιαπασχόλησης και εκ περιτροπής, όπως φαίνεται από τα στοιχεία της Εργάνη. Τι μπορεί να γίνει, ώστε να ενισχυθεί η πλήρης απασχόληση;
Τα στοιχεία της Εργάνη είναι κατά δήλωση των εργοδοτών και πολλοί εργοδότες ασφαλίζουν τους εργαζόμενους για πολύ λιγότερες ώρες απ’ ό,τι τους απασχολούν. Επειδή, λοιπόν, οι δηλώσεις των εργοδοτών υποκρύπτουν το εκτεταμένο φαινόμενο της υποδηλωμένης εργασίας, αμφισβητώ την αξιοπιστία των στοιχείων της Εργάνη για τη μερική απασχόληση. Δίνω μεγαλύτερη βάση στα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, που προέρχονται από τις δηλώσεις των νοικοκυριών και δείχνουν ότι και το 2014 και το 2018 η μερική απασχόληση ανέρχονταν στο 9,4% του συνόλου των απασχολούμενων.
Ρεαλιστική η πτώση της ανεργίας στο 10%
Το ζήτημα της εργασίας ήταν κεντρικό στις ομιλίες στη ΔΕΘ. Ο πρωθυπουργός μίλησε για δυνατότητα πτώσης του ποσοστού ανεργίας στο 10% σε πέντε χρόνια. Είναι εφικτό και με ποιο τρόπο;
Από το 2015 μέχρι σήμερα, είχαμε μια μείωση του ποσοστού ανεργίας από το 26,5% στο 19%. Αυτό που αναμένεται τα επόμενα χρόνια, είναι ότι το πέρασμα της οικονομίας σε υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης, θα οδηγήσει σε υψηλότερο ρυθμό δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και ταχύτερη αποκλιμάκωση της ανεργίας. Αυτό είναι που δημιουργεί την αισιοδοξία ότι αν στην τετραετία της στασιμότητας και της αναιμικής ανάπτυξης είχαμε 7,5 ποσοστιαίες μονάδες μείωσης της ανεργίας, τότε αυτή θα μπορούσε να πέσει κατά 9,5 ποσοστιαίες μονάδες στα επόμενα πέντε χρόνια και να φθάσει στο 10%, ή και ακόμα χαμηλότερα. Άρα ο στόχος που έθεσε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ είναι ρεαλιστικός.
Από την πλευρά του ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για 700.000 νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα τα επόμενα 5 χρόνια και για δείκτη ανάπτυξης 4%. Αυτές τις δηλώσεις πώς τις σχολιάζετε;
Ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για 4% ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας κατά μέσο όρο την επόμενη πενταετία, τάζοντας ότι η αναπτυξιακή πρόταση της ΝΔ θα φέρει κοσμογονία στον τομέα των επενδύσεων. Επειδή και η κυβέρνηση έθεσε την αύξηση των επενδύσεων σε πρώτη προτεραιότητα, προφανώς η αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης βρίσκεται στις διαφορές αναπτυξιακής στρατηγικής που θα καθορίσουν και την εκλογική αναμέτρηση. Ο κ. Μητσοτάκης θεωρεί ότι θα προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις με τη διατήρηση του σκληρού πυρήνα των μνημονιακών ανατροπών στις εργασιακές σχέσεις και τη δραστική μείωση της φορολογίας, ταυτόχρονα με την περαιτέρω συρρίκνωση και διάλυση του δημόσιου τομέα και την εκχώρηση των ήδη συρρικνωμένων δραστηριοτήτων του στον ιδιωτικό τομέα. Αντίθετα, η κυβέρνηση θεωρεί ότι ο δρόμος για την ανάπτυξη προκύπτει από την αξιοποίηση των παραγωγικών ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, ιδιαίτερα του νεανικού, δίνοντάς του προοπτική μέσα από την ανάκτηση εργασιακών δικαιωμάτων, τη βελτίωση των εργασιακών σχέσεων, την ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους, την αξιοπρεπή αμοιβή για αξιοπρεπή διαβίωση, την αύξηση του εισοδήματος των μισθωτών και τη δίκαια συμμετοχή τους στον παραγόμενο πλούτο. Μέσω αυτών θεωρεί ότι συγκρατείται το brain drain, δίνονται κίνητρα επιχειρηματικότητας και δημιουργούνται θέσεις εργασίας, εφόσον η άνοδος των μισθών και η μείωση των ανισοτήτων αυξάνει τη ζήτηση στην οικονομία και προκαλεί έναν ενάρετο κύκλο ανάπτυξης, επενδύσεων και αύξηση της παραγωγικότητας. Υπάρχουν λοιπόν δύο σχέδια για την ανάπτυξη της χώρας, το ένα είναι η δίκαιη ανάπτυξη, ενώ το άλλο είναι η ανάπτυξη μέσω διάλυσης των εργασιακών σχέσεων, του κοινωνικού κράτους και του δημοσίου τομέα και παροχής φορολογικής ασυλίας στο κεφάλαιο και τα υψηλά εισοδήματα. Η δεύτερη οπτική είναι κοινωνικά απαράδεκτη, προκαλώντας με την ωμότητά της την κοινωνική πλειοψηφία, που υπέστη τα πάνδεινα κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Πηγή: Η Εποχή
