Πριν από λίγες μέρες, ταξιτζής (γυναίκα), ακούγοντας στο ραδιόφωνο για το προσφυγικό/μεταναστευτικό: «Να πάτε όλοι σας [οι πρόσφυγες κι οι μετανάστες] να πνιγείτε! Ή γυρίστε σπίτια σας! Συμφωνείτε, κύριε;» Κυρίως αυτό το «Συμφωνείτε, κύριε;» με κλόνισε. Υποθέτω ότι θα περίμενε πως όντως θα συμφωνούσα. Μάλλον για πρώτη φορά τόσο πολύ άρχισα να φοβάμαι για τον επερχόμενο εκφασισμό της ελληνικής κοινωνίας. Σαν ανταποκρινόμενος στη διάθεση της κυρίας ταξιτζή, μόλις δέκα μέρες αργότερα, ο ναζιστής υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου που έχουμε βγάζει αφίσα με το σύνθημα: «Φυλακή ή Επιστροφή». Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν τούτες οι σειρές τουλάχιστον, η εν λόγω ναζιστική αφίσα είχε την πλήρη κυβερνητική κάλυψη. Φαίνεται πως η κυβέρνηση έχει επίγνωση του επερχόμενου εκφασισμού, τον καλλιεργεί η ίδια και σκοπεύει να τον εκμεταλλευτεί στο έπακρο.
Οπως είχα υποστηρίξει στο βιβλίο μου «Προπαγάνδα» (εκδόσεις Νήσος/Στο Κόκκινο, 2016), κατά την περίοδο 2012-2015, η συγκυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ και οι καθεστωτικές επικοινωνιακές δυνάμεις που τη στήριζαν είχαν επικεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος της προπαγανδιστικής τους εκστρατείας εναντίον της (τότε) αντιμνημονιακής Αριστεράς στην περιβόητη θεωρία των δύο άκρων. Ο στόχος ήταν η συνταύτιση του ΣΥΡΙΖΑ (κυρίως) με την -εμφανιζόμενη ως αντιμνημονιακή- Χρυσή Αυγή. Επειδή προφανώς δεν μπορούσε να εξομοιωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ με τη ναζιστική οργάνωση, η σύνδεση είχε προσλάβει τον χαρακτήρα της σχέσης αιτίου-αιτιατού: ο ΣΥΡΙΖΑ με τις αντιμνημονιακές «εξαλλοσύνες» του ενθάρρυνε φαινόμενα βίαιης συμπεριφοράς, εξ ου και η εμφάνιση και ενίσχυση της ναζιστικής Χ.Α.
Πέρα από την επαίσχυντη και ακραιφνώς προπαγανδιστική στόχευση της σπίλωσης του αντιμνημονιακού αγώνα της Αριστεράς, η εν λόγω θεωρία των δύο άκρων είχε μια βαθύτερη ιδεολογική επενέργεια που μακροπρόθεσμα μάλλον ήταν πιο σημαντική. Παρ’ ότι για την «αιτιολογική σύνδεση» μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Χ.Α. μπορεί να μην είχε πειστεί πολύς κόσμος, και παρ’ ότι στην Αριστερά υπήρχε (απολύτως δικαιολογημένη, εννοείται) αγανάκτηση για τη χυδαία προπαγάνδα, το -έστω και μη πειστικό- «τσουβάλιασμα στο ίδιο στρατόπεδο» συσκότιζε το γεγονός ότι στην πραγματικότητα υπήρχε σχέση αιτίου-αιτιατού, αλλά προς την ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ κατεύθυνση. Το κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς λειτουργούσε ως ΤΡΟΧΟΠΕΔΗ στην περαιτέρω ενίσχυση της ναζιστικής οργάνωσης.
Αυτό ήταν πρώτα απ’ όλα εμπειρικά παρατηρήσιμο. Γνώριζα κόσμο (όχι «κολλητούς» μου βέβαια) που αμφιταλαντευόταν μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Χ.Α. και τελικά ψήφιζε ΣΥΡΙΖΑ. Και τούτο ίσχυε μεν περισσότερο πριν απ’ τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και τον στιγματισμό της Χ.Α. ως εγκληματικής οργάνωσης, αλλά σε μικρότερο -έστω- βαθμό ίσχυε και μετά. Φασίστας ή αριστερός δεν γεννιέται κανείς, γίνεται. Το αν θα γίνει το μεν ή το δε συχνά εξαρτάται από αστάθμητους παράγοντες – όπως το μπαλάκι πάνω στο δίχτυ του τένις που δεν ξέρουμε από ποια πλευρά θα πέσει. Αρκεί να υπάρχουν και οι δύο πλευρές. Στην υποθετική περίπτωση που δεν υπήρχε ΣΥΡΙΖΑ και που οι δυσαρεστημένοι με τη μνημονιακή κυβέρνηση Παπαδήμου θα είχαν να επιλέξουν μεταξύ Χ.Α. και ΔΗΜ.ΑΡ. (και ΚΚΕ, έστω), στις εκλογές του 2012 η Χ.Α. μπορεί και να είχε βγει αξιωματική αντιπολίτευση.
Ο «ριζοσπαστισμός» (εντός αμέτρητων εισαγωγικών) της Χ.Α. δεν είχε τίποτε το κοινό με τον ριζοσπαστισμό της Αριστεράς. Οι ναζιστές, και οι φασίστες γενικότερα, είναι σαν τους μπράβους που μπορεί να παριστάνουν τους άγριους και με τα αφεντικά τους (εν προκειμένω, με το μεγάλο κεφάλαιο), αλλά που δέρνουν για λογαριασμό τους. Στον απελπισμένο κόσμο όμως, αυτός ο επίπλαστος έστω «ριζοσπαστισμός» αρκεί.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτέλεσε απλώς τροχοπέδη για την περαιτέρω άνοδο της Χ.Α., κατάφερε να διοχετεύσει την οργή και την απελπισία του κόσμου προς μια νικηφόρα εν τέλει κατεύθυνση όπως φάνηκε στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015. Ο ριζοσπαστισμός του ήταν γνήσιος διότι ήταν ριζοσπαστισμός της Αριστεράς. Η αντιμνημονιακή του στάση στρεφόταν εναντίον της αληθινής αιτίας των μνημονίων, δηλαδή εναντίον των θεσμών του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, όχι εναντίον των «ξένων» που βλάπτουν την πατρίδα μας (όπως και οι «λαθρομετανάστες»).
Ο τωρινός εκφασισμός της ελληνικής κοινωνίας είναι πιο ύπουλος -άρα και πιο φοβιστικός- από την ξαφνική άνοδο της Χ.Α. το 2012, καθ’ ότι έχει πιο μακροπρόθεσμες αιτίες. Εχει ασκηθεί πολλή κριτική στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ για τη σταδιακή απο-ριζοσπαστικοποίηση του κόμματος. Εγώ έχω κατ’ επανάληψη εστιάσει την κριτική μου και στην πιο «πεζή» πλευρά του ζητήματος – στο ότι η απο-ριζοσπαστικοποίηση ήταν (όπως αποδείχτηκε στην πράξη) και εκλογικά ολέθρια. Αυτό όμως που καθιστά την αυτοχειρία της ριζοσπαστικής Αριστεράς ασυγχώρητη είναι ότι τώρα ο εκφασισμός είναι ανεμπόδιστος.
