Δεν είναι λίγες οι φορές που επανέρχεται το ερώτημα «γιατί;» όσον αφορά την έκδοση σε μορφή βιβλίου άρθρων που έχουν δημοσιευτεί παλιότερα στον Τύπο. Ένα ερώτημα, όμως, που η απάντησή του γίνεται πολύ εύκολη όταν έχει κανείς στα χέρια του ένα βιβλίο όπως το πρόσφατο του Κωστή Χατζημιχάλη.
Στον ολιγοσέλιδο αυτό τόμο περιέχονται δεκαεννέα κείμενα («κείμενα διαλόγου και κριτικής», τα χαρακτηρίζει ο συγγραφέας) που έχουν δημοσιευθεί στις εφημερίδες Αυγή (στα Ενθέματα και στις Συναντήσεις), Εποχή και Εφημερίδα των Συντακτών και στο ηλεκτρονικό περιοδικό Χρόνος, την περίοδο 2008-2022, ενώ υπάρχει και ένα αδημοσίευτο. Στο βιβλίο είναι χωρισμένα σε πέντε κεφάλαια: «Ταξίδια», «Συναισθήματα», «Εγκλεισμοί», «Καταστρέφοντας την πόλη», «Διεκδικήσεις». Χαρακτηριστικός για το περιεχόμενο, ο υπότιτλος του βιβλίου: Σχόλια για παγκάκια, κουρεία, εγκλεισμούς, πεζοδρομήσεις, περίπτερα, Airbnb, γλυσίνες, «έξυπνες πόλεις» και άλλα…
Τα κείμενα του Χατζημιχάλη που περιέχονται σε αυτή τη συλλογή είναι κείμενα που υπερβαίνουν την επικαιρική αξία που είχαν όταν γράφτηκαν, είναι κείμενα που εξακολουθούν να συνομιλούν με το σήμερα, να ψηλαφούν τα προβλήματα του αύριο. Σπρώχνουν τον αναγνώστη και την αναγνώστρια σε ένα πολυεπίπεδο ταξίδι, σε πολλούς τόπους (από τη Σαγκάη μέχρι το Φιλότι της Νάξου) και σε πολλά θέματα, με έναν τρόπο πολύπλευρα πολιτικό. Άλλωστε, στο «Υστερόγραφο επί του πιεστηρίου», ο συγγραφέας εκφράζει την αγωνία που ρητά ή υπόρρητα διαπερνά όλο το βιβλίο: «Το μεγάλο ερώτημα αναδύεται επιτακτικά: οι οργανώσεις της Αριστεράς […] θα αντιληφθούν τη σχέση του χώρου και των μικρών της καθημερινότητας με την Πολιτική και τη Δημοκρατία;».
«Οι πολίτες βιώνουν άνισα και βίαια την αστική καθημερινότητα», γράφει ο Χατζημιχάλης. Και οι σελίδες αυτές αναδεικνύουν πολλές πλευρές αυτής της ανισότητας και της βίας – πλευρές που, κάποιες, μας διαφεύγουν, αλλά βρίσκονται διαρκώς μπροστά στα μάτια μας.
Ενδεικτικό παράδειγμα, το κείμενο «Το κουρείο και η Αριστερά» όπου, εκκινώντας από το κούρεμα του χρέους, από ένα κουρείο στη Σύρο και από μια προτροπή του Άγγελου Ελεφάντη, μπλέκονται ιστορία, λογοτεχνία, πολιτική, σε ένα κείμενο γεμάτο προσωπικές αναμνήσεις που καταλήγει στην οδυνηρή (με τα μάτια του σήμερα) πολιτική κατακλείδα: «προσοχή στην υπόθεση και στα ψέματα». Ή «Ο θάνατος ενός περιπτέρου», μια ματιά στην ιστορία της παρουσίας του περιπτέρου στις ελληνικές πόλεις αλλά και ένα σχόλιο για τον σημαντικό κοινωνικό ρόλο που έπαιζε το περίπτερο στις πόλεις μας, στη ζωή μας.
Και ούτω καθεξής, από τα παγκάκια και τα τραπεζοκαθίσματα σε πεζοδρόμια και πλατείες μέχρι τη συζήτηση για το ποιος φταίει για τον εκτοπισμό των κατοίκων του κέντρου, τα κείμενα του τόμου αναρωτιούνται, απαντούν, διερευνούν, σκαλίζουν υποφωτισμένες γωνίες.
Και, βέβαια, είναι κείμενα πολύ καλογραμμένα. Όποιος και όποια τα διαβάσει, θα μάθει πολλά και θα περάσει καλά.
Κώστας Αθανασίου
