Θλίψη, οργή, ερωτήματα, η συζήτηση που πρέπει να γίνει και η ευθύνη της Αριστεράς
Θλίψη. Γιατί οι Μυκήνες παραδόθηκαν στις φλόγες, κινδυνεύοντας να υποστούν μεγάλη καταστροφή. Για τη βαριά ηθική βλάβη ενός μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς, που ορθώς επισήμαναν οι αρχαιολόγοι. Για το πλήγμα που υπέστη το πρόσωπο της χώρας διεθνώς ως προς την αποτελεσματική προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Για τις φθορές που υπήρξαν σε μεγάλο τμήμα του αρχαιολογικού χώρου. Τουλάχιστον φαίνεται να μην είναι ανεπανόρθωτες, σύμφωνα με τα όσα δήλωσαν τα υπηρεσιακά στελέχη. Και ευτυχώς δεν κινδύνευσαν άνθρωποι, χάρη στα αντανακλαστικά που επέδειξαν οι εργαζόμενοι για την έγκαιρη εκκένωση του χώρου από τους -ελάχιστους λόγω κορονοϊού- επισκέπτες.
Οργή. Για την υπουργό Πολιτισμού που μετά την αδιαφορία για το σύγχρονο πολιτισμό αποδεικνύει ότι ούτε για την πολιτιστική κληρονομιά ενδιαφέρεται πραγματικά, παρά μόνο για την προσωπική της εικόνα και της κυβέρνησης. Γιατί όχι μόνο δεν ένιωσε την ανάγκη να εκφράσει τη λύπη της για το γεγονός και να ζητήσει συγγνώμη εκ μέρους της Πολιτείας αλλά είχε το θράσος να δηλώσει στη Βουλή «περήφανη» και να προχωρήσει σε παραποίηση της πραγματικότητας, αναρτώντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του υπουργείου αποσπασματικές φωτογραφίες χωρίς καμένες περιοχές, αν δεν είναι παλαιότερες, σε μια προσπάθεια να πείσει την κοινή γνώμη πως δεν συνέβη και κάτι σοβαρό. Γιατί ενώ η πυρκαγιά στις Μυκήνες καταρρακώνει την εικόνα αποτελεσματικότητας που θέλει να καλλιεργεί η κυβέρνηση και η υπουργός Πολιτισμού ειδικότερα, η πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης θέλησαν να μας πείσουν πως όλα λειτούργησαν τέλεια, «εξαερώνοντας» την όποια σοβαρότητα διαθέτουν. Για την προσπάθεια υποβάθμισης του γεγονότος και απόσεισης των κυβερνητικών ευθυνών που μας κάνει να πιστεύουμε ότι τα χειρότερα αποφεύχθηκαν κατά τύχη.
Ερωτήματα. Για την αποτυχία του επιτελικού κράτους να εκτιμήσει την επικινδυνότητα της κατάστασης στην αρχή της πυρκαγιάς, με αποτέλεσμα αυτή να ξεφύγει και να μπει στον αρχαιολογικό χώρο. Για τους λόγους που η φωτιά εξαπλώθηκε σε τόσο μεγάλη έκταση μέσα στον χώρο με αποτέλεσμα να καεί ένα μεγάλο τμήμα του. Για το πότε εγκρίθηκαν τα κονδύλια για τον καθαρισμό της βλάστησης και τη συντήρηση της πυρασφάλειας. Για το πότε έγινε και σε ποιο βαθμό είχε ολοκληρωθεί ο καθαρισμός της βλάστησης. Για την επάρκεια του συστήματος πυρόσβεσης και το επίπεδο συντήρησής του. Για το γεγονός ότι η πυρόσβεση δεν λειτούργησε. Γιατί χρειάστηκε η επιστράτευση εναέριων μέσων και η ρίψη νερού από αυτά, που μόνο ως κίνηση πανικού και ύστατης καταφυγής μπορεί να θεωρηθεί όταν πρόκειται για ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Για τον αν η περαιτέρω επέλαση της πυρκαγιάς μέσα στον αρχαιολογικό χώρο ανακόπηκε από την επέμβαση της πυροσβεστικής, όπως δήλωσε η υπουργός, ή χάρη στη σωτήρια αλλαγή του ανέμου, όπως καταγράφουν δημοσιεύματα που παραπέμπουν σε πληροφορίες από αυτόπτες μάρτυρες. Για το τι θα είχε συμβεί αν δεν υπήρχε ο κορονοϊός και ο χώρος έπρεπε να εκκενωθεί από χιλιάδες επισκέπτες. Για το αν το υπουργείο Πολιτισμού προγραμματίζει μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας του χώρου ενόψει της χειμερινής περιόδου, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι μετά τις πυρκαγιές ακολουθούν μεγάλες πλημμύρες.
Η συζήτηση που πρέπει να γίνει. Στην εποχή της κλιματικής κρίσης καταστροφικά φαινόμενα όπως οι πυρκαγιές, οι ισχυροί άνεμοι, οι έντονες βροχοπτώσεις, οι πλημμύρες, οι κεραυνοί κ.λπ. είναι ήδη πιο συχνά και πιο έντονα. Μέσα σε λίγα χρόνια πυρκαγιές έκαψαν μεγάλα τμήματα των αρχαιολογικών χώρων της Ολυμπίας και των Μυκηνών. Μετά τη φωτιά στην Ολυμπία το 2007 ο τότε υπουργός Πολιτισμού μίλησε για «κάποια δέντρα πέριξ του χώρου». Για τις Μυκήνες η σημερινή υπουργός έκανε λόγο για «λίγο μαύρο στο χώμα». Όμως, το κρύψιμο των ζητημάτων κάτω από το χαλί, προκειμένου να διασωθεί η υπουργική εικόνα, αποτελεί εμπόδιο για τον εντοπισμό των αιτιών, την αντιμετώπισή τους, δεν είναι ωφέλιμη για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία για το μέλλον. Δεν μπορεί στην Ελλάδα του 2020 το «σχέδιο» να είναι τα κονδύλια για τους καθαρισμούς των αρχαιολογικών χώρων από τη βλάστηση και για τη συντήρηση της πυρασφάλειας να έρχονται καθυστερημένα, οι πυρκαγιές να μπαίνουν και να εξαπλώνονται στους αρχαιολογικούς χώρους, να μην υπάρχουν επαρκή μέτρα πυρόσβεσης και αυτά που υπάρχουν να μη λειτουργούν, να φτάνουμε στο σημείο ρίψης νερού από εναέρια μέσα και να χρειάζεται η συνδρομή της τύχης με την αλλαγή του ανέμου για να αποφευχθούν μεγαλύτερες καταστροφές και όμως οι υπουργοί να υποβαθμίζουν τα γεγονότα, πανηγυρίζοντας από πάνω ότι όλα λειτούργησαν τέλεια. Αντίθετα, πρέπει να συζητήσουμε σοβαρά τους τρόπους με τους οποίους ως Πολιτεία οφείλουμε να θωρακίσουμε τους αρχαιολογικούς μας χώρους και να προστατεύσουμε τους επισκέπτες και τους εργαζόμενους, πριν φτάσουμε στο σημείο να θρηνήσουμε μεγάλες καταστροφές μνημείων και ανθρώπινα θύματα. Αυτή είναι η συζήτηση που πρέπει να γίνει.
Η ευθύνη της Αριστεράς. Η Αριστερά κυβέρνησε. Πλέον έχει γνώση των θεμάτων και εμπειρία από τη διαχείριση κρίσεων. Ευθύνη της είναι να υπερβεί το τοξικό κλίμα που καλλιεργεί η κυβέρνηση. Αν θέλει όχι μόνο να λέγεται αλλά και να είναι στην πράξη ριζοσπαστική, στο θράσος, την έπαρση και την αλαζονεία οφείλει να απαντήσει με ήθος και ουσία. Και να έχει το θάρρος να παραδεχτεί ότι κατά την κυβερνητική της θητεία έκανε πολλά καλά αλλά δεν έλυσε όλα τα προβλήματα ούτε τα έκανε όλα τέλεια. Στην επικοινωνιακή διαχείριση οφείλει να αντιτάξει τη συζήτηση για τις αδυναμίες, τα προβλήματα και τις αιτίες τους. Και κυρίως τις επεξεργασμένες θέσεις για το τι πρέπει να γίνει από εδώ και μπροστά.
Με αφορμή την πυρκαγιά στις Μυκήνες η Αριστερά έχει την ευθύνη να μπει μπροστά και να ξεκινήσει τη συζήτηση που πρέπει να γίνει για τη θωράκιση των μνημείων μας από τις φυσικές καταστροφές στην εποχή της κλιματικής κρίσης. Και μάλιστα όχι μόνο σε επίπεδο αρχών και γενικών κατευθύνσεων αλλά περνώντας και σε συγκεκριμένες προτάσεις. Για τις υποδομές και τα μέσα που είναι αναγκαία. Για την εξειδικευμένη γνώση, τη γενναία στελεχιακή ενίσχυση και την ηλικιακή ανανέωση του προσωπικού που χρειάζονται. Για τη σταθερή και έγκαιρη χρηματοδότηση που πρέπει να εξασφαλιστεί. Για τις διαρθρωτικές τομές που πρέπει να γίνουν στον κρατικό μηχανισμό. Για τα σχέδια διαχείρισης των μνημείων και αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων που πρέπει να υπάρχουν. Για το πώς τα σχέδια αυτά θα εφαρμόζονται στην πράξη και δεν θα είναι ευχολόγια και τυπικά χαρτιά στα συρτάρια.
Σε μια χώρα όπως η δική μας η προστασία των μνημείων έχει πολλαπλή σημασία. Είναι ηθική υποχρέωσή μας απέναντι στις περασμένες και τις μελλοντικές γενιές. Ταυτόχρονα έχει να κάνει με την προστασία της ανθρώπινης ζωής, είτε πρόκειται για επισκέπτες είτε για εργαζόμενους και σχετίζεται με το αίσθημα ασφάλειας της κοινωνίας. Και, καθώς τα μνημεία μας αποτελούν πόλο έλξης για εκατομμύρια επισκέπτες από ολόκληρο τον κόσμο, αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την ανθεκτικότητα του τουρισμού και της οικονομίας μας στις συνθήκες πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε.
Όλα αυτά πρέπει να βρουν τη θέση τους στις προγραμματικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία αλλά και στις προτάσεις του για την αξιοποίηση του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.
Είναι ευθύνη μας να το κάνουμε.
Ο Κώστας Στρατής είναι πρώην υφυπουργός Πολιτισμού
Πηγή: Η Εποχή
