Με την εμπλοκή της ανθρωπότητας στη δίνη του κορωνοϊού το αγαθό της υγείας και επομένως της ζωής έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση. Από τη μία μεριά η επιστήμη αδυνατεί να προσφέρει μια αποτελεσματική αγωγή αντιμετώπισης της νόσου και, πολύ περισσότερο, να δημιουργήσει στο ορατό μέλλον ένα εμβόλιο που θα έλυνε στον μέγιστο βαθμό το πρόβλημα της πανδημίας. Από την άλλη, σε όλα τα κράτη της Ε.Ε. η μανιώδης ιδιωτικοποίηση των πάντων, που εδώ και δεκαετίες έχει προηγηθεί, έχει αποσαρθρώσει κρατικές δομές που είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση καταστροφών αυτής της έκτασης σαν τη σημερινή.
Με όλα αυτά να συμβαίνουν, οι προβλέψεις για το μέλλον των εργασιακών σχέσεων, την εξέλιξη των οικονομικών δεικτών, την κοινωνική συνοχή, την περιβαλλοντική κρίση, τις διακρατικές σχέσεις, τη συνοχή της Ε.Ε. έχουν τεθεί εν αμφιβόλω από ένα σύστημα του οποίου ο χαρακτήρας μάς έχει εθίσει στην καταστροφική του διάθεση, σε όλες τις δύσκολες στιγμές των κρατών αλλά και του πλανήτη. Το όνομα αυτού του συστήματος είναι πλέον πασίγνωστο, απεχθές και ονομάζεται νεοφιλελευθερισμός.
Βασικό εργαλείο του κυρίαρχου αυτού συστήματος είναι το «δόγμα του σοκ».
Η “επιτυχία” του βασίζεται στο ότι ο φόβος και οι ενοχές των πολιτών, που εδράζονται στην ανάληψη προσωπικής ευθύνης για ό,τι κακό συμβαίνει στην κοινωνία, για τα αποτελέσματα της όποιας κρίσης ή της όποιας καταστροφής, τους κάνει ανεκτικούς και απαθείς στις δραματικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, ακριβώς επειδή πιστεύουν ότι κάτι άλλο χειρότερο έρχεται.
Βασική παραδοχή είναι ότι τα άτομα, σε ακραίες καταστάσεις, είναι αδύναμα να αντιδράσουν και συναινούν με την αμηχανία τους σε πολιτικές, οι οποίες πριν τις ακραίες αυτές καταστάσεις θα είχαν προκαλέσει την αντίδρασή τους.
Ο πρωτεργάτης του δόγματος του σοκ και στενός συνεργάτης του Πινοσετ και της Θάτσερ, Milton Friedman, εκτιμούσε ότι «μια καινούργια κυβέρνηση έχει στη διάθεσή της 6 με 9 μήνες για να επιβάλει μείζονες αλλαγές».
Σήμερα, λόγω της πανδημίας, διαμορφώνονται συνθήκες εξαιρετικά βολικές για τις νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις και την παγκόσμια ελίτ, άρα και την Ελληνική κυβέρνηση και τους ντόπιους κεφαλαιοκράτες, για να εφαρμόσουν συγκεκριμένα μέτρα μίας πολιτικής ατζέντας, που σε κάθε άλλη περίπτωση θα είχαν δεχτεί μεγάλη αντίδραση. Εάν δηλαδή όλοι μας δεν ήμασταν τόσο μουδιασμένοι από τον τρόμο μιας πιθανής μόλυνσής μας από τον δολοφονικό ιό.
Αυτές ακριβώς τις συνθήκες σκοπεύουν να εκμεταλλευτούν για να προωθήσουν πολιτικές, που με πρόσχημα την οικονομική ανόρθωση της κάθε οικονομίας ξεχωριστά, αλλά και της οικονομίας του πλανήτη συνολικά, θα προσπαθήσουν να τις φορτώσουν στους εργαζόμενους και στους αδύναμους.
Ήδη έχουμε τις πρώτες ενδείξεις που αποτελούν μόνο την πρόγευση όσων θα ακολουθήσουν. Η εξ αποστάσεως εργασία με προφανώς μικρότερες στο μέλλον αμοιβές, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση με την αναγκαιότητα προφανώς λιγότερων προσλήψεων στην εκπαίδευση, η επέκταση του ωραρίου, η λειτουργία καταστημάτων τις Κυριακές προφανώς χωρίς υπερωριακή αμοιβή, επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες μας για το πώς θα αποπληρωθούν αυτά τα κόστη σωτηρίας της κοινωνίας από την πανδημία, όταν έρθει η ώρα του λογαριασμού.
Η Ναόμι Κλάιν σε πρόσφατη συνέντευξή της ανέφερε ότι: “Αυτές τις ενέργειες δεν τις εφαρμόζουν επειδή πιστεύουν πως θα είναι ο πιo αποτελεσματικός τρόπος να απαλύνουν τα δυσάρεστα αποτελέσματα στη διάρκεια της πανδημίας, αλλά είχαν ήδη έτοιμα ανάλογα σχέδια και τώρα βρήκαν την ευκαιρία να τα εφαρμόσουν”.
Σε αυτές τις συνθήκες όμως αποδεικνύεται περίτρανα και κάτι άλλο. Η βαρβαρότητα του νεοφιλελευθερισμού που μας αφήνει σε στιγμές μεγάλης κρίσης συνολικά ακάλυπτους και αναζητά ταυτόχρονα «καταφύγιο» στο δημόσιο τομέα και το κοινωνικό κράτος.
Έτσι ακούμε έκπληκτοι την πρόθεση της ιταλικής κυβέρνησης να εθνικοποιήσει την Alitalia, τον Μακρόν να δηλώνει την ανάγκη στήριξης του δημόσιου εθνικού συστήματος υγείας αλλά και την σκέψη για εθνικοποίηση επιχειρήσεων, την Ισπανία να χρηματοδοτεί με το 20% του ΑΕΠ το δικό της σύστημα υγείας και τη Μέρκελ να συμβάλλει με το εκτόπισμα της χώρας που εκπροσωπεί τη δημοσιονομική χαλάρωση στο πλαίσιο της Ε.Ε.
Είναι αυτά ασήμαντα; Χωρίς να τα υποτιμώ, πιστεύω ότι όχι μόνο δεν είναι ασήμαντα αλλά προφανώς χρειάζονται και επί πλέον αποφάσεις σε αυτή τη λογική, που όμως στην ουσία τους θα ακυρωθούν στην περίπτωση που και πάλι τα βάρη τους φορτωθούν στα ήδη γνωστά υποζύγια των τελευταίων δεκαετιών, τους εργαζόμενους και τους αδύναμους.
Όμως, αν συνεχίσουμε να ζούμε σε μια κοινωνία που δεν θέλει να μοιράζεται τα αγαθά της, δεν θέλει να φροντίζει την υγεία και την παιδεία των πολιτών της, δεν θέλει να προστατεύει το περιβάλλον της, δεν θέλει να σταματήσει τους πολέμους, δεν ασχολείται με τους πρόσφυγες που οι τελευταίοι δημιουργούν, τότε δεν θα σταματήσει να έχει μπροστά της «κορωνοϊούς», οι οποίοι όμως δεν θα τη βολεύουν πλέον καθόλου. Και αυτό θα συμβεί γιατί το αίτημα της πανανθρώπινης σοσιαλιστικής προοπτικής θα έχει ξαναγίνει αδήριτα επίκαιρο και σωτήριο.
Γιώργος Μπουγελέκας
Πηγή: Independent News
