• Εχετε κατά καιρούς παρουσιάσει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η εργατική τάξη ανά την Ευρώπη τείνει προς την Ακροδεξιά ή την πλέον συντηρητική Δεξιά πολύ περισσότερο απ’ ό,τι προς την Αριστερά. Μπορείτε να μας πείτε κάποια ποσοτικά στοιχεία;
Τα περισσότερα ακροδεξιά, εθνικιστικά κόμματα σε γενικές γραμμές κερδίζουν ψηφοφόρους από όλες τις κοινωνικές διαστρωματώσεις, αν και τα ποσοστά που φέρνουν πλέον στις εργατικές τάξεις και συνοικίες είναι πραγματικά υψηλά.
Στις πρόσφατες κοινοβουλευτικές εκλογές στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (Σεπτέμβριος 2017), το ακροδεξιό λαϊκιστικό κόμμα AfD (Alternative für Deutschland -Εναλλακτική για τη Γερμανία) μπήκε για πρώτη φορά στη Βουλή ως η πρώτη δύναμη της αντιπολίτευσης. Τρία χρόνια μετά μπορώ να σας πω πως δεν υπάρχει μερίδα του πληθυσμού στη χώρα που να μην ανήκει ένα μεγάλο κομμάτι της σε αυτό το κόμμα ή έστω να μην είναι φιλικά προσκείμενη.
Μεγαλύτερη απήχηση δε, έχει στους εργάτες, τους ανέργους και τα μέλη των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Οι περισσότεροι είναι χαμηλής ή μέσης μορφωτικής στάθμης και παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη οικονομική απόκλιση ο ένας απ’ τον άλλο, ενώ την ίδια στιγμή είναι κατά βάση εργάτες και εργαζόμενοι που έχουν απλές δουλειές. Δηλαδή, ένα μέσο εισόδημα.
• Τι αντίκτυπο έχει αυτό για την Ευρώπη;
Κατ’ αρχάς να πούμε πως αυτό που υπόσχεται το AfD (το παίρνω ως παράδειγμα, καθώς τα περισσότερα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη έχουν παρόμοια ρητορική), αυτό που υπόσχονται λοιπόν είναι «τάξη και ασφάλεια» (νομίζω πως και η ελληνική κυβέρνηση πλέον χρησιμοποιεί το ίδιο «σύνθημα»).
Και ακόμα πως: «Θα πάρουμε τη χώρα μας πίσω». Αυτά τα δύο «συνθήματα» ανήκουν στη λεγόμενη «ακροδεξιά εξέγερση», που είναι μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση. Να φανταστείτε πως η δεξιά πτέρυγα του ΑfD αναβιώνει κανονικά τον φασισμό. Μάλιστα πρόσφατα το δικαστήριο αποφάσισε πως ο ηγέτης της μπορεί να αποκαλείται «φασίστας»!
Οταν λοιπόν αυτό το κόμμα στη Γερμανία το στηρίζουν εργάτες και άνεργοι και εργαζόμενοι μεσαίου εισοδήματος, όταν στην Αυστρία το 85% της εργατικής τάξης στηρίζει το επίσης ακροδεξιό Ελευθερία για την Αυστρία (είναι το ισχυρότερο εργατικό κόμμα στη Ευρώπη!), όταν στη Γαλλία ενώ το ισχυρότερο εργατικό κόμμα ήταν το ΚΚΓ, τώρα είναι η Ακροδεξιά, εννοείται πως όλα αυτά θα επηρεάσουν την Ε.Ε., τις ευρωπαϊκές πολιτικές (δείτε το μεταναστευτικό) αλλά και τις εθνικές εκλογές (δείτε τι έγινε στη Μ. Βρετανία).
• Ωστόσο τα κόμματα αυτά δεν είναι ταξικά.
Πράγματι! Αναφέρονται, για παράδειγμα, στο ΑfD ως το «νέο εργατικό κόμμα» ξεχνώντας πως δεν είναι ταξικό κόμμα. Αυτό είναι το ενδιαφέρον: παρότι δεν φέρουν τίποτε το ταξικό στα προτάγματά τους, την ίδια στιγμή τα κόμματα αυτά παρουσιάζουν ταξικά χαρακτηριστικά εξαιτίας των ψηφοφόρων τους.
Οι ίδιοι που ψηφίζουν αυτά τα κόμματα φέρουν τα ίδια (ταξικά) χαρακτηριστικά με όσους δεκάδες χιλιάδες, για παράδειγμα, κατέβηκαν σε πορεία στη Δρέσδη με το λαϊκιστικό/εθνικιστικό πολιτικό κίνημα Pegida (σ.σ. Πατριώτες Ευρωπαίοι ενάντια στην Ισλαμοποίηση της Δύσης). Δεν έχει κανένα νόημα πλέον να αναρωτιόμαστε «μα ποιοι στηρίζουν την Ακροδεξιά;», Οι εργάτες τη στηρίζουν. Οι άνεργοι τη στηρίζουν.
Οι συνδικαλιστές και τα λαϊκά στρώματα τη στηρίζουν. Οχι μόνο αυτά φυσικά, αλλά σε ένα μεγάλο ποσοστό και αυτά. Ουσιαστικα μιλάμε για μία «συμμαχία» της μεσαίας και της εργατικής τάξης (στην Ελλάδα είναι το ίδιο σχεδόν, αλλά στη κεντρική και βόρεια Ευρώπη αυτές οι δύο τάξεις διαφέρουν).
• Αυτό φάνηκε και στις πρόσφατες εκλογές στη Μ. Βρετανία.
Ξεκάθαρα. Εκεί που παραδοσιακά κέρδιζαν οι Εργατικοί, πλέον έχασαν κάθε δυναμική. Το εθνικιστικό/συντηρητικό κόμμα κέρδισε με μια τεράστια νίκη ιστορικά. Πώς; Με έναν απλούστατο τρόπο: Ο Μπόρις Τζόνσον το μόνο που χρειάστηκε να πει ήταν «ας κάνουμε επιτέλους το Brexit». Ανθρωποι που ψήφιζαν τους Εργατικούς αλλά είχαν ψηφίσει και υπέρ του Brexit, πλέον πήγαν με τον Μπόρις.
Και μάλιστα οι περιοχές που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση και την οικονομική ανισότητα, αυτές ήταν που συντάχθηκαν με τον Μπόρις, ακριβώς γιατί ελπίζουν πως η έξοδος από την Ε.Ε. θα φέρει διέξοδο στην ανεργία, τη φτώχεια, την επισφάλεια και την πολιτιστική παρακμή. Ουσιαστικά δεν είναι παρά μια καθυστερημένη αντίδραση στις πολιτικές λιτότητας της Ε.Ε. Και πίστεψαν τον Μπόρις Τζόνσον, που τους είπε ό,τι ακριβώς λέει και το AfD: πως θα φέρει δουλειές, ασφάλεια και τάξη. Τόσο απλά.
• Αυτό το δόγμα «νόμος και τάξη» εφαρμόζεται με επιτυχία ως προς τη συνέπεια και τη βιαιότητά του και στην Ελλάδα.
Δεν θα απέκλεια την πιθανότητα ότι αυτό που θα δούμε και στην Ελλάδα είναι μια εξέλιξη προς μια βοναπαρτική δημοκρατία: η νέα συντηρητική κυβέρνηση θα αντιμετωπιστεί φυσικά καλύτερα από αυτή του ΣΥΡΙΖΑ από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., ωστόσο δεν θα είναι σε θέση να αναιρέσει τις αρνητικές συνέπειες της λιτότητας την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ αναγκάστηκε να εφαρμόσει.
Αυτό που χρειάζεται η Ε.Ε. στο σύνολό της είναι αυτό που ονομάζουμε «οικολογική και κοινωνική επανάσταση βιωσιμότητας». Και δεν νομίζω πως οι συντηρητικοί είναι σε θέση να επιδιώξουν ένα τέτοιο εγχείρημα.
Εάν οι πολιτικές τους διαψεύσουν τις ελπίδες και τις προσδοκίες των ψηφοφόρων τους, πιθανότατα θα καταλήξουν σε μια κρίση πολιτικής νομιμότητας μάλλον γρηγορότερα απ’ ό,τι περιμένουμε. Και τότε ως αντίδραση (πράγμα που βλέπουμε ήδη να συμβαίνει) θα μπουν στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουν έντονες κατασταλτικές δυνάμεις και προς πολίτες και προς την αντίθετη (αριστερή δηλαδή) ιδεολογία!
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντική αυτή τη στιγμή η υπεράσπιση των βασικών πολιτικών ελευθεριών και, όπως συμβαίνει σήμερα στα Πανεπιστήμια, η υπεράσπιση προστατευόμενων χώρων για αντιμαχόμενες δυνάμεις και κοινωνικά κινήματα.
• Μιλάτε για το πανεπιστημιακό άσυλο.
Το πανεπιστημιακό άσυλο είναι ένα καλό παράδειγμα: σε τελική ανάλυση υποτίθεται ότι εξασφαλίζει τον πλουραλισμό και την ελευθερία του λόγου στον ακαδημαϊκό χώρο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αυταρχική Δεξιά είναι τόσο ενοχλημένη από αυτό και θέλει να το ξεφορτωθεί.
Η ριζοσπαστική και λαϊκιστική Δεξιά περιφρονεί τους διανοούμενους και τους επιστήμονες και κατ’ αρχάς δεν ενδιαφέρεται καν για την αλήθεια. Ωστόσο οι ελεύθεροι χώροι για την επιστημονική αναζήτηση της αλήθειας αλλά και γενικότερα (η ελευθερία της γνώμης και η ελευθερία να υψώνουν φωνή διαμαρτυρίας και να διαδηλώνουν) αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για τη δημοκρατία. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική νομιμοποίηση για την εξάλειψη αυτών των ελευθεριών!
Τη συνέντευξη πήρε η Νόρα Ράλλη
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
