Ζούμε στην εποχή της ηγεμονίας του Έλον Μασκ. Στην εποχή μιας κυριαρχίας η οποία δεν περιορίζεται στο πεδίο της οικονομίας αλλά επεκτείνεται σε όλο το φάσμα της πολιτικής. Διαμορφώνει τη σύγχρονη ιδεολογία και, έχοντας διαβρώσει τα μυαλά των ανθρώπων, δημιουργώντας πρότυπα, στάσεις και τρόπους ζωής, εγκαθιδρύει κυβερνήσεις.Κυβερνήσεις οι οποίες, ανακυκλώνουν τις σχέσεις εκμετάλλευσης αναζωπυρώνοντας τον πρωτογονισμό της ισχύος.
Που σημαίνει ότι οι δυνατοί δουλευταράδες, οι κερδισμένοι της ζωής δύνανται δίχως περιορισμούς και δίχως ενοχές να κατακυριεύουν κράτη και λαούς. Οι υπεραπλουστεύσεις με τις οποίες πολιτεύονται, σήμερα, δυστυχώς, είναι ο κοινός τόπος τον οποίο, απερίσκεπτα, αποδέχονται κι εκείνοι που, κατεξοχήν, δεν θα έπρεπε. Οι υποτελείς, δηλαδή, τάξεις.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η «εταιρική κοινωνική ευθύνη», φενάκη που αποκρύπτει τη σκληρότητα μιας κοινωνίας που αδιαφορεί για τα μέλη τα οποία δεν ανταποκρίνονται στα κριτήρια που τίθενται άνωθεν, καταντά σύντομο καπιταλιστικό ανέκδοτο. Πέραν του θυμού, προκαλεί και γέλωτα.
Στο δημόσιο διάλογο, σήμερα, η θέση ότι ο πλούτος παράγεται κοινωνικά, από το σύνολο της κοινωνίας, απουσιάζει παντελώς. Στο δυαδικό σχήμα εργοδοσία – κόσμος της εργασίας, το δεύτερο μέρος αντιμετωπίζεται όχι με την αρχή της ισοτιμίας, αφού επιχειρήσεις δεν υφίστανται χωρίς εργατικό δυναμικό, αλλά ως ευτελές, εύκολα αντικαταστάσιμο, υλικό. Ζει, πεθαίνει, μικρό το κακό. Έπονται μυριάδες.
Σε μια τέτοια συνθήκη, να δίνει ένα αφεντικό ολίγιστα από τα οφειλόμενα στη μισθωτή εργασία, ψίχουλα εν σχέσει με όσα κερδίζει, φαντάζει επαναστατική εξαίρεση. Ακόμα κι αν η διαφήμιση των λεγόμενων «παροχών» κρύβει ένα σωρό πονηράδες πίσω της.
Έτσι, η «Καρέλιας Α.Ε.», η καπνοβιομηχανία, η οποία επί της ουσίας εμπορεύεται καρκινογόνα προϊόντα με την χρήση των οποίων ο άνθρωπος πεθαίνει πρόωρα, και γι’ αυτό απαγορεύεται να διαφημίζονται, προμοτάρει εαυτόν πανέξυπνα.
Σε ένα πανελλαδικά “σκοτεινό” εργασιακό περιβάλλον, μοστράρει τις «παροχές» της, λαμβάνοντας το ρόλο του «καλού» αφεντικού, καθημερινά πρώτο τραπέζι πίστα στα εταιρικά «ρεπορτάζ» με τις ανακοινώσεις της. Διότι κάθε κεφαλαιοκράτης που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να βρίσκει τρόπους να υπερβαίνει κάθε απαγόρευση της οργανωμένης πολιτείας, εδώ της διαφήμισης των καπνικών.
Κι επειδή, επίσης, ο διάολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, η «εταιρική ευθύνη» είναι και «αξιοκρατική»: ο σύγχρονος ρατσισμός, αυτός με τη μεγαλύτερη κοινωνική αποδοχή, είναι εδώ. Στην «αξιοκρατία» των μπόνους».
Τα μεγαλύτερα τα έλαβαν όχι οι ανήμποροι/ες αλλά οι «άξιοι δουλευταράδες»: «η. 170 εργαζόμενοι οι οποίοι ξεχώρισαν με την απόδοσή τους μέσα στη χρονιά που πέρασε θα λάβουν το μπλε bonus των €2.700 καθαρά», λέει το φιρμάνι.
Και ακολουθούν «45 εργαζόμενοι, των οποίων η απόδοση κρίνεται ως εξαιρετική θα λάβουν το χρυσό bonus των 4.000 ευρώ καθαρά».
Φυσικά, όταν οι ίδιοι «άξιοι», προϊόντος του χρόνου, θα αδυνατούν να παράγουν, λόγω πρόωρου γήρατος ή αρρώστιας αν καπνίζουν, κ.ο.κ., μπόνους γιοκ. Η συνάρτηση των παροχών με τη δύναμη, ή και την υπερδύναμη, είναι η βασική αρχή κάθε λογής ολοκληρωτισμού. Διότι κάνει τη φτώχεια ατομική, λόγω αδυναμίας, και όχι, κοινωνική, λόγω συστήματος, υπόθεση.
Η επιβράβευση των πρωτευσάντων, αρχή που ξεχωρίζει τους ανθρώπους σε όντα «ανώτερα» και «κατώτερα» και τους αμείβει αναλόγως, είναι η σύγχρονή ευγονική.
Ένα ακόμα σημείο στο εταιρικό μανιφέστο ενισχύει τα άνωθεν. Δίδεται ένα ακόμα επίδομα, αυτό της «παρουσίας για όλες/ους τις/ους εργαζομένες/ους οι οποίες/οι, κατά τη διάρκεια του έτους, έκαναν χρήση μόνο της κανονικής τους άδειας και δεν έλειψαν ούτε μία άλλη ημέρα από την εργασία τους ανέρχεται σε €1.200 καθαρά».
Δηλαδή, αν κάποια/ος θέλησε να λείψει για λόγους πόνου ή για λόγους χαράς, κρίνεται ανάξιος. Η ανάγκη χαλάρωσης ποινικοποιείται, η στοχοπροσήλωση στην παραγωγικότητα, της οποίας τη μερίδα του λέοντος λαμβάνει ο αφέντης, γίνεται παράσημο.
Όσο συνεπέστερα υποτελείς, τόσο πιο «άξιοι/ες». Και διερωτάται καμιά/νεις, αν οι αναρρωτικές άδειες συμπεριλαμβάνονται στις «κανονικές». Διότι, εάν όχι, έχουμε μπροστά στα μάτια μας μια υπόθεση που παραπέμπει στις σκοτεινότερες σελίδες της ανθρωπότητας.
Οι εργαζόμενες/οι οφείλουν να είναι διπλά και τρίδιπλα προσεκτικές/οί. Διότι οι χάντρες και τα καθρεφτάκια της «αξιοσύνης», είναι οι παγίδες στις οποίες θα πέσουν μέσα αύριο εκείνοι και εκείνες που τα λαμβάνουν σήμερα.
Κατέ Καζάντη
