Όλες, μα όλες, οι κοινωνικές σχέσεις, από την, δήθεν τεχνοκρατική, αλυσίδα της παραγωγής, ως τους τρόπους συμπεριφοράς στην καθημερινή ζωή, ως και τον έρωτα ακόμα, τα πάντα, είναι ζήτημα ιδεών. Ποιες θα ηγεμονεύσουν, με ποιες δηλαδή θα πορευτούν οι άνθρωποι, δεν είναι μια υπόθεση πλατωνική που αφορά έναν φαντασιακό κόσμο. Τουναντίον: οι κυρίαρχες τάξεις, έχοντας πάντα στόχο να αναπαράγουν την εξουσία τους, διαμορφώνουν εκείνο το ασφυκτικό πλαίσιο ώστε οι άνθρωποι να αδυνατούν να διανοηθούν διαφορετικά, πέρα από τα συμφέροντα των ελίτ. Αυτές, οι ελίτ, εξάλλου επιβάλλουν το δίκαιο, αυτές το νόμιμο, αυτές το ηθικό.
Για να φτάσουν οι κοινωνίες να θεωρούν κανονικότητα εκείνο που ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ ονομάζει «συσσώρευση δια της υπεξαίρεσης», αυτό δηλαδή που συμβαίνει τώρα, προηγήθηκε ο ιδεολογικός καθαγιασμός της υφαρπαγής σε ό,τι χαρίστηκε στους από κάτω κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Ό,τι γίνεται, με την εισβολή της φιλοσοφίας της ιδιωτικότητας, στα δημόσια νοσοκομεία και στα πανεπιστήμια, γίνεται διότι το πλιάτσικο των δομών του κοινωνικού κράτους νομιμοποιήθηκε και ηθικοποιήθηκε στις συνειδήσεις. Αυτό είναι το μαγικό όπλο: η διάχυση και η επιβολή στις μάζες των ιδεών και η δημιουργία δια των ιδεών ψευδοσυνειδήσεων. Η κυρίαρχη ιδεολογία τα σάρωσε όλα: αυτός ο υπέροχος κόσμος των επιχειρήσεων, αυτοί οι καταφερτζήδες που διοικούν τις πολυεθνικές αλυσίδες, από τα σούπερ μάρκετ μέχρι τις τεχνολογίες, αυτοί θα δώσουν τη λύση. Ο κόσμος τους, ο κόσμος της εκμετάλλευσης και του ατομισμού, δεν είναι απλώς ο μόνος εφικτός. Είναι και ο ιδανικός.
Η αλλοτρίωση έρχεται διά της επιβαλλόμενης ιδεολογίας, με ένα σύστημα αναπαραστάσεων που συσκοτίζουν τις πραγματικές κοινωνικές σχέσεις (Αλτουσέρ), τις σχέσεις δηλαδή της κυριαρχίας. Και αμβάνει υλική υπόσταση αφού καθορίζει όλα εκείνα για τα οποία οι άνθρωποι μάχονται ή, το κυριότερο, δεν μάχονται πια.
Γι’ αυτό κόπτεται ο ερίτιμος υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης. Γι’ αυτό η ζέση, ξανά μανά, με την Αριστερά και τις ιδέες της. Διότι αυτό το ωραιότατο πλιάτσικο στα δημόσια αγαθά, αν ξανασυναντηθούν οι λαοί με τα προτάγματα εκείνα που έφτιαξαν τα προνοιακά κράτη, θα απονομιμοποιηθεί. Εκείνες/οι, οι νέες και οι νέοι, οι εμφορούμενες/οι με τις ιδέες της Αριστεράς, που «παθαίνουν μια βλάβη και σταματούν να βλέπουν την πραγματικότητα», όπως λέει ο υπουργός, εκείνες/οι είναι το άλας της γης. Διότι η μόνη ελπίδα για κείνους/ες που δεν έχουν καμία, είναι η «βλάβη» τους καταστεί ανήκεστος. Να πρυτανεύουν δηλαδή διαρκώς η αλληλεγγύη αντί της εγωικότητας, το συλλογικό συμφέρον αντί του ατομικού, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα αντί του ρατσισμού. Και κυρίως να αμφισβητηθεί ξανά το ίδιο το σύστημα από τα ιδεολογικά θεμέλια του: εκείνα που πριμοδοτούν την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, επιβάλλουν την ανακατανομή του πλούτου ανάποδα, ως πλιάτσικο των ελαχίστων που διαθέτουν οι πληβείοι, και κανονικοποιούν τα ανεκδιήγητα, χτες του Βορίδη, σήμερα του Γεωργιάδη. Τότε πολιτικοί σαν του λόγου τους θα περάσουν στα αζήτητα.
Προηγουμένως όμως η Αριστερά, με παρρησία, πρέπει να επιμένει να δίνει καθημερινά πόλεμο για την ανατροπή της κυρίαρχης απάνθρωπης αντικειμενικότητας. Υπερασπιζόμενη τις ιδέες της, αφού «κάθε μείωση του ρόλου της σοσιαλιστικής ιδεολογίας, κάθε απομάκρυνση απ’ αυτήν σημαίνει ταυτόχρονα ενδυνάμωση της αστικής ιδεολογίας», όπως, μάλλον σοφά, έγραφε ο Λένιν.
Κατέ Καζάντη
