Λίγες μέρες μετά την καταστροφική πλημμύρα που έπληξε τη Μάντρα και τη Νέα Πέραμο, η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου συγκάλεσε μια έκτακτη σύσκεψη υπεύθυνων της περιφέρειας και εκπροσώπων του Μετσόβιου Πολυτεχνείου με αντικείμενο την αποτελεσματική και έγκαιρη αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής. Σωστή κίνηση, καθώς οι έκτακτες καταστάσεις απαιτούν έκτακτα μέτρα. Αλλά και η εμπλοκή του Μετσόβιου, επίσης, είναι ορθή κίνηση, καθώς οι ως τώρα μελέτες και εφαρμογές αντιπλημμυρικής προστασίας στην περιοχή έχουν αποδειχθεί τουλάχιστον ανεπαρκείς.
Ωστόσο, όσο θετικά κι αν δούμε την κίνηση αυτή, φαίνεται πως δεν αρκεί για να αποδώσει τους απαραίτητους και επείγοντες καρπούς. Και θα εξηγήσουμε γιατί. Ακούγοντας κάποιον ειδικό επιστήμονα, που πήρε μέρος στη σύσκεψη, να εξηγεί πώς θα συνεχιστεί από εδώ καί πέρα αυτή η θετική πρωτοβουλία, μείναμε με την εντύπωση ότι η συνήθης διαδικασία, αν ακολουθηθεί, δεν είναι απλώς χρονοβόρα, είναι πιθανότατα αναποτελεσματική, γιατί τη μάλλον θετική έκβασή της ενδέχεται να την προλάβει μια μικρότερη ή μεγαλύτερη νέα καταστροφή: κάμποσοι μήνες για μια αξιόπιστη μελέτη (η μόνη ίσως καθυστέρηση που θα μπορούσε να είναι δικαιολογημένη), κάμποσοι μήνες για την έγκρισή της, ίσως και ένας χρόνος ή και παραπάνω για την προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού και την ανάδειξη του αναδόχου του έργου ή των έργων, άγνωστος αριθμός μηνών για την αντιμετώπιση τυχόν ενστάσεων, αρκετός χρόνος για την εξεύρεση και έγκριση των απαραίτητων κονδυλίων, ένα έτος ή και περισσότερο για την κατασκευή, την παράδοση και την παραλαβή…
Αν κινηθούν, στη συγκεκριμένη περίπτωση ή σε οποιαδήποτε άλλη παρόμοια ανάγκη, έτσι τα πράγματα, είναι φανερό ότι θα ενταχθούν στη λογική της συνηθισμένης τακτικής του αραμπά.
Εκκαθάριση του εδάφους
Η δικαιολογημένη ένσταση ότι σε διαδικασίες φαστ τρακ και σε στιγμές αναμπουμπούλας ο λύκος χαίρεται, μπορεί να αντιμετωπιστεί με μη χρονοβόρα μέσα, με σοβαρό έλεγχο εκ μέρους της περιφέρειας και στενή παρακολούθηση σε όλα τα στάδια, και όχι με ένταση της γραφειοκρατίας. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια συνήθως αυξάνουν και τον κίνδυνο ατασθαλιών και όχι μόνο το χρόνο περάτωσης του έργου.
Είναι δικαιολογημένοι, άραγε, αυτοί οι φόβοι; Το γεγονός ότι οι καταστροφές από πλημμύρες σ’ αυτή την περιοχή διαδέχονται η μία την άλλη επί δεκαετίες, αποτελεί απτή απόδειξη ότι ο σχετικός φόβος είναι βάσιμος. Προφανώς έχει δίκιο η Δούρου που επικαλέστηκε τα εμπόδια της πολυδιάσπασης των ευθυνών και τα γραφειοκρατικά εμπόδια. Κάποιος, όμως, πρέπει τώρα να συγκεκριμενοποιήσει τις απαραίτητες πολιτικές, νομοθετικές και κοινωνικές παρεμβάσεις, που θα άρουν τέτοιου είδους εμπόδια. Παρεμβάσεις που θα διευκολύνουν την επίλυση παρόμοιων προβλημάτων και σε άλλες περιοχές. Και μ’ αυτό τον τρόπο θα φανεί αν διδασκόμαστε από τις αποτυχίες, πολύ περισσότερο από τη δυστυχία που αυτές προκαλούν.
Η δημοτική ευθύνη
Πέρα, όμως, από τις παρεμβάσεις αυτές, χρειάζεται και η ανάλογη προσπάθεια για αλλαγή νοοτροπίας πρώτα απ’ όλα στους κόλπους της αυτοδιοίκησης, ιδίως της πρωτοβάθμιας. Φαντάζομαι ότι θα διακρίνατε πίσω από το χαβαλέ των καναλιών με τα επεισόδια στο δημοτικό συμβούλιο της Μάντρας, μία από τις αφορμές του καβγά, δηλαδή την απόφαση για ανάπλαση του κεντρικού δρόμου της πόλης. Πόσο άμεσης ανάγκης ήταν αυτό το έργο, σε μια στιγμή που η βουή από το ποτάμι της λάσπης είχε ήδη αρχίσει να ακούγεται στα αφτιά των εχόντων ώτα ακούειν; Δεν έχουμε κανένα στοιχείο σε βάρος της συγκεκριμένης δημοτικής αρχής, η οποία δεν αποκλείεται να μην είναι από τις χειρότερες. Δυστυχώς, όμως, τόσο οι καλύτερες όσο και οι χειρότερες έχουν γαλουχηθεί με την ιδέα της πρόταξης των έργων που έχουν άμεσο αντίκτυπο στην τρέχουσα διάθεση του δημότη. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται πόσο είχε ευδοκιμήσει εκείνο το ταχύτατα αναπτυσσόμενο είδος λεύκας (και εξίσου ταχύτατα φθειρόμενο), που είχε αποκληθεί «δημαρχική λεύκα»… Με αυτή τη νοοτροπία, που συχνά τη βλέπουμε να επιβιώνει με σύγχρονες μορφές, για παράδειγμα, προτεραιότητα σε έργα ανάπλασης και εξωραισμού, τη στιγμή που τα μπαζώματα απλώς αγνοούνται, ή, ακόμα χειρότερα, χρησιμεύουν ως έδαφος για την εγκατάσταση δημοτικών υπηρεσιών.
Αίσθηση συναγερμού
Η εκάστοτε κυβέρνηση, η περιφέρεια και ο δήμος είναι ο προφανής και εύκολος στόχος των παρατηρήσεων αυτού του είδους. Μερίδιο ευθύνης για τη γρήγορη και ορθή διεκπεραίωση τέτοιων έργων, σε πολύ μικρότερο βαθμό, έχουν προφανώς και όσοι στην πράξη τα διεκπεραιώνουν από τη θέση στην οποία έχουν οριστεί. Η αίσθηση της επείγουσας σημασίας, της προτεραιότητας χρειάζεται να φτάσει ως τον πρωτοδιοριζόμενο υπάλληλο. Τόσο η ΑΔΕΔΥ, όσο και η ΠΟΕ-ΟΤΑ θα μπορούσαν να βρουν τον κατάλληλο κατά την κρίση τους τρόπο, ώστε να δώσουν τον τόνο της συμμετοχής σ’ αυτή την προσπάθεια. Ο κοινωνικός ρόλος των συνδικάτων έχει εύφορο έδαφος άσκησης και σ’ αυτό τον τομέα. Αφήστε που έχουν, και οφείλουν να έχουν, λόγο όχι μόνο για την προτεραιότητα, αλλά και για την αναγκαιότητα τέτοιας σημασίας έργων, που είναι έργα ζωής ή θανάτου.
Αν εννοούσαμε όσα ειπώθηκαν αυτές τις μέρες εν θερμώ, ότι δηλαδή σχεδόν όλη η Αττική είναι χτισμένη σε μπαζωμένα ρέματα και ανοχύρωτη σε πλημμυρικά φαινόμενα, και, συνεπώς, για να αλλάξει η κατάσταση άρδην χρειάζεται συναγερμός και όχι συνέχιση της συνηθισμένης κατάστασης, τότε, παρά τις φιλότιμες και, από ορισμένες απόψεις, μελετημένες κινήσεις που γίνονται, χρειάζεται κάτι παραπάνω. Αυτό το κάτι που μόνο μια αίσθηση επείγοντος μπορεί να προκαλέσει. Για να μη βρεθούν κάποιοι στο άμεσο ή απώτερο μέλλον να προσθέσουν κι αυτή την κυβέρνηση στην ακολουθία των κυβερνήσεων που έβλεπαν τους δολοφονικούς χειμάρρους να περνούν.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
Πηγή: Η Εποχή
