Macro

Κανείς δεν είναι αθώος!

Ρόμπερτ Λίτελ «Ο Σύντροφος Κόμπα», μετάφραση: Γιάννης Περδικογιάννης, εκδόσεις Μέδουσα, 2021

Ο ρωσικής εβραϊκής καταγωγής αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Ρόμπερτ Λίτελ, γεννημένος στο Μπρούκλιν αλλά μόνιμος κάτοικος Γαλλίας, είναι δημιουργός αρκετών κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων που αναφέρονται στην Σοβιετική Ένωση και στις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μεταφρασμένος σε ομολογουμένως πολλές γλώσσες, τον χαρακτηρίζουν ως τον αμερικανό Τζον Λε Καρρέ για την ικανότητα ανάλυσης των περίπλοκων δεσμών εξουσίας του σταλινικού καθεστώτος.
Εδώ μας μεταφέρει στις αρχές του 1953, πιο συγκεκριμένα στο γιγάντιο Κτίριο του Αναχώματος στο οποίο στεγάζονται ανώτεροι σοβιετικοί αξιωματούχοι αλλά και μεγάλοι επιστήμονες. Μας πηγαίνει στο διαμέρισμα του ιδιοφυούς αγοριού ονόματι Λέον Ρόζενταλ, του οποίου μόλις έχουν εκτελέσει τον βραβευμένο με Λένιν, πυρηνικό φυσικό, πατέρα του ως προδότη και συλλάβει την καρδιολόγο μητέρα του. Το εν λόγω οίκημα αποτελείται από εκατοντάδες ή μάλλον χιλιάδες διαμερίσματα αλλά και από έναν αληθινό λαβύρινθο κρυφών δωματίων στα έγκατά του. Ούτως ο Λέον με άλλα παιδιά κρύβονται εκεί για να αποφύγουν τη σύλληψη τους από την NKVD. Σε αυτό το καφκικό- οργουελικό περιβάλλον ο μικρός ήρωας του Λίτελ περνοδιαβαίνει τους κακοφωτισμένους διαδρόμους και τα γκρίζα υγρά τούνελ, γυρεύοντας να μάθει τι απέγιναν οι γονείς του. Κάποια στιγμή τον φέρνει ο δρόμος του απέναντι σε έναν παράξενο, κάποιας ηλικίας άντρα, τον σύντροφο Κόμπα, βετεράνο του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου – μέλος του Πολιτικού Γραφείου και εξ απορρήτων συνεργάτη του Στάλιν. Εκτιμώντας ο σύντροφος Κόμπα την οξύνοια του 11χρονου προτείνει να του δώσει μια συνέντευξη στη σχολική εφημερίδα που εκδίδει. Ουσιαστικά, μέσα από τη συζήτηση ο Λίτελ φιλοτεχνεί την εικόνα του Στάλιν χωρίς μανιχαϊσμούς αποκαλύπτοντας ανθρώπινες πλευρές του αλλά και τον εγκληματικό κυνισμό του: «οργανώνω την αταξία, αποδιοργανώνω την τάξη και στη διαδικασία αυτή καταφέρνω να ξεχωρίζω τα καλά από τα σάπια μήλα… κανείς δεν είναι αθώος».

Αντώνης Ν. Φράγκος

Πηγή: Η Εποχή