Αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να μην αντιλαμβάνεται πλήρως ότι η Ψηφιακή Πολιτική, ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο η ψηφιακή τεχνολογία αλλάζει την κοινωνία, δεν είναι επιφανειακός, αλλά οδηγεί σε δομικές αλλαγές1. Π.χ. η παγκοσμιοποίηση που οδήγησε σε τεκτονικές αλλαγές, ακόμη και στην επιδείνωση της κλιματική αλλαγής, δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς την Ψηφιακή Τεχνολογία. Τόσο σοβαρή και πολυεπίπεδη είναι η επίδρασή της.
Κοινωνικός και πολιτικός αντίκτυπος
Καταγράφεται ηλεκτρονικά πλέον η γέννηση στο ληξιαρχείο (μια μικρή προσθήκη χρειάστηκε στο Μητρώο του Πολίτη). Αλλά ποιος είναι ο κωδικός πολίτη που παίρνει το νεογέννητο; Το ΑΦΜ – όχι τον κωδικό Πολίτη! Αγαλλιάστε γονείς, γεννήσατε ένα νέο φορολογούμενο!
Το ιδεολογικό πλαίσιο καθορίστηκε, κράτος και ιδιώτης είναι ταυτόσημα. Το επόμενο βήμα είναι αυτονόητο: Οι τράπεζες απαιτούν πλέον να τους παραδίδουμε και τη φορολογική μας δήλωση. Έτσι εύκολα και απλά θολώνουν οι διαχωριστικές γραμμές και ανοίγει ο δρόμος για την περαιτέρω παράδοση των υπηρεσιών του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα.
Στο ερώτημα αν οι ψηφιακές υπηρεσίες είναι θετικές ή αρνητικές για την κοινωνία, η απάντηση είναι: εξαρτάται από το ποιες και πώς υλοποιούνται. Οδηγούν στην ενίσχυση ή στην ιδιωτικοποίηση του κοινωνικού κράτους; Οδηγούν στην απομόνωση και την αποξένωση ή στη συλλογική δράση; Οδηγούν στην επιτήρηση ή στην προστασία; Οδηγούν στη διευκόλυνση της σχέσης του πολίτη με το κράτος ή τον αποξενώνουν εσκεμμένα από τη διοίκηση; Κάθε ένα από αυτά τα ερωτήματα κρύβει μια ταξική σύγκρουση, της οποίας την ύπαρξη αγνοούμε.
Η απομόνωση, που οφείλεται στα κινητά τηλέφωνα μπήκε ως θέμα στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Η κυρίαρχη αντίληψη δεν αγνοεί το γεγονός, αντίθετα το παρουσιάζει πολύ έξυπνα, ως ατομική επιλογή του χρήστη. Επιλογή πράγματι υπάρχει, αλλά βρίσκεται αλλού: στη μετατροπή του κινητού, από μέσο επικοινωνίας σε συνεχή μαγνήτη της προσοχής μας, με ενημερώσεις, μικρούς χαριτωμένους ήχους – κάποιος σας ανέφερε στο Facebook, έχετε μήνυμα στο email σας, κ.ο.κ. Γιατί με αυτό τον τρόπο κερδίζουν οι εταιρείες που παρέχουν «δωρεάν» εφαρμογές, ανάλογα με τον χρόνο που ξοδεύει ο χρήστης σε αυτές και στις διαφημίσεις που περιλαμβάνουν. Όλο αυτό έχει όνομα και λέγεται «Οικονομία της Προσοχής». Είναι επιλογή επομένως η απομόνωση και οι παρεπόμενες βλάβες στην ψυχική υγεία των παιδιών, εφήβων κ.λπ. Και μιας και μιλάμε για πολυεπίπεδες συνέπειες, η απομόνωση αυτή διαρρηγνύει ακατάπαυστα τη συλλογικότητα, που είναι η ψυχή της Αριστεράς. Θα ασχοληθεί επιτέλους η Αριστερά με τις ψηφιακές επιλογές που αφορούν την καθημερινότητα και την ποιότητα της ζωής μας, ή θα προσαρμόζεται αναγκαστικά στις επιλογές των εταιρειών, παπαγαλίζοντας ότι «ο κόσμος άλλαξε», χωρίς να καταλαβαίνει ότι κάποιοι τον αλλάζουν συνειδητά και τον αλλάζουν εναντίον της.
Ιδεολογικό πλαίσιο και ταξική στόχευση
Η ταξική στόχευση: Η Αριστερά οφείλει να επιλέγει τις τεχνολογικές αλλαγές που εκείνη θεωρεί πρόοδο, σύμφωνα με τις ανάγκες των πολιτών και όχι των εταιρειών. Χωρίς να φοβάται ότι θα θεωρηθεί οπισθοδρομική αν απορρίψει κάποια τεχνολογία.
Η στάση του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην τεχνολογία, δεν μπορεί να είναι φοβική. Όμως, πρέπει να αναγνωρίζει ότι η κατεύθυνση, η πορεία του ψηφιακού μετασχηματισμού αποτελεί πεδίο ταξικής πάλης. Η έκβαση αυτής της σύγκρουσης κρίνει κάθε φορά τις πολιτικές που θα κυριαρχήσουν, τόσο στην επιλογή, όσο και στη χρήση μιας τεχνολογίας. Είναι μια μάχη για την καθημερινότητα του πολίτη, που την χάνουμε καθημερινά, είτε επειδή δεν την αναγνωρίζουμε ως τέτοια είτε επειδή αποφεύγουμε να αντιπαρατεθούμε με την κυρίαρχη άποψη της «προόδου».
Τι σημαίνει στην πράξη, να αντιμετωπίζουμε την πορεία του ψηφιακού μετασχηματισμού ως πεδίο ταξικής σύγκρουσης; Σημαίνει ερωτήσεις όπως «τι πραγματικά θα προσφέρει το 5G;». Εξαντλήσαμε πραγματικά τα όρια της τρέχουσας τεχνολογίας 4G και χρειαζόμαστε νεότερη; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα μας οδηγήσει να αποφασίσουμε αν θα επενδύσουμε σε αυτή την τεχνολογία –αν συνάδει δηλαδή με τις ανάγκες των πολιτών– ή θα βάλουμε άλλες προτεραιότητες.
Σημειώσεις
2. Το πραγματικά εμβληματικό έργο, που αποτέλεσε τομή στο χώρο της Ψηφιακής Πολιτικής, ήταν η δημιουργία του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, στο οποίο όμως η Ενημέρωση είχε τη μερίδα του λέοντος, πιθανόν για λόγους συγκυρίας.
Ιδομενέας Μανωλιτσάκης
