Παλιά μου τέχνη κόσκινο…Το να μετατρέπεται ένα υπαρκτό πρόβλημα σε « εθνικό ζήτημα», είναι μια γνώριμη τακτική για τη δεξιά. Το υπαρκτό πρόβλημα είναι η απειλή Ερντογάν ότι θα χρησιμοποιήσει σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό το όπλο των προσφυγικών ροών, η οποία καθιστούσε κρίσιμη την απουσία εφαρμόσιμης μεταναστευτικής πολιτικής εκ μέρους της κυβέρνησης της ΝΔ. Το πόσο κρίσιμη μπορούσε να καταστεί αυτή η απουσία, είχε ήδη φανεί ξεκάθαρα με τις πραγματικές πολεμικές επιχειρήσεις των ΜΑΤ στα νησιά του βόρειου Αιγαίου.
Ευκαιρία για αλλαγή ατζέντας
Η αναβάθμιση της απειλής εκ μέρους της Άγκυρας με τη μεταφορά χιλιάδων ανθρώπων στα σύνορα του Έβρου και με την «είδηση» ότι ανοίγει από εκεί ο δρόμος για την Ευρώπη, δεν αντιμετωπίστηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ ως αιτία για άμεση αντίδραση με στόχο την αποτροπή μιας απάνθρωπης μεταχείρισης απελπισμένων ανθρώπων, αλλά και σαν ευκαιρία, αφενός, να αλλάξει τη δυσμενέστατη γι’ αυτήν ατζέντα, αφετέρου, να επαναφέρει ως ολοκληρωμένη και χωρίς δισταγμούς πολιτική το δόγμα της αποτροπής. Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα. Και σε όσους επιχειρούν να παρουσιάσουν αυτή την εκτίμηση από υπερβολική μέχρι εθνικά ύποπτη, αρκεί να θέσουμε το απλό ερώτημα: αν, με μερικές χιλιάδες στα σύνορα του Έβρου, δικαιούται η σημερινή κυβέρνηση να μιλάει για επιβουλή κατά της εθνικής κυριαρχίας και να δημιουργεί πολεμική ατμόσφαιρα, τότε τι θα έπρεπε να πράξει η κυβέρνηση του 2015 και 2016, που αντιμετώπισε προσφυγικό κύμα της τάξης του 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων, χωρίς καν την προβληματική δήλωση ΕΕ-Τουρκίας; Τηρουμένων των αναλογιών, να κηρύξει γενική επιστράτευση. Και όμως, εκείνη η «εισβολή» αντιμετωπίστηκε, όχι πάντοτε με τον καλύτερο τρόπο, πάντως χωρίς να ακουστεί ούτε ένα εμβατήριο.
Φυλάμε τα σύνορα, όχι τα νώτα μας
Με μια επιφανειακή ματιά, αυτή η αλλαγή ατζέντας θα μπορούσε να θεωρηθεί σημαντική επιτυχία, τουλάχιστον για όσους θέλουν να κερδίσουν πολιτικό χρόνο. Αν όμως το Μαξίμου κερδίζει έτσι χρόνο και πιστεύει ότι αποφεύγει επίσης τον κίνδυνο απωλειών από τα δεξιά της ΝΔ κινούμενα ακροδεξιά μορφώματα, καθώς υιοθετεί σε μεγάλο βαθμό τη ρητορική τους (ακόμα και τα ξερονήσια συζητιούνται πια σαν «λύση», ενώ γελοιοποιείται η έκδοση Navtex στα ελληνικά χωρικά ύδατα μόνο για φουσκωτά…), αυτά που χάνει η χώρα είναι απείρως σημαντικότερα.
Για να κρίνουμε αν ο χαρακτηρισμός της επίσκεψης των επικεφαλής των θεσμών της ΕΕ στον Έβρο ως φιέστας ευσταθεί ή όχι, πρέπει να αναρωτηθούμε αν, πέραν της πολύ προσεκτικής κριτικής προς την Άγκυρα, υπήρξε κάποιο θετικό αποτέλεσμα ως προς το πραγματικό πρόβλημα, που είναι η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική και οι επιπτώσεις της -όχι μόνο – στην ελληνική επικράτεια, αλλά και σ’ αυτό που συχνά με περισσή υποκρισία ονομάζουμε ευρωπαϊκό πολιτισμό. Αν κρίνουμε, πάντως, από την απουσία υποβολής ακόμα του αιτήματος σύγκλησης συμβουλίου κορυφής της ΕΕ για το πρόβλημα και από τα ουσιαστικά ανύπαρκτα αποτελέσματα των δύο συνόδων, υπουργών Εσωτερικών και Εξωτερικών, δεν σημειώθηκε οποιαδήποτε βελτίωση της κατάστασης.
Συμβολή στην πιο ξενοφοβική Ευρώπη
Αντίθετα, ο τονισμός από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης της φύλαξης των συνόρων ως του πυρήνα του προβλήματος, δεν βολεύει μόνο το Μαξίμου, ταιριάζει γάντι και με τις απόψεις που επικρατούν στις συντηρητικές έως ξενοφοβικές ηγεσίες αυτάδελφων προς τη ΝΔ κομμάτων. Και τους δίνει την ευχέρεια να προβάλλουν την πλευρά της ασφάλειας σε ένα ζήτημα που το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο αντιμετωπίζει ως ανθρώπινο δικαίωμα. Ο κ. Βορίδης, ο οποίος έχει ιδιαίτερη προτίμηση στις ξενοφοβικές αλλαγές που συντελούνται στην Ευρώπη, μετά χαράς τόνιζε σε τηλεοπτικό πάνελ ότι ο «δικαιωματισμός» θα αποτελεί σύντομα παρελθόν και θα ορίζεται πια πολύ διαφορετικά το περιεχόμενο του «ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού». Αυτόν τον ορατό κίνδυνο ποιος τον αντιμετωπίζει;
Δεν είναι τυχαίο ότι ο μόνος από τους προσκαλεσμένους στον Έβρο που μίλησε διαφορετικά , ήταν ο ιταλός πρόεδρος της Ευρωβουλής, που, λόγω της ειδικής θέσης της χώρας καταγωγής του, έχει μια ευρωπαϊκή και όχι συνοριακή οπτική του μεταναστευτικού. Τώρα, είναι άλλο ζήτημα ότι η ομιλία του χάθηκε κι ούτε αναφέρθηκε καν η ιδιαιτερότητα του περιεχομένου της από τα μεγάλα ελληνικά μέσα.
Αυτό, λοιπόν, ήταν ένα σημαντικό δώρο από την πλευρά του Μαξίμου προς τις Βρυξέλλες χωρίς αντίδωρο προς την ελληνική πλευρά. Και φαίνεται πως υπάρχουν και άλλα. Αυτός ο υπερβολικός τονισμός της ικανότητας φύλαξης των ελληνικών συνόρων – λες και μέχρι τώρα ήταν αφύλακτα – και ο εξίσου υπερβολικός τονισμός της ιδιότητάς τους ως συνόρων της ΕΕ, δεν είναι μόνο προβληματικός γιατί δίνει τον τόνο σε μια Ευρώπη φρούριο, αλλά και γιατί μπορεί να αξιοποιηθεί από τους γνωστούς καλοθελητές ισχυρούς των Βρυξελλών ως απάντηση σε οποιοδήποτε αίτημα για αλλαγή του στάτους της μεταναστευτικής πολιτικής και της πολιτικής ασύλου της ΕΕ.
Μπούμερανγκ
Πώς θα μας φαινόταν μια απάντηση σε τέτοιου τύπου αιτήματα του είδους «αφού μπορείτε και φυλάτε τόσο αποτελεσματικά τα σύνορά σας, που είναι και σύνορα της ΕΕ, δεν υπάρχει ανάγκη για τέτοιες αλλαγές». Η προθυμία, πάντως, των «θεσμών» να προσφέρουν στη χώρα κάμποσα εκατομμύρια ευρώ για τη δημιουργία περίκλειστων κέντρων και την ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων, σε μια τέτοια λογική πρέπει να ενταχθεί. Σε μια λογική που φορτώνει τα βάρη στις χώρες εισόδου, τις οποίες θεωρεί φράγματα προστασίας των κρατών της ευρωπαϊκής ενδοχώρας και τις μετατρέπει σε αποθήκες ψυχών, ενώ θεωρεί την αλληλεγγύη είδος σπάνιο. Η εικόνα αυτή δεν αλλάζει με τη «γαλαντόμα» υπόσχεση μετεγκατάστασης των 5.000 ασυνόδευτων ανηλίκων εν ευθέτω χρόνω – μεγάλη η χάρη τους!
Το Μαξίμου, λοιπόν, μπορεί να κερδίζει χρόνο, η χώρα, όμως, χάνει μια ευκαιρία να διεκδικήσει μια δίκαιη και ηθική μεταναστευτική πολιτική στην ΕΕ. Το πρόβλημα της αναθεώρησής της παραμένει. Κατά τούτο είναι ευρωπαϊκό και όχι ελληνικό το ζήτημα, και όχι ως πρόσχημα για την απαλλαγή από τις ευθύνες που μας αναλογούν ως χώρα, τις οποίες δεν γίνεται να απεκδυθούμε, όσο κι αν κάνουμε αδιαπέραστα τα σύνορα, όσο κι αν παραβαίνουμε την υποχρέωση υποδοχής των αιτημάτων χορήγησης ασύλου. Σε όσους λαϊκίζουν ασύστολα, αν και κατ’ όνομα νεοφιλελεύθεροι, να υπενθυμίσουμε ότι η Ισπανία απέφυγε την καταδίκη από διεθνές δικαστήριο ορίζοντας στα σύνορά της συγκεκριμένα σημεία υποδοχής προσφύγων που θέλουν να υποβάλουν αίτημα χορήγησης ασύλου. Το προκατασκευασμένο δίλημμα «κλειστά σύνορα ή ξέφραγο αμπέλι», που προβάλλουν οι δεξιοί λαϊκιστές, ακόμα και στο ξενοφοβικό περιβάλλον μπορεί να αναιρεθεί.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
Πηγή: Η Εποχή
