• Σώζεται η ΛΑΡΚΟ ως μεταλλουργία; Μπορεί να παίξει ρόλο στη διεθνή αγορά σιδηρονικελίου και άλλων στοιχείων που υπάρχουν στο μετάλλευμα; Ή θα γίνει ένα ακόμη μνημείο της βιομηχανικής παρακμής μας;
Η ΛΑΡΚΟ είναι εμβληματική εταιρεία, γνωστή σε όλο τον κόσμο για τις πρωτοπόρες μεθόδους που εφάρμοσε, την άριστη ποιότητα του προϊόντος της. Είναι στρατηγικής σημασίας βιομηχανία της χώρας, με μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες, εκμεταλλευόμενη μόνο εγχώριες πρώτες ύλες με καθαρά εξαγωγικό προσανατολισμό. Αποτελεί εθνικό κεφάλαιο. Σε αυτά προστίθεται και η ιστορικότητά της που μια σειρά γεγονότων σε σημεία καμπής της ιστορίας της την έφεραν στο προσκήνιο. Τον τελευταίο καιρό, η ΛΑΡΚΟ ήρθε με έναν άδικο για αυτήν και για τους εργαζόμενούς της τρόπο στο προσκήνιο. Ενας συνδυασμός από δυσμενείς τεχνικούς και οικονομικούς παράγοντες με κακούς επιχειρηματικούς χειρισμούς την οδήγησε για μία ακόμα φορά στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα, όπου η αλλαγή του ιδιοκτησιακού της καθεστώτος αποτελεί πλέον μονόδρομο.
Ομως η ΛΑΡΚΟ μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει και στο μέλλον. Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη εταιρεία. Ο ετήσιος κύκλος εργασιών της μπορεί να φτάσει με τα σημερινά δεδομένα στα 400 εκατομμύρια δολάρια. Το ποσό αυτό μπορεί να γίνει πολύ μεγαλύτερο αν εισαχθούν πιο πλούσια μεταλλεύματα, αν αυξηθεί περαιτέρω η τιμή νικελίου, αν βελτιωθεί η διαθεσιμότητα των εγκαταστάσεων ή αξιοποιήσει καλύτερα τα παραπροϊόντα της.
Το νικέλιο και το κοβάλτιο είναι στρατηγικής σημασίας και έχουν χαρακτηριστεί κρίσιμες πρώτες ύλες λόγω κυρίως της αναγκαιότητάς τους για την παραγωγή μπαταριών λιθίου. Παρά το γεγονός ότι η ΛΑΡΚΟ δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί το περιεχόμενο κοβάλτιο, η προσδοκώμενη, εκρηκτική κατά πολλούς, αύξηση της χρήσης αυτών των δύο μετάλλων για την παραγωγή μπαταριών, σε συνδυασμό με τη σταθερή αύξηση της ετήσιας κατανάλωσης ανοξείδωτου χάλυβα, αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη αφετηρία για υψηλές προσδοκίες αύξησης των κερδών.
• Ηλεκτροκίνηση, άρα μπαταρίες, λοιπόν, είναι το νέο πεδίο. Είναι και τεχνικά εφικτό;
Η ανάκτηση του περιεχόμενου κοβαλτίου και νικελίου προς αξιοποίησή τους στη βιομηχανία παραγωγής μπαταριών αποτελεί από μόνη της μια πρόκληση για την επόμενη μέρα της ΛΑΡΚΟ. Απαιτεί εφαρμογή υδρομεταλλουργικής μεθόδου κατεργασίας. Σύμφωνα με μελέτη της καναδικής Ausenco, για παραγωγή 15.000 τόνων ετησίως με τη φτηνή μέθοδο εκχύλισης σε σωρούς απαιτείται επένδυση ύψους 195 εκατ. ευρώ, που η αποπληρωμή μπορεί να γίνει σε μόλις πέντε χρόνια. Ομως η βιωσιμότητα μιας εταιρείας πέραν του γενικότερου ευνοϊκού οικονομικού περιβάλλοντος επηρεάζεται σημαντικά και από το κόστος παραγωγής, που στην περίπτωση της ΛΑΡΚΟ είναι αυξημένο. Χρειάζεται να συμπιεστεί σημαντικά, προκειμένου να μπορεί να αντέξει στις πιέσεις που ασκούνται στην εταιρεία, στις εποχές που οι τιμές του νικελίου διαμορφώνονται σε χαμηλά επίπεδα, όπως συχνά συμβαίνει.
• Υπήρξατε επικεφαλής της ΛΑΡΚΟ για τρία χρόνια, είδατε από μέσα τι καθιστά την επιχείρηση προβληματική και ζημιογόνα. Πώς θα ιεραρχούσατε τα βασικά προβλήματά της;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η ΛΑΡΚΟ λειτούργησε ζημιογόνα. Ο πρώτος και σημαντικότερος είναι η υψηλή τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Η εταιρεία καταναλώνει τεράστια ποσά ενέργειας, περίπου στο 1 εκατ. MWh τον χρόνο. Οταν ανέλαβα διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας το 2015 η ΛΑΡΚΟ χρωστούσε στη ΔΕΗ περίπου 300 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, μελέτες που έγιναν έδειξαν ότι ο κύριος λόγος για αυτό το χρέος ήταν η απότομη αύξηση της τιμής της MWh από τα 24 ευρώ το 2004 στα περίπου 70 ευρώ το 2005.
Μια ισχυρά ενεργοβόρος βιομηχανία σαν τη ΛΑΡΚΟ δεν θα μπορούσε να αφομοιώσει αυξήσεις της τάξης του 250-300%. Ομως, έπειτα από διαπραγματεύσεις συμφωνήσαμε με τη ΔΕΗ για τιμή ηλεκτρικής ενέργειας 37 ευρώ τη MWh με σύνδεση της τιμής με τη διεθνή τιμή του νικελίου. Δυστυχώς οι πάρα πολύ χαμηλές τιμές του νικελίου δεν επέτρεψαν την τήρησή της. Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητη η συμφωνία για παροχή ρεύματος σε χαμηλές τιμές, διαφορετικά είναι αμφίβολη η βιωσιμότητα της εταιρείας. Αυτό μπορεί να γίνει και με παροχή ενέργειας από λιγνιτικούς σταθμούς, δεδομένου ότι τελικά δεν χρεώνεται το σύνολο του κόστους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Η χαμηλή ποιότητα των μεταλλευμάτων της ΛΑΡΚΟ αποτελεί ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα. Η μέση περιεκτικότητα των μεταλλευμάτων σε νικέλιο έχει πέσει κάτω από 0,95%, η δε εκμετάλλευσή τους με πυρομεταλλουργικές μεθόδους που εφαρμόζεται από τη ΛΑΡΚΟ αποτελεί παγκοσμίως μοναδικό φαινόμενο. Η προμήθεια εξωχώριων μεταλλευμάτων, με υψηλή περιεκτικότητα σε νικέλιο αποτελεί μονόδρομο.Οι εγκαταστάσεις είναι παλιές και χρειάζεται εκσυγχρονισμός για να βελτιωθούν η παραγωγικότητα και η διαθεσιμότητά τους, η ασφάλεια αλλά και η περιβαλλοντικά αποδεκτή λειτουργία τους. Το κόστος συντήρησης είναι πολύ αυξημένο, οι απώλειες παραγωγικού χρόνου μεγάλες, τα ατυχήματα σημαντικά και η επιβάρυνση του περιβάλλοντος εργασίας και του περιβάλλοντος γενικότερα μεγάλη. Επιβάλλεται να γίνουν μεγάλες επενδύσεις στα καμίνια και στις διατάξεις απορρύπανσης.
• Το βασικό αφήγημα εδώ και χρόνια για τη ΛΑΡΚΟ λέει πως είναι ένα αντιπαραγωγικό θερμοκήπιο πελατειακών εξυπηρετήσεων που απλώς επιβαρύνει τους Ελληνες φορολογούμενους. Τι θα απαντούσατε;
Σε πολλές περιπτώσεις κλήθηκε το ελληνικό Δημόσιο να καλύψει οικονομικά την εταιρεία σε περιπτώσεις αδυναμίας της. Ομως αυτό είναι μόνο η μία, συχνά πολυδιαφημιζόμενη όψη του νομίσματος. Η εταιρεία συνεισφέρει ποικιλοτρόπως στον εθνικό πλούτο. Ολα τα ετήσια έσοδά της της τάξης των 150-350 εκατ. ευρώ προέρχονται από πωλήσεις στο εξωτερικό και καταναλίσκονται σχεδόν στο σύνολό τους στο εσωτερικό της χώρας. Μόνο οι άμεσες καταβολές στο Δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία ανέρχονται στα 30 εκατ. ευρώ.
• Αιφνιδιαστήκατε από την απόφαση της κυβέρνησης να απολύσει εδώ και τώρα τους εργαζόμενους; Μπορεί ο επόμενος ιδιοκτήτης να λειτουργήσει τη ΛΑΡΚΟ χωρίς το έμπειρο δυναμικό;
Η απόφαση αυτή ακούστηκε ως κεραυνός εν αιθρία. Δεν γνωρίζω τον ακριβή λόγο για τον οποίο έγινε τώρα. Ομως για τη λειτουργία του μεταλλουργικού συγκροτήματος, που είναι μια εγκατάσταση συνεχούς πυράς, αλλά και των μεταλλείων, απαιτείται εξειδικευμένο και ικανό προσωπικό, με γνώση των διεργασιών αλλά και των μεγάλων κινδύνων που απορρέουν από τη φύση τους. Ως εκ τούτου είναι βέβαιο ότι ο νέος ιδιοκτήτης θα κληθεί να προσλάβει πολύ μεγάλο μέρος του έμπειρου δυναμικού της εταιρείας.
Χριστίνα Κοψίνη – Γιάννης Κιμπουρόπουλος
Ο Ανθιμος Ξενίδης, καθηγητής στη Σχολή Μεταλλείων-Μεταλλουργών ΕΜΠ, την περίοδο 2015-2018 ήταν διευθύνων σύμβουλος της ΛΑΡΚΟ. Ηρθε αντιμέτωπος με τα αποτελέσματα της μακρόχρονης κακοδιαχείρισης της εταιρείας από διαδοχικές διοικήσεις και κυβερνήσεις, με τα συσσωρευμένα χρέη και τα πρόστιμα της Κομισιόν.
Είχε επίγνωση -και το είπε ευθαρσώς και στη Βουλή όποτε εκλήθη- ότι δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις για τη ΛΑΡΚΟ. Εχοντας βαθιά γνώση των εξελίξεων στη μεταλλουργία, ακόμη και σήμερα πιστεύει ότι η ιστορική επιχείρηση έχει μέλλον στη διεθνή αγορά, έστω κι αν η αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος της έχει γίνει μονόδρομος.
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
