Ο «Ιανός» δεν θέλει τους αστέγους στην πρόσοψη του βιβλιοπωλείου του, καθρεφτίζοντας την εικόνα της κοινωνίας που κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Ο πρωθυπουργός συναντάται με αστέγους στο λιμάνι του Πειραιά διαπιστώνοντας μείωση της αστεγίας, ισχυρίζεται πως είναι 700 σε ολόκληρη την χώρα, όταν δεν υπάρχει καμία επίσημη καταγραφή του προβλήματος. Έτσι κανείς δεν γνωρίζει τη διάσταση της αστεγίας και δεν απαιτεί αντίστοιχες δομές και μέτρα αντιμετώπισης. Η βόλτα στο κέντρο της Αθήνας αποδεικνύει διά γυμνού οφθαλμού πόσοι είναι οι παραμελημένοι αυτού του κόσμου και πόσες ελάχιστες είναι οι προστατευτικές κρατικές δομές.
Καταστροφή, ανεργία, έξωση
Κυριακή πρωί, στον σταθμό του μετρό στο Μεταξουργείο. 10 μαθητές Λυκείου από την Κηφισιά, μέλη των Προσκόπων, συναντώνται με έναν «οδηγό», άστεγο, για ξενάγηση σε άγνωστες, σκοτεινές διαδρομές της πόλης. Εκεί που ζει ένα άλλος κόσμος, αόρατος για τους περισσότερους και για την πολιτεία. Εκεί ζουν αυτοί που πολλές φορές αποστρέφουμε το βλέμμα μας και τους γυρνάμε την πλάτη, λες και ξορκίζουμε το κακό.
Ο 65χρονος οδηγός Μιχάλης Σαμόλης δίνει πληροφορίες για τη δική του ζωή, πώς οδηγήθηκε στον δρόμο. «Είμαι άστεγος και μένω στον ξενώνα του Δήμου Αθηναίων από το 2013. Τώρα πια δεν έχω ούτε φόβο ούτε αγωνίες. Δεν κάνω όνειρα, γιατί και τότε που έκανα γελούσε ο Θεός. Αξιολογώ αλλιώς τις ανάγκες μου και σκέφτομαι πόσο λάθος ήταν οι αγωνίες που είχα ως νέος. Η ‘Σχεδία’ είναι έργο ζωής. Μου μιλούν οι άνθρωποι που αγοράζουν το περιοδικό, με ακούνε οι μαθητές, με υπολογίζουν. Συμμετέχω στην θεατρική ομάδα. Εγώ μεγάλωσα σε μια μικροαστική οικογένεια στην Καλλιθέα. Σπούδασα μηχανικός αεροπλάνων στη Νέα Υόρκη και ασχολήθηκα επιστρέφοντας με την οικογενειακή επιχείρηση που ήταν φορτηγά: μεταφορές, μετακομίσεις και τροφοδοσία super markets.
Το 2012, όταν ξύπνησα ένα πρωί, μου είχαν κλέψει το φορτηγό, το οποίο δεν βρέθηκε ποτέ. Καταστράφηκα. Η ανεργία με οδήγησε στην έξωση. Απλήρωτα πέντε ενοίκια. Έβαλα όλη μου τη ζωή σε μια βαλίτσα και βγήκα στον δρόμο. Οι 42 μέρες που περιφερόμουνα στον δρόμο ήταν εφιάλτης. Επιχείρησα να αυτοκτονήσω δύο φορές. Δεν σε υπολογίζει κανείς. Ευτυχώς που βρέθηκε μια κυρία και μου μίλησε για την ‘Κλίμακα’. Βρήκα κρεβάτι και ένα πιάτο φαγητό. Ήταν ο σωτήρας μου. Εκεί που πίστευα ότι η ζωή μου τελείωσε γιατί ο δρόμος είναι σκληρός αντίπαλος, ξαναγεννήθηκε η ελπίδα. Μέσα από τη ‘Σχεδία’ ξαναβρήκα τον εαυτό μου».
Λίγο πιο πέρα, ένας άστεγος, ανάμεσα στις κουβέρτες του, «τρυπιέται» αδιαφορώντας για την κοινή θέα. Οι μαθητές σοκάρονται με την εικόνα. Τη βλέπουν για πρώτη φορά. Ένας άλλος κόσμος, σκοτεινός, ανοίγεται μπροστά τους.
1η στάση. Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων του Δήμου Αθηναίων (Αχαρνών και Λιοσίων). Λειτουργεί εδώ και δύο χρόνια. Στο εξαώροφο κτήριο φιλοξενούνται περίπου 400 άστεγοι. Ο κάθε φιλοξενούμενος μπορεί να μείνει έως ένα χρόνο. Όμως υπάρχει ανοχή, γιατί ελάχιστοι βρίσκουν εργασία για να τον αντικαταστήσουν με ενοίκιο. Υπάρχουν τρεις δομές: Η πρώτη, Νύχτας – Ημέρας: σε δίκλινα δωμάτια -που λόγω πανδημίας έγιναν τετράκλινα- είναι ως μόνιμοι τρόφιμοι όσοι δεν έχουν σπίτι και ζουν κάτω από το όριο φτώχειας. Αποκλείονται οι χρήστες και οι φορείς του HIV. Η δεύτερη, το Κέντρο Ημέρας, όπου μπορεί ο άστεγος να κάνει το μπάνιο του, να πλύνει τα ρούχα του, να πάρει το συσσίτιό του, χωρίς διαμονή. Τέλος, στη δομή της Νύχτας μπορούν να παραμείνουν από τις 7 το απόγευμα έως τις 9 το πρωί οι άστεγοι. Λόγω πανδημίας, η παραμονή έγινε 24ωρη.
2η στάση. Πλατεία Βάθη. Τα συσσίτια της Caritas. Στο πρώτο όροφο μιας πολυκατοικίας, επί της Καποδιστρίου, η ΜΚΟ της Καθολικής Εκκλησίας διασφαλίζει τροφή σε περίπου 100 ανθρώπους. Ανηφορίζουμε προς το Εθνικό Θέατρο και την Πειραιώς. Άστεγοι στον δρόμο, χωμένοι σε κόγχες για να μην βρέχονται. Πάνω πολυκατοικίες – ερειπιώνες που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε κοινωνικές κατοικίες για να φιλοξενήσουν την αστεγία. Χρήστες ναρκωτικών ουσιών, ζωντανοί νεκροί, απερίσπαστοι στην ένεση του θανάτου. Οι δρόμοι μυρίζουν δημόσια ουρητήρια. Ευτυχώς που βρέχει.
3η στάση. Εθνικό Θέατρο. Αγίου Κωνσταντίνου. Από το 2015 λειτουργεί «Θεατρική Ομάδα Αστέγων», που αποτελείται από οκτώ άτομα. Κάνουν πρόβες, ανεβάζουν έργα και εκτός Αθηνών, κοινωνικοποιούνται, επιστρέφουν στην κανονικότητα. Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, αλλοδαπές γυναίκες που φροντίζουν τους ενήλικες γονείς μας, το ρεπό της Κυριακής το ξοδεύουν στα σκαλάκια και στα παγκάκια της εκκλησίας. Μιλούν ρωσικά, ουκρανικά, γεωργιανά. Ο πόλεμος συνεχίζεται στις πατρίδες τους. Τι ιστορία κρύβει ο καθένας…
4η στάση. Κεραμικού και Ζήνωνος. Ο ξενώνας για τους άστεγους χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Ανακαινισμένη πολυκατοικία. Λειτουργεί εδώ και ένα μήνα με ευθύνη του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ και μπορεί να εξυπηρετήσει έως και 100 άτομα που φλερτάρουν καθημερινά με τον θάνατο σε πιάτσες με νοθευμένα φτηνά ναρκωτικά. Χρήστες χωρίς οικογένεια, ξεχασμένοι στους βρόμικους δρόμους της πόλης..
5η στάση. Δεληγιώργη. Το Κέντρο Ημέρας της ΜΚΟ «Πράξις». Δέχεται μόνο με ραντεβού. Μπορούν οι άστεγοι-ες να το επισκεφθούν για να κάνουν το μπάνιο τους, να ζεσταθούν, να πάρουν το συσσίτιο τους, να χρησιμοποιήσουν τους Η-Υ, να πιούν έναν καφέ.
6η στάση. Πειραιώς και Σοφοκλέους. Εκεί προ πανδημίας ήταν το καθημερινό συσσίτιο για 1.500 Αθηναίους, χωρίς έλεγχο. Ομως σήμερα ο χώρος παραμένει άδειος και γίνεται η τροφοδοσία των φορτηγών για τα πακέτα που μοιράζονται στο Πολυδύναμο Κέντρο και στις βραδινές εξορμήσεις στα στέκια των αστέγων. Λίγα μέτρα πιο πάνω, οι «Γιατροί του Κόσμου» έχουν το Πολυιατρείο τους, όπου μπορούν άποροι, μετανάστες,πρόσφυγες, άστεγοι και αναξιοπαθούντες να ζητήσουν την Πρωτοβάθμια Υγεία.
7η στάση. Σταθμός Λαρίσης. «Κόμβος». Ρούχα, παπούτσια από «δεύτερο χέρι» και τρόφιμα μακράς διαρκείας, συντηρούν 6,5 χιλιάδες οικογένειες στο Λεκανοπέδιο. Η αλληλεγγύη σώζει.
Αλεξάνδρα Χριστακάκη
Πηγή: Η Αυγή
