Ενας φανατικός σχολιαστής αντικυβερνητικού εντύπου, που θέλει να λογίζεται και σαν διανοούμενος της δεξιάς, διαβάζοντας τη διακήρυξη της «Γέφυρας» διατείνεται ότι δεν βρήκε ίχνος προσδιορισμού του όρου «προοδευτικός». Πρόκειται για μια εύκολη και φτηνή κριτική, που αποσκοπεί στη δημιουργία σύγχυσης περί τον όρο, ώστε να «αποδειχτεί» ότι μπορεί να τον χρησιμοποιεί όποιος θέλει, όπως θέλει.
Το τι είναι προοδευτικό, βέβαια, δεν προκύπτει από κάποιον τέλειο γενικής χρήσης ορισμό, κατάλληλο για όλες τις εποχές. Προκύπτει από τις συγκεκριμένες απαιτήσεις, από τα συγκεκριμένα διακυβεύματα κάθε περιόδου. Σε μια Ευρώπη όπου η παρατεταμένη εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου δόγματος και της οικονομικής πρακτικής του, της λιτότητας, έχουν οδηγήσει στην κοινωνική καταστροφή, στη γιγάντωση της ακροδεξιάς και του εθνικισμού και απειλούν με αναίρεση την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, και σε μια Ελλάδα όπου μια δεξιά αναζητεί τη σωτηρία της στη μετατόπισή της στο δεξιό άκρο της πολιτικής σκηνής και προτείνει σαν σωτήρια συνταγή ακριβώς τη νεοφιλελεύθερη συνταγή που καταστρέφει την Ευρώπη, προκύπτει αβίαστα τι είναι προοδευτικό και τι αντιδραστικό, οπισθοδρομικό. Η σύζευξη του νεοφιλελευθερισμού με την ακραία δεξιά εθνικιστική λογική μάς γυρίζει σε προηγούμενους σκοτεινούς αιώνες. Η αντίσταση σ’ αυτή την προοπτική και η ήττα της αφήνει ανοιχτό το δρόμο για μια Ελλάδα και μια Ευρώπη ειρηνική, δημοκρατική, κοινωνική, με αλληλεγγύη τόσο στο εσωτερικό τους όσο και για όσους χτυπούν ανήμποροι την πόρτα τους.
Στη ρίζα των προβλημάτων ο νεοφιλελευθερισμός
Χωρίς παραμορφωτικά ματογυάλια μπορεί να βρει κάποιος αρκετές αναφορές στη διακήρυξη της «Γέφυρας», που δείχνουν πώς αντιλαμβάνεται την έννοια του προοδευτικού. «Η πεισματική εμμονή στο νεοφιλελευθερισμό παράγει ακραίες ανισότητες, ανεργία, ανασφάλεια και διάβρωση του κοινωνικού κράτους, που παρέχουν έδαφος στην ακροδεξιά δημαγωγία. Και, δυστυχώς, πολλά κόμματα του συντηρητικού χώρου υιοθετούν την ατζέντα της ή και συγκυβερνούν μαζί της πιστεύοντας εσφαλμένα ότι θα την αναχαιτίσουν». Εκείνο, όμως, που ίσως ενοχλεί περισσότερο όσους παριστάνουν πως δεν καταλαβαίνουν τι εστί προοδευτικό, είναι μια άλλη διαπίστωση της διακήρυξης: «Η Ελλάδα, παρά τη βαθιά κρίση και την καταστροφική θεραπεία που της επιβλήθηκε, δεν πήρε το δρόμο της δεξιάς στροφής. Δεν συμφωνούμε όλοι με τις επιλογές και τους χειρισμούς της σημερινής κυβέρνησης (…) Εκτιμούμε, ωστόσο, πως η κυβέρνηση διηύθυνε, μέσα από δύσκολες συμπληγάδες, την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια, παρά τις δεσμεύσεις που συνεχίζουν να ισχύουν, έχει στο επίκεντρο της προσοχής της τα ασθενέστερα στρώματα, προχώρησε σε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, νομοθέτησε σε δύσκολα ζητήματα για τα δικαιώματα των πολιτών, ακολουθεί φιλοευρωπαϊκή πολιτική».
Με σαφήνεια, λοιπόν, προσδιορίζεται τι είναι προοδευτικό και τι όχι. Οποιος δεν το βλέπει, δεν θέλει απλώς να το δει. Και δεν θέλει να το αναγνωρίσει, γιατί αυτή η τοποθέτηση προκαλεί μια τεράστια ρωγμή στο μέχρι χτες αρραγές μέτωπο όσων δεν θέλουν ακόμα και σήμερα να συνδέουν τα κρίσιμα προβλήματα της Ευρώπης και της Ελλάδας με την κυριαρχία και την επιβολή του νεοφιλελεύθερου δόγματος. Οι οποίοι, ταυτόχρονα, ισχυρίζονται ότι δεν υπήρχε άλλος τρόπος θεραπείας από αυτόν που αποδειγμένα μάς οδήγησε στην καταστροφή. Πολύ περισσότερο που η αναγνώριση αυτή δεν γίνεται από ανθρώπους που πίστεψαν ποτέ ότι μπορεί να σχιστούν τα μνημόνια ή να καταργηθούν με ένα άρθρο. Μέσα από αυτό το πρίσμα μπορούμε σήμερα να αποτιμήσουμε και την ( όχι μόνο συμβολική) σημασία τής άρνησης της «ιδιοκτησίας του προγράμματος» από την κυβέρνηση, παρά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, καθώς αυτό περιείχε «δύσκολες συμπληγάδες» και αποτελούσε «καταστροφική θεραπεία που επιβλήθηκε» στην Ελλάδα.
Άμυνα με αριστερό πρόσημο
Πρόκειται για μια σαφή και σημαντική διαφοροποίηση έναντι όλων εκείνων, που, ακόμα και σήμερα, δεν μπορούν να δουν κριτικά τη στάση τους όχι μόνο την περίοδο 2009-2014, αλλά ούτε και την περίοδο 2000-2009, της επιδερμικής ευημερίας , όπου η άκριτη αποδοχή των μύθων του νεοφιλελευθερισμού είχε αντικαταστήσει την ανάγκη προετοιμασίας τής άμυνας μπροστά στην επερχόμενη θύελλα. Μιας άμυνας με αριστερό πρόσημο, με απόρριψη «του εναγκαλισμού με τη δεξιά και το νεοφιλελευθερισμό», όπως και σήμερα υποδεικνύει η διακήρυξη της «Γέφυρας».
Μπορούμε τώρα βάσιμα να υποθέσουμε γιατί η ηγεσία του ΚΙΝΑΛ αντιμετωπίζει τη «Γέφυρα» με τέτοιο μένος. Δεν είναι απλώς γιατί φοβάται τη «λεηλασία» στελεχών και ψηφοφόρων (άλλωστε, διαβάζοντας τα στοιχεία των δημοσκοπικών διαρροών, θα έπρεπε να στραφεί κατά της ΝΔ, γιατί η συναναστροφή μαζί της ανοίγει διάπλατα τις πόρτες εξόδου πρώην ψηφοφόρων του προς τη δεξιά). Φοβάται πιο πολύ ότι κινδυνεύει να μείνει χωρίς πολιτική εξήγηση της κακοδαιμονίας που έπληξε το ΠΑΣΟΚ και εξακολουθεί να πλήττει το ΚΙΝΑΛ. Μια εξ αριστερών κριτική από τη σκοπιά της ίδιας της σοσιαλδημοκρατίας, αποδυναμώνει τους πρόχειρους ισχυρισμούς περί ιστορικής αδικίας, της οποίας υπήρξε θύμα το ΠΑΣΟΚ, και υποχρεώνει σε μια πολιτική ερμηνεία βάθους τόσο των φαινομένων ιδεολογικής παράδοσης στην κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού πριν από την εκδήλωση της κρίσης, όσο και της απόφασης για συνεργασία με τη ΝΔ, δηλαδή τον επίσημο κήρυκα του νεοφιλελευθερισμού στη χώρα μας, μέσα στην καρδιά της κρίσης.
Για να φανεί, βέβαια, αν είναι βάσιμοι οι πιο πάνω ισχυρισμοί, θα πρέπει, όπως και η στοχοθεσία τής διακήρυξης προβλέπει, να προχωρήσει η ανοιχτή συζήτηση για την προγραμματική επεξεργασία που απαιτεί η συγκρότηση της προοδευτικής συμμαχίας. Αυτή θα καθορίσει σε σημαντικό βαθμό το εύρος της, το βάθος και την απήχηση που θα έχει στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, με στόχο να γίνει προοδευτική πλειοψηφία, και ως ποσοτικό, και ως ποιοτικό μέγεθος.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
Πηγή: Η Εποχή
