Τι θα σήμαινε μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων που εισηγήθηκε η καγκελάριος Μέρκελ από τις Βερσαλλίες;
Νομίζω ότι μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων δεν θα είναι καθόλου μια λύση για τις τρέχουσες προκλήσεις. Αυτό θα σήμαινε μια πραγματική ρήξη με την θεμελιώδη αρχή της αλληλεγγύης, εφόσον τα οικονομικά ασθενέστερα κράτη θα μείνουν πίσω. Κάτι τέτοιο θα αυξήσει την πίεση σε αυτά τα κράτη μέλη, δεδομένου ότι πρέπει να επιταχύνουν, αν προκειμένου να μην μείνουν πίσω. Σε αυτή την περίπτωση, στην ΕΕ θα προκύψουν πολίτες πρώτης, δεύτερης και τρίτης πολίτες τάξη, κάτι που θα τροφοδοτήσει περαιτέρω την δυσπιστία και την απογοήτευση στο εσωτερικό και μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
Το χρέος δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτό το ευρωπαϊκό πρόβλημα; Ποια είναι τα διδάγματα που έχουμε πάρει μέχρι στιγμής και πώς πρέπει να αντιδράσουμε;
Το δημόσιο χρέος είναι αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό του σημερινού πλαισίου της ΕΕ και του πως σημερινό οι εμπορικές σχέσεις οργανώνονται μέσα (και έξω) στην εσωτερική αγορά. Η Γερμανία, για παράδειγμα, επικεντρώνεται κυρίως στη δημιουργία πλούτου μέσω της εξαγωγής των προϊόντων της και οι γερμανικές τράπεζες αποκομίζουν κέρδος δίνοντας δάνεια και πιστώσεις προς αυτές τις χώρες που πρέπει να πληρώσουν τις γερμανικές εισαγωγές. Ταυτόχρονα, το χρέος στραγγαλίζει τις οικονομίες και τις κρατάει υπανάπτυκτες. Ως εκ τούτου, χρειαζόμαστε επειγόντως εξισορρόπηση των εξαγωγών. Εκτός από τις οικονομικές και δημοσιονομικές πτυχές του, το δημόσιο χρέος έχει πολιτική διάσταση, καθώς οι πιστωτές το χρησιμοποιούν για να ελέγχουν πολιτικά τις χρεωμένες χώρες. Μπορείτε να δείτε και στο παρελθόν ότι διάφορες χώρες, αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά ως προς την ελάφρυνση ή την αναδιάρθρωση του χρέους τους ή ακόμα και ως προς το κούρεμα του. Βλέπω το χρέος ως πρόβλημα της ΕΕ το οποίο πρέπει να λυθεί με ευρωπαϊκό τρόπο, προκειμένου να επιτευχθεί η βιωσιμότητα του χρέους. Η λιτότητα απέτυχε πλήρως και έκανε την κατάσταση πολύ χειρότερη. Έτσι πιστεύω ότι θα πρέπει να βοηθήσουμε τις χώρες που έχουν ανάγκη, για παράδειγμα, με τα ευρωομόλογα, με ελάφρυνση του χρέους και με επενδυτικά προγράμματα, ώστε να δώσουμε ώθηση σε μια βιώσιμη ανάπτυξη στα κράτη μέλη της ΕΕ. Το διαβολικό παιχνίδι που παίζουν οι πιστωτές, δηλαδή ο Σόιμπλε και το ΔΝΤ, με την Ελλάδα είναι απαράδεκτο. Αυτό θέτει σε κίνδυνο την πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί, υπονομεύοντας πλήρως την εναπομείνασα εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών στην ΕΕ.
Μπορεί ο Μάρτιν Σουλτς να κάνει την «έκπληξη» και να κερδίσει τις γερμανικές εκλογές και τι θα σήμαινε αυτό τόσο για την Γερμανία όσο και για την Ελλάδα;
Αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή στη Γερμανία είναι μια τάση προς τον Σουλτς, η οποία δεν ήταν προβλέψιμη και η οποία είναι δύσκολο να κατανοηθεί. Προφανώς, πολλοί άνθρωποι έχουν κουραστεί από τα 12 χρόνια διακυβέρνησης Μέρκελ - και είναι επίσης κουρασμένος από τα 7 προεδρίας των Σοσιαλδημοκρατών από τον Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, που υποτίθεται ότι θα ήταν υποψήφιος για την καγκελαρία και θεωρείται ως η άλλη όψη του μεγάλου συνασπισμού δίπλα στην Μέρκελ. Από τότε που ο Γκαμπριελ ανακοίνωσε την απόφαση του να μην διεκδικήσει την ηγεσία του κόμματος του και κατά συνέπεια την καγκελαρία, οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) αύξησαν τα ποσοστά τους στις δημοσκοπήσεις από το 20% στο 31%. Αυτή η αλλαγή στην ηγεσία κινητοποιεί προφανώς την ελπίδα πολλών ανθρώπων, οι οποίοι έχουν ήδη στραφεί μακριά από το SPD ή και από την πολιτική. Έτσι ο Σουλτς θα μπορούσε να έχει μια πραγματική ευκαιρία να κερδίσει τις εκλογές, αν διατηρήσει αυτή τη δυναμική για 6 μήνες. Τώρα, ο Σουλτς έχει να μας δείξει τι πολιτικές προτείνει στο προεκλογικό πρόγραμμα του: αν θέλει να στραφεί μακριά από την νεοφιλελεύθερη ατζέντα, τη λεγόμενη «Ατζέντα 2010», του πρώην Σοσιαλδημοκράτη καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ. Ο νέος πρόεδρος του SPD ήδη αναγνωρίσει ότι το κόμμα του έχει κάνει κάποια λάθη με την εν λόγω ατζέντα. Όμως, έχοντας προαναγγείλει μόνο την παράταση της χρονικής περιόδου για το επίδομα ανεργίας στους έξι μήνες, δεν κάνει μια ριζική στροφή μακριά από τις πολιτικές αυτές. Θα δούμε αν Σουλτς θα κλείσει μόνο το μάτι στην Αριστερά και θα κάνει στροφή προς τα δεξιά μετά τις εκλογές. Για τη Γερμανία, μια νίκη Σουλτς και ένα τέλος του μεγάλου συνασπισμού θα μπορούσε να σημαίνει το τέλος της αποθάρρυνσης των ψηφοφόρων και το αποκοίμισμα του λαού από την κυβέρνηση Μέρκελ. Ανάλογα με τα κόμματα του συνασπισμού που θα σχηματιστεί σε μία τέτοια περίπτωση, θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ένα βήμα προς την κατεύθυνση μιας πιο κοινωνικής Γερμανίας. Όμως, μπορεί τα πράγματα να μην είναι έτσι. Είμαι αρκετά επιφυλακτική για να προβλέψω οποιαδήποτε μεγάλη αλλαγή. Για την Ελλάδα, μπορώ μόνο να ελπίζω ότι το τέλος της εποχής του Σόιμπλε θα μπορούσε να σημάνει σιγά-σιγά το τέλος της λιτότητας και της τιμωρίας. Όμως, έχουμε πολλές συντηρητικές, εθνικιστικές, δεξιές κυβερνήσεις στην ΕΕ, που υποστηρίζουν τον Σόιμπλε. Εφ 'όσον δεν μπορούμε να αλλάξουμε σημαντικά τις ισορροπίες εξουσίας, φοβάμαι ότι οι μεγάλες αλλαγές δεν θα συμβούν σύντομα.
Ποιός τελικά παίρνει τις αποφάσεις για την Ελλάδα; Η Άνγκελα Μέρκελ ή ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε;
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είναι ο ιθύνων νους της λιτότητας και της στάσης απέναντι στην Ελλάδα, αλλά και η Μέρκελ δεν είναι μια αθώα, χαμογελαστή κυριούλα υπό τον έλεγχο του Σόιμπλε. Και οι δύο παίζουν διαφορετικούς ρόλους στο ίδιο παιχνίδι.
Η ΕΕ ετοιμάζεται να γιορτάσει τα 60στά της γενέθλια στις 25 Μαρτίου. Είναι αυτή η Ευρώπη που οραματιστήκαμε και θέλουμε; Μήπως η Μέρκελ και ο Σόιμπλε «απειλούν» το ευρωπαϊκό εγχείρημα;
Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να γιορτάσουμε, καθώς η ΕΕ εξακολουθεί να συντρίβεται από μια κρίση αλληλεγγύης που προκαλείται από εθνικιστικές κι εγωιστικές πολιτικές και στέκεται στο χείλος της αβύσσου. Η Μέρκελ και ο Σόιμπλε, καθώς και οι υποστηρικτές τους είναι σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό υπεύθυνοι για αυτές τις εξελίξεις, δεδομένου ότι ακολούθησαν την εθνοκεντρική ιδεολογία τους, χωρίς να λάβουν υπόψη τις επιπτώσεις στις οικονομικά ασθενέστερες χώρες. Παρ 'όλα αυτά, πολλές κυβερνήσεις θέλουν απλά να συνεχίσουν όπως πριν. Μετά τους εκβιασμούς και τη λιτότητα που επέβαλαν σε πολλά κράτη μέλη, με αποτέλεσμα οι λαοί τους να υποφέρουν, μετά το δημοψήφισμα που έβγαλε τη Βρετανία από την ευρωπαϊκή οικογένεια, και με τον εθνικισμό και το δεξιό εξτρεμισμό να αυξάνεται, ακόμη και ο τελευταίος υπεύθυνος θα έπρεπε να αναγνωριστεί έστω και τώρα ότι μόνο μια ριζική αλλαγή θα επιτρέψει στην ΕΕ να επιβιώσει. Αλλά το μόνο πράγμα που πολλές κυβερνήσεις σκέφτονται αυτή τη στιγμή, είναι μια στενότερη στρατιωτική και αμυντική ένωση. Για εμάς, κάτι τέτοιο δεν αποτελεί λύση επ’ουδενι, δεδομένου ότι δεν θα φέρει οποιαδήποτε περισσότερη ασφάλεια για τους πολίτες της ΕΕ και δεδομένου ότι δεν καλύπτει τις ανάγκες της πλειοψηφίας. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ πρότεινε πέντε σενάρια για το μέλλον της ΕΕ. Στην πραγματικότητα, είναι ένα ακόμα νεοφιλελεύθερο σενάριο με διαφορετικές πτυχές. Προτείνουμε ένα έκτο, εντελώς διαφορετικό σενάριο: την ανανέωση για μια κοινωνική και δημοκρατική Ένωση των πολιτών. Μια ΕΕ με τα κοινωνικά ελάχιστα πρότυπα που προστατεύουν τους πολίτες από τη φτώχεια και την κοινωνική κατάρρευση. Μια κοινή λύση στην πρόκληση της μετανάστευσης με βάση την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, που θα επιτρέπει την ασφαλή και νόμιμη πρόσβαση στους πρόσφυγες. Μια ΕΕ η οποία παίζει ρόλο στην παγκόσμια ειρήνη και την παγκόσμια πολιτική. Μια ΕΕ, όπου οι άνθρωποι θα έρχονται πάνω από το κέρδος. Αντί για τον εορτασμό των Συνθηκών της Ρώμης, θα ήθελα να θυμηθούμε και με κριτική σκέψη να «αγκαλιάσουμε» το Μανιφέστο του Βεντοτένε από Αλτιέρο Σπινέλλι. Το μανιφέστο δεσμεύεται για ζωντανές, δημοκρατικές και σοσιαλιστικές πολιτικές στην Ευρώπη, που ξεπερνούν τους εθνικούς εγωισμούς. Η Αριστερά στην Ευρώπη θα μπορούσε να ακολουθήσει αυτή την προσέγγιση, προκειμένου να αναπτύξει εναλλακτικές κοινωνίες αλληλεγγύης, λαμβάνοντας μία σειρά δράσεων ενάντια στην τρέχουσα επικρατούσα νεοφιλελεύθερη τάση.
Ελένη Μπέλλου
Πηγή: Left.gr
