Είναι γνωστό ότι το όνομα του Μίλτον Φρίντμαν συνδέεται με τις αλλαγές της οικονομικής πολιτικής που εφάρμοσαν τα καθεστώτα του Πινοτσέτ στη Χιλή, του Βιντέλα στην Αργεντινή, του Ρήγκαν στις ΗΠΑ και της Θάτσερ στη Μεγάλη Βρετανία. Στον Φρίντμαν, επίσης, αποδίδεται η θεωρία «του δόγματος του σοκ», που βασίζεται στην ιδέα ότι μια οικονομική κρίση ή ένα γεγονός καταστροφής ή πολέμου είναι η ευκαιρία για μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις σε ένα κράτος. Η επιτυχία της πολιτικής αυτής βασίζεται στο γεγονός ότι ο φόβος και οι ενοχές για τα αποτελέσματα της κρίσης ή της καταστροφής κάνει τους πολίτες ανεκτικούς και απαθείς σε επαναλαμβανόμενες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, ακριβώς επειδή πιστεύουν ότι κάτι άλλο, χειρότερο έρχεται.
Με «το δόγμα του σοκ» αντιμετωπίζεται και στη χώρα μας η πρόσφατη οικονομική κρίση.
Βασική αρχή της πολιτικής που προωθεί το «Ίδρυμα για την Εκπαιδευτική Επιλογή» (Foundation for Education Choice), που εμπνέεται από τις ιδέες του Φρίντμαν είναι η δυνατότητα της ελεύθερης επιλογής του δημόσιου ή ιδιωτικού σχολείου από έναν γονέα, μέσω της χρήσης ενός κουπονιού (voucher). Τα χρήματα, βέβαια, που αντιπροσωπεύει αυτό το «εκπαιδευτικό τσεκ» δεν είναι αρκετά για να καλύψουν ολόκληρη την εκπαιδευτική δαπάνη φοίτησης ενός παιδιού σε ιδιωτικό σχολείο, αλλά μόνον μέρος της. Από την άλλη, αν τελικά ο γονέας επιλέξει τη δημόσια εκπαίδευση, τα χρήματα που αντιστοιχούν στο κουπόνι ισοδυναμούν με την κρατική επιχορήγηση για την αντιμετώπιση των πάσης φύσεως λειτουργικών εξόδων του δημόσιου σχολείου. Δηλαδή, παρατηρούμε ότι στόχος αυτής της λογικής είναι η μεταφορά κρατικών πόρων από τη δημόσια εκπαίδευση στην ιδιωτική.
Όταν στις 15-02-2011 το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) παρουσίασε στην Αθήνα τη μελέτη του με τίτλο «Ιδιωτική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα: προκλήσεις και προοπτικές», η έκδοση σχετικού δελτίου Τύπου αναγγελίας της παρουσίασης, εκ μέρους του Συνδέσμου Ιδρυτών Ελληνικών Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων (ΣΙΕΙΕ), προϊδέαζε και τον πλέον αδαή για τα συμφέροντα που αυτή θα εξυπηρετούσε.
Συμπερασματικά, δύο ουσιαστικά αιτήματα πρόβαλαν από εκείνη την έρευνα:
α) Η ενίσχυση των επιχειρηματιών-ιδιοκτητών ιδιωτικών σχολείων με δημόσιο χρήμα, μέσω της χορήγησης κουπονιών προς τις οικογένειες των μαθητών για την επιλογή του σχολείου των παιδιών τους, και
β) Η άρση του νομικού πλαισίου που προσδιορίζει τις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών και ελέγχει τα προγράμματα σπουδών των ιδιωτικών σχολείων.
Όμως, πρόκειται για δύο αντιφατικά και αλληλοσυγκρουόμενα αιτήματα. Και αυτό γιατί, ενώ το αίτημα για την ενίσχυση των ιδιωτικών σχολείων μέσω κουπονιών στρέφεται απευθείας στην απομύζηση των κρατικών ταμείων από τους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων, με προφανή υστέρηση αυτών των κονδυλίων από τη δημόσια εκπαίδευση, την ίδια ακριβώς στιγμή αφενός καταγγέλλεται ως «κρατικίστικη» η όποια προστασία των εργασιακών σχέσεων στην ιδιωτική εκπαίδευση, αφετέρου επιζητείται -σε ευθεία αντίθεση προς το άρθρο 16 του Συντάγματος- η διεύρυνση -μέσω της ανεξέλεγκτης διαμόρφωσης αναλυτικών προγραμμάτων στα ιδιωτικά σχολεία- των εκπαιδευτικών και, επομένως, κοινωνικών ανισοτήτων.
Όλα τα παραπάνω ίσως να είχαν μικρή σημασία, αν ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, την εποχή της έκδοσης αυτής της μελέτης, δεν ήταν ο σημερινός διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος προφανώς και ενέκρινε τοτε το περιεχόμενό της.
Όμως, η δραστηριότητα των θαυμαστών του νεοφιλελευθερισμού στην εκπαίδευση είχε και συνέχεια.
Στις 15 Φεβρουαρίου του 2014 ο Σύνδεσμος Ιδρυτών Ελληνικών Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων (ΣΙΕΙΕ), έπειτα από λειτουργία και δραστηριότητα πολλών δεκαετιών, πραγματοποίησε το 1ο του Πανελλήνιο Συνέδριο, με τίτλο «Ιδιωτικό Σχολείο και Ανάπτυξη», στις αίθουσες της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τις εργασίες του συνεδρίου τίμησαν με την παρουσία τους οι τότε υπουργοί Κωστής Χατζιδάκις, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος και Σίμος Κεδίκογλου.
Οι δύο τελευταίες-και πιο σημαντικές- ενότητες του συνεδρίου ήταν οι εξής:
«… ε) Παρουσίαση μελέτης του ΙΟΒΕ με την οποία επιχειρείται συγκριτική ανάλυση του κόστους ανά μαθητή στη δημόσια και στην ιδιωτική εκπαίδευση με στόχο τη συναγωγή συμπερασμάτων για την αποτελεσματική αξιοποίηση των δημόσιων πόρων που κατευθύνονται στη λειτουργία του σημερινού δημόσιου σχολείου.
στ) Το κουπόνι εκπαίδευσης: προτεινόμενο εργαλείο για την αποτελεσματική διαχείριση των πόρων που διατίθενται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και για τη διασφάλιση του δικαιώματος του γονέα να επιλέγει το σχολείο του παιδιού του σύμφωνα με το Χάρτη των Δικαιωμάτων του πολίτη της Ε.Ε.».
Να σημειώσουμε επίσης ότι στις 7 Αυγούστου του 2018, ο τότε βουλευτής του ιδίου κόμματος και γνωστός πανεπιστημιακός Θεόδωρος Φορτσάκης, σε άρθρο του στην εφημερίδα “Καθημερινή” με τον εύγλωττο τίτλο “Θέλουμε ιδιωτική εκπαίδευση;”, πρότεινε: “Οι γονείς που επιλέγουν την ιδιωτική παιδεία να ενισχύονται οικονομικά από το κράτος είτε με ‘κουπόνι’ είτε με φοροαπαλλαγή, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις”.
Σήμερα, παραμονή των εκλογών η Ν.Δ. και ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρνουν προς ψήφιση στη Βουλή νομοσχέδιο στο οποίο αναγράφεται ο ψευδεπίγραφος τίτλος “Ελεύθερη επιλογή σχολείου”. Πραγματικός όμως στόχος είναι η διάλυση μέσω της κατηγοριοποίησης των δημοσιων σχολικών μονάδων και η πλουσιοπάροχη ενίσχυση των ιδιωτικών σχολείων με προφανές εργαλείο το εκπαιδευτικό κουπόνι ( voucher) ή επί πλέον φοροαπαλλαγές.
Αυτές λοιπόν είναι οι πραγματικές βουλές των σχολαρχών, της Ν.Δ. και όσων αντιδρούν στις επεξεργασιες του ΣΥΡΙΖΑ. Στοχεύουν διαδίδοντας ψεύδη στη διάλυση κάθε έννοιας δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης στην πατρίδα μας, αλλά και στην ενίσχυση των επιχειρηματιών της εκπαίδευσης με ζεστό κρατικό χρήμα.
Στον αντίποδα αυτής της καταδικασμένης σε διεθνές επίπεδο πρακτικής βρίσκεται το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, που στοχεύει στην αναβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης, στην αύξηση των δαπανών για την Παιδεία, στη μείωση των μαθητών ανά τμήμα, στην πρόσληψη 20.000 εκπαιδευτικών και ψυχολόγων, στη δυνατότητα της ελεύθερης πρόσβασης σε σχολές των ΑΕΙ, στην επαγγελματική και μισθολογική αναβάθμιση των εκπαιδευτικών.
Είναι βέβαιο ότι οι γονείς και σύσσωμος ο εκπαιδευτικός κόσμος της χώρας θα αχρηστεύσουν με την ψήφο του στις εκλογές της 21η Μαΐου τα ύπουλα σχέδια της ΝΔ και θα αναδείξουν τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα στο τιμόνι της χώρας
Γιώργος Μπουγελέκας
