Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω. Αυτόν τον ρυθμό είναι καταδικασμένες να ακολουθούν οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση, όπως καταδεικνύει και η σύλληψη από τις λευκορωσικές αρχές του ακτιβιστή και δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς, επιβάτη πτήσης της RyanAir από την Αθήνα στο Βίλνιους, η οποία υποχρεώθηκε να προσγειωθεί στο Μινσκ, με το πρόσχημα της έρευνας για ύπαρξη βόμβας.
Οι πρωτοβουλίες του Λευκορώσου προέδρου (ή “δικτάτορα” κατά τον Μάνφρεντ Βέμπερ του ΕΛΚ) Αλεξάντρ Λουκασένκο δεν είναι απαραίτητο να έχουν προκύψει σε συντονισμό με τη Μόσχα, καθώς ο ισχυρός άνδρας του Μινσκ αρέσκεται να αυτονομείται και να διαπραγματεύεται σκληρά με τον κυριότερο, ή μάλλον τον μοναδικό, σύμμαχό του. Προορίζεται, ωστόσο, η υπόθεση Προτάσεβιτς να βρει αντανάκλαση και στις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία, λόγω των ψυχροπολεμικών εντάσεων που προκύπτουν και της στενής συνάφειας Μόσχας-Μινσκ.
Η διεθνής κατακραυγή για την οιονεί αεροπειρατεία στο αεροσκάφος της Ryanair σχεδόν αγγίζει τα επίπεδα του Σεπτεμβρίου 1983, όταν η Σοβιετική Ένωση κατέρριψε νοτιοκορεατικό τζάμπο με 269 επιβαίνοντες, επειδή είχε εισέλθει στον εναέριο χώρο της.
Και όλα αυτά λίγα 24ωρα μετά την συνάντηση σε εποικοδομητικό κλίμα των υπουργών Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν και της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ στο περιθώριο της Αρκτικής Συνόδου στο Ρέικγιαβικ, αλλά και μετά την σημαντική απόφαση του Τζο Μπάιντεν να επιτρέψει την ολοκλήρωση του αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου Nord Stream 2 στην Βαλτική.
Η υπόθεση φέρνει στην πρώτη γραμμή των αντιδράσεων και την Ελλάδα, στον βαθμό που η επίμαχη πτήση αναχώρησε από την Αθήνα και περιλάμβανε και Έλληνες επιβάτες. Πρόκειται για άμεση συνέπεια του γεγονότος ότι η χώρα μας φιλοξενεί, με την αφορμή του Φόρουμ των Δελφών, την εξόριστη αρχηγό της Λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, στην συνοδεία της οποίας βρισκόταν και ο Προτάσεβιτς.
Προφανώς το θέμα σκιάζει και τη σημερινή συνάντηση του Σεργκέι Λαβρόφ με τον Νίκο Δένδια στο Σότσι. “Είμαστε υπέρ της άποψης ότι η κατάσταση πρέπει να εκτιμηθεί όχι βιαστικά, αλλά βάσει όλων των διαθέσιμων πληροφοριών, ειδικά μετά τη λεπτομερή δήλωση του εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών της Λευκορωσίας”, δήλωσε ο Λαβρόφ σε συνέντευξη Τύπου με τον Νίκο Δένδια.
Όπως σημείωσε ο Λαβρόφ, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Λευκορωσίας τόνισε την ετοιμότητα των αρχών της χώρας του να ενεργήσουν με διαφάνεια όσον αφορά το ζήτημα, την ετοιμότητά τους να ακολουθήσουν όλους τους διεθνείς κανόνες και να εγγυηθούν πλήρη διαφάνεια, συμπεριλαμβανομένων, εάν είναι απαραίτητο, την υποδοχή διεθνών εμπειρογνωμόνων.
Γιατί διέπραξε ο Λουκασένκο αυτή την πρόκληση; Διότι το μπορεί, είναι η απλούστερη απάντηση. Με άλλα λόγια, διότι η όποια απάντηση της Ε.Ε. δεν τον πτοεί. Αντιθέτως, η προοπτική επιβολής κυρώσεων εις βάρος της χώρας του μάλλον του είναι καλοδεχούμενη, στον βαθμό που η απομόνωση προφυλάσσει τη Λευκορωσία από “επικίνδυνες” πολιτικές επιρροές και συσπειρώνει τον πληθυσμό σε ένα αφήγημα έξωθεν εχθρικής επιβουλής.
Από την δική του οπτική της κατοχύρωσής του στην εξουσία, ο Λουκασένκο έχει περισσότερα να κερδίσει από την αδρανοποίηση και ανάκριση του Προτάσεβιτς, απ’ όσα θα χάσει από τις κυρώσεις των “27”. Άλλωστε ο 26χρονος συλληφθείς (ή μάλλον απαχθείς, παρά την νομιμοφανή τήρηση των προσχημάτων ως προς την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης του) αποτελεί πρόσωπο-κλειδί στην διοργάνωση των περσινών διαδηλώσεων κατά του Λουκασένκο, έχει συμμετάσχει στο “Μαϊντάν” του Κιέβου το 2014, συνεργάζεται με μέσα που χρηματοδοτούν η Πολωνία και η Λιθουανία και έχει γίνει δεκτός στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα Ρωσία και Λευκορωσία ανακοίνωσαν από κοινού την εξάρθρωση στη Μόσχα δικτύου της λευκορωσικής αντιπολίτευσης το οποίο φέρεται να σχεδίαζε πράξεις σαμποτάζ, καθώς και τη δολοφονία του Λουκασένκο. Οι αποκαλύψεις αυτές αξιοποιήθηκαν καταλλήλως στο ετήσιο διάγγελμα Πούτιν προς το κοινοβούλιο και αποτέλεσαν τρόπον τινά την απάντηση του Ρώσου ηγέτη στις κατηγορίες Μπάιντεν περί ρωσικής ανάμιξης στα εσωτερικά των ΗΠΑ και άλλων χωρών.
Σε κάθε περίπτωση, τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας προτιμούν το τελευταίο 24ωρο να επισημαίνουν ότι το προβληματικό ως προς την πολιτική αεροπορία προηγούμενο, το οποίο τώρα μιμείται ο Λουκασένκο, δημιουργήθηκε από την ίδια την Ε.Ε. όταν κράτη-μέλη της καθήλωσαν το 2013 την εκ της Μόσχας προερχόμενη πτήση του προέδρου της Βολιβίας Έβο Μοράλες, για να ερευνήσουν εάν στο προεδρικό αεροσκάφος είχε βρει καταφύγιο ο Αμερικανός whistleblower Έντουαρντ Σνόουντεν.
Κώστας Ράπτης
Πηγή: Capital
