Γιατί να γίνει ένα φεστιβάλ για το νερό; Γιατί μας χρειάζεται; Ποιος το σκέφτηκε αυτό; Τι θα πούνε εκεί, ότι το νερό είναι μοναδικό φυσικό αγαθό αναντικατάστατο και ότι δεν θα υπήρχε τίποτε επάνω στη Γη αν δεν υπήρχε αυτό; Ποιος δεν τα γνωρίζει όλα αυτά;
Εύλογα ερωτήματα θα έλεγε κάποιος, όταν από τις πρώτες τάξεις του σχολείου μαθαίνουμε και διαβάζουμε για τη φύση, τα ποτάμια, τον κύκλο του νερού. Η απάντηση είναι ότι άλλος ο κύκλος του νερού και άλλος ο κύκλος του χρήματος, ειδικά του χρήματος που πηγάζει από τη μετατροπή του νερού σε κέρδος. Όλα τα μοναδικά χαρακτηριστικά του νερού που το κάνουν τόσο πολύτιμο, αποτελούν παράλληλα και ευκαιρία για κάποιους προκειμένου να κερδίζουν από αυτό.
Αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται 11 χρόνια από το δημοψήφισμα του νερού της Θεσσαλονίκης. Ήταν 18 Μάη του 2014 όταν 218.000 πολίτες προσήλθαν στις κάλπες του νερού, που είχαν στηθεί έξω από τα εκλογικά κέντρα των αυτοδιοικητικών εκλογών (υπήρχε ρητή απαγόρευση με απειλή συλλήψεως για όποιον τολμούσε να βάλει κάλπη έστω και μέσα στις αυλές των σχολείων) και ψήφισαν υπέρ ή κατά της ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ (η οποία εκείνο το χρονικό διάστημα είχε βγει στο σφυρί από το ΤΑΙΠΕΔ). Εκτός της συντριπτικής συμμετοχής, ακόμη πιο συντριπτικό ήταν το αποτέλεσμα: 98,03% «Όχι» στην ιδιωτικοποίηση. Το δημοψήφισμα δεν ήταν θεσμικό, αλλά θεσμικό το έκανε η δυναμική του κόσμου, ένα ποτάμι δράσεων, συλλογικοτήτων, η σπορά των κινητοποιήσεων του 2008 (πρώτη προσπάθεια πώλησης της ΕΥΑΘ), οδήγησε στην υιοθέτηση του από όλους τους δήμους της πόλης και την στήριξη του. Ανάγκασε τελικά το ίδιο το ΤΑΙΠΕΔ να δηλώσει στη Γενική Συνέλευση της ΕΥΑΘ ότι παγώνει τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης.
Παρά τα αυτονόητα, λοιπόν, που μαθαίναμε στο σχολείο, έπρεπε να κινητοποιηθούν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι για να παραμείνει η ΕΥΑΘ υπό δημόσιο (και κοινωνικό κατ’ επέκταση) έλεγχο. Και δεν σταμάτησε εκεί η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης, όταν με το τρίτο μνημόνιο επιβλήθηκε η ΤΙΝΑ (There Is No Alternartive) και δημιουργήθηκε το Υπερταμείο, που όλα τα καταβροχθίζει και όλα τα πουλάει, το νερό επανήλθε ως «αξιοποιήσιμο στοιχείο προς εκμετάλλευση». Έτσι στήθηκε η ΚΥΑ Τιμολόγησης Νερού, που μετέτρεπε το νερό σε εμπόρευμα, στη συνέχεια κάποιοι «ξέχασαν» να ανανεώσουν την σύμβαση ΕΥΔΑΠ – ΕΥΔΑΠ Παγίων και κάποιοι άλλοι σκέφτηκαν ευκαιρία να δώσουμε τη διαχείριση του νερού της Αθήνας σε ιδιώτες. Η άμεση πώληση είχε αποτύχει και το Υπερταμείο έφερε νέα μοντέλα, αυτά της έμμεσης ιδιωτικοποίησης, της εμπορευματοποίησης για να το γράψουμε καλύτερα. Δεν πουλάμε την εταιρεία, αλλά μετατρέποντας το νερό σε εμπόρευμα και δίνοντας τη διαχείριση του έμμεσα σε ιδιώτες, ανεβάζουμε τα τιμολόγια και τελικά τα κέρδη πάνε εκεί που θέλουμε: στις μεγάλες εταιρείες και τις πολυεθνικές.
Φρένο στα παραπάνω σχέδια αποτέλεσαν οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων και της κοινωνίας. Με προσφυγές στο ΣτΕ, ακυρώθηκε τόσο η ΚΥΑ Τιμολόγησης Νερού, όσο και το ΣΔΙΤ που έδινε το ΕΥΣ της ΕΥΔΑΠ σε ιδιώτες, ενώ η απόφαση του ΣτΕ για έξοδο των ΕΥΑΘ-ΕΥΔΑΠ από το Υπερταμείο αποτελεί ορόσημο για το τι πραγματικά υπερτερεί μεταξύ της ζωής των πολιτών και του οικονομικού συμφέροντος (και ας το επικαλούνται ως εθνικό συμφέρον κάποιοι).
Όλα τα παραπάνω δημιούργησαν έναν κύκλο κινητοποιήσεων και αποφάσεων του ΣτΕ που προστατεύουν τον κύκλο του νερού, από την πηγή μέχρι τη βρύση.
Αυτόν τον κύκλο προσπαθούν να σπάσουν τα νομοσχέδια που ετοιμάστηκαν τα τελευταία 3 χρόνια:
Ξαναψηφίστηκε νέα ΚΥΑ Τιμολόγησης Νερού (πανομοιότυπη με την απορριφθείσα από το ΣτΕ).
Δημιουργήθηκε η ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων).
Προσπαθούν να νομοθετήσουν τις συνενώσεις των ΔΕΥΑ (δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης) σε επίπεδο νομού.
Αν φανταστούμε όλα τα παραπάνω ως μια εξίσωση, το τελικό αποτέλεσμα θα είναι οι αυξήσεις της τιμής του νερού, η διαχείριση του από ιδιώτες και η μείωση της ποιότητας του, αφού ως γνωστόν ιδιώτες και επενδύσεις χωρίς κέρδος δεν νοείται!
Οι δικαστές του ΣτΕ βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν εμπαιγμό από την κυβέρνηση, αφού έχουν ήδη απορρίψει την ΚΥΑ τιμολόγησης μια φορά, και τώρα καλούνται να το ξανασκεφτούν, αφού η εκτελεστική εξουσία παίζει με τις λέξεις, μήπως και τους ξεγελάσει και την εγκρίνουν. Δεν είναι η πρώτη φορά που το ανώτατο δικαστήριο εμπαίζεται από αυτή την κυβέρνηση, το 2022 είχε ακυρώσει με τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο την απόφαση τους για έξοδο ΕΥΑΘ – ΕΥΔΑΠ από το Υπερταμείο και χρειάστηκε το Συμβούλιο Συμμόρφωσης του ΣτΕ να οριστικοποιήσει τα αυτονόητα.
Τα αποτελέσματα των Ρυθμιστικών Αρχών τα βιώνουμε: ανεξέλεγκτες οι τιμές σε τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, και το πιο τραγικό όλων, το έγκλημα των Τεμπών, όπου η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων δεν προστάτεψε ούτε τους ίδιους τους επιβάτες, όπως επικαλείται ότι είναι ο ρόλος της.
Οι συνενώσεις των ΔΕΥΑ μεγαλώνουν την πίτα της διαχείρισης του νερού στην περιφέρεια σε υπολογίσιμα κομμάτια, ώστε να γίνουν ελκυστικότερες για μεγάλες εταιρείες, ενώ σημαντικός παράγοντας είναι ο συνδυασμός της διαχείρισης του νερού τους για την παραγωγή ενέργειας.
Σε όλα τα παραπάνω, ας προστεθεί η ικανότητα των κυβερνήσεων να κάνουν την κρίση ευκαιρία, και τι μεγαλύτερη «ευκαιρία» για αυτούς, από την κλιματική κρίση. Με αποφάσεις εξπρές, θα αρχίσουν οι απευθείας αναθέσεις έργων, διαχείρισης, συμπράξεων (ΣΔΙΤ), πάντα για το καλό μας και πάντα για την προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση του νερού. Στο ερώτημα «και τι κάνατε τόσα χρόνια» όταν οργανώσεις, πολίτες, σωματεία, συνδιασκέψεις, επισημαίναν το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, απάντηση δε πρόκειται να λάβουμε.
Ένας διαρκής αγώνας, λοιπόν, ένας αγώνας για τα αυτονόητα, ένας αγώνας εξαιτίας του οποίου σήμερα απολαμβάνουμε υψηλής ποιότητας νερό, φτηνό, και προσβάσιμο σε όλους. Αναρωτηθήκατε πως θα ήταν οι ΕΥΑΘ – ΕΥΔΑΠ σήμερα αν δεν κινητοποιούνταν ο κόσμος; Έχετε υπολογίσει πόσο πιο ακριβό θα ήταν το νερό και η αποχέτευση αν ήταν ιδιωτικές και μετέφεραν το κόστος ενέργειας στα τιμολόγια τους; Γνωρίζετε ότι η ΚΥΑ Τιμολόγησης Νερού προβλέπει τη μεταφορά του κόστους του κοινωνικού τιμολογίου στους υπόλοιπους χρήστες, προκειμένου να μην χάνει ποτέ το κέρδος του ο πάροχος; Θυμάστε το κόστος της ενέργειας πριν την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ κα την εμφάνιση των ιδιωτών παρόχων ενέργειας (που χρησιμοποιούν το δίκτυο της δημόσιας ΔΕΗ που πληρώσαμε όλοι); Ενώ σε όλη την Ευρώπη οι τιμές των τηλεπικοινωνιών πέφτουν, στην Ελλάδα των ιδιωτικών καρτέλ και των ρυθμιστικών αρχών, σου κάνουν δώρο 6.000 sms και άπειρα gigabyte που δεν χρειάζεσαι, αυτοί ποτέ δεν χάνουν, αντίθετα χάνουμε εμείς.
Όχι μόνο να μη γίνει το νερό σαν το ρεύμα ακριβό, λοιπόν, αλλά και να εθνικοποιηθούν άμεσα σιδηρόδρομος, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, και όλα τα κοινά αγαθά, να περάσουμε στην αντεπίθεση. Στην απραξία και στην ηττοπάθεια ποντάρουν.
Ο Γιώργος Αρχοντόπουλος είναι ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της ΕΥΑΘ
