Η ανακοίνωση από τον… Όλαφ Σολτς ότι η Ελλάδα στέλνει τανκς στην Ουκρανία (πρόκειται για τα σοβιετικά BMP) συνιστά εξαιρετικά επικίνδυνη εξέλιξη, αφού σηματοδοτεί τη βαθύτερη εμπλοκή της χώρας στον πόλεμο. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε την αποκάλυψη από τον Αμερικανό υπουργό Άμυνας Λόιντ Όστιν ότι η κυβέρνηση έχει στείλει και άλλα όπλα στην Ουκρανία εκτός από καλάσνικοφ (σύμφωνα με ρεπορτάζ της ΕφΣυν στα όπλα αυτά συμπεριλαμβάνονται πύραυλοι Stinger), τότε γίνεται αντιληπτό το εύρος της ελληνικής εμπλοκής.
Το γεγονός δε ότι πληροφορούμαστε για αυτήν την εμπλοκή από ξένους κυβερνητικούς αξιωματούχους, συνιστά από μόνο του μείζον πολιτικό ζήτημα. Η κυβέρνηση αφήνει τα πολιτικά κόμματα και την κοινωνία στο σκοτάδι για μια απόφαση που μπορεί να έχει κρίσιμες συνέπειες. Πολύ περισσότερο όταν σε όλες τις έρευνες η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών εκφράζει την αντίθεση της στην αποστολή όπλων στην Ουκρανία.
Οι στρατηγικές επιλογές
Η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη έχει ως θεμέλια δύο στρατηγικές επιλογές.
Η πρώτη είναι η επιλογή να αναλάβει η Ελλάδα το ρόλο του προμαχώνα της Δύσης. Στην ουσία πρόκειται για επαναφορά του “δόγματος Παπάγου” της δεκαετίας του 1950 προς αντικατάσταση του δόγματος της “πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής”, με το οποίο πορεύτηκαν όλες οι κυβερνήσεις από το 1974 και μετά.
Η κυβέρνηση επιδιώκει η χώρα να μην ανήκει απλώς στη Δύση, αλλά να τεθεί στην πρώτη γραμμή του δυτικού στρατοπέδου, ταυτιζόμενη με την αμερικανική πολιτική. Από την αποστολή όπλων στην Ουκρανία ως την κατάσχεση του ιρανικού πετρελαίου από το ρωσικό πλοίο στην Κάρυστο, η κυβέρνηση τοποθετείται στην πλέον ατλαντιστική πτέρυγα της Δύσης. Ο προφανής στόχος είναι ότι είναι ότι οι ΗΠΑ θαν ανταμείψουν εν καιρώ την Ελλάδα για την επίδειξη νομιμοφροσύνης,
Τα ελληνοτουρκικά
Η δεύτερη επιλογή που έκανε η κυβέρνηση ήταν η εγκατάλειψη οποιασδήποτε στρατηγικής επίλυσης των ελληνοτουρκικών με ορίζοντα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Δεδομένου ότι στην άλλη πλευρά είναι ο Ερντογάν, δεν υπάρχουν εύκολες κι ανέξοδες επιλογές στα ελληνοτουρκικά. Αλλά δεν μπορεί να αποτελεί επιλογή η απραξία, η λογική “να κλωτσήσουμε το τενεκεδάκι λίγο πιο πέρα”.
Στα ελληνοτουρκικά η κυβέρνηση επέλεξε να μην πάρει καμία πρωτοβουλία, προφανώς φοβούμενη τις ακραίες φωνές της γαλάζιας πολυκατοικίας, Όταν όμως δεν παίρνεις εσύ πρωτοβουλίες θα πάρουν οι άλλοι· όταν δεν αντιμετωπίζεις ένα πρόβλημα, αυτό δεν λύνεται από μόνο του, αλλά οξύνεται.
Τα αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα των στρατηγικών επιλογών της κυβέρνησης έχουν αρχίσει να γίνονται ορατά. Στα ελληνοτουρκικά έχουμε μπει σε νέα φάση όξυνσης κι έχει πυροδοτηθεί εκ νέου η κούρσα των εξοπλισμών. Έχει, δε, ιδιαίτερη σημασία ότι η Τουρκία “σηκώνει” ζητήματα αποστρατιωτικοποίησης και κυριαρχίας των Δωδεκανήσων. Ας έχουμε υπόψη ότι η Ρωσία είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Συνθήκη των Παρισίων με την οποία τα Δωδεκάνησα ενώθηκαν με την Ελλάδα. Επομένως έχει λόγο για το αν αυτή τηρείται πιστά στο ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης..
Σε αυτόν τον νέο κύκλο όξυνσης, οι ΗΠΑ και οι υπόλοιπο Δυτικοί κράτησαν τη γνωστή τους στάση στα ελληνοτουρκικά, κάνοντας επικλήσεις για διάλογο και σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας. Δηλαδή οι “καλές υπηρεσίες” της κυβέρνησης δεν ανταμείφθηκαν -όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε.
Το Ιράν
Πέρα από τα ελληνοτουρκικά, κυριολεκτικά από το πουθενά άνοιξε αντιπαράθεση και με το Ιράν. Η κατάληψη των δύο ελληνικών δεξαμενοπλοίων, η κράτηση των πληρωμάτων τους και η επικείμενη κατάσχεση του φορτίου τους συνιστά μείζον ζήτημα, παρόλο που ο προπαγανδιστικός μηχανισμός της κυβέρνησης επιχειρεί να το υποβαθμίσει. Εκτός από την ταλαιπωρία των ναυτικών και την οικονομική ζημιά, η Ελλάδα για πρώτη φορά εμπλέκεται άμεσα στις συγκρούσεις της ευρύτερης Μέσης Ανατολής.
Επιπλέον, μπαίνουν σε κίνδυνο όλα τα πλοία με ελληνική σημαία που πλέουν στον Περσικό/Αραβικό Κόλπο -είναι ενδεικτική η οδηγία του υπουργείου Ναυτιλίας προς τα ελληνικά πλοία να αποφεύγουν τα ιρανικά χωρικά ύδατα. Τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα από το ότι το Ιράν πλήττει ελληνικά συμφέροντα ως αντίποινα στις… ΗΠΑ. Δηλαδή, η χώρα καταβάλλει κόστος για μια σύγκρουση άλλων. Η κυβέρνηση οχυρώνεται πίσω από την απόφαση του Πρωτοδικείου Χαλκίδας και τον πειρατικό χαρακτήρα της ιρανικής κατάσχεσης. Όλοι καταλαβαίνουν όμως ότι αυτή η περιπέτεια θα μπορούσε να αποφευχθεί αν είχε επιδειχτεί στοιχειώδης σωφροσύνη.
Ο υβριδικός πόλεμος
Μέσα σε ένα περιβάλλον εντεινόμενης ανασφάλειας, η κυβέρνηση (ή κάποιοι από την κυβέρνηση) φαίνεται να θέλει να κάνει εκλογικό παιχνίδι με τα ελληνοτουρκικά. Προχτές “κύκλοι του υπουργείου Άμυνας” έκαναν λόγο για πιθανές υβριδικές απειλές εντός του καλοκαιριού και σχέδιο εσωτερικής αποσταθεροποίησης.
Λίγη ώρα μετά όμως άλλοι κύκλοι του ίδιου υπουργείου διέψευσαν τους πρώτους κύκλους, μιλώντας για σενάρια που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Προφανώς έγινε αντιληπτό στο κυβερνητικό επιτελείο τι πανικός θα μπορούσε να δημιουργηθεί από τα περί υβριδικής απειλής εν μέσω τουριστικής σεζόν.
Το πολιτικό θέμα όμως παραμένει.
Τόσο για το πλεόνασμα τυχοδιωκτισμού όσο και για το έλλειμμα σοβαρότητας της κυβέρνησης.
Γιάννης Αλμπάνης
