Η εξωτερική πολιτική θεωρείται ένα από τα ισχυρά χαρτιά της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις οι κινήσεις του Μητσοτάκη στο διπλωματικό πεδίο θεωρούνται σε γενικές γραμμές ορθές. Ακόμα σημαντικότερο είναι ότι οι πολίτες εκτιμούν πως ο πρωθυπουργός χαίρει σεβασμού στο εξωτερικό και αξιολογούν ότι τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί το διεθνές κύρος της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι θετικές κρίσεις δεν εκφέρονται μόνο από τους οπαδούς της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και από ψηφοφόρους άλλων κομμάτων, οι οποία κατά τα άλλα δεν ενθουσιάζονται με την απόδοση της κυβέρνηση.
Η εικόνα
Η συνολικά θετική εικόνα της εξωτερικής πολιτικής Μητσοτάκη δεν θολώνει ούτε από το οι πολίτες δεν συμμερίζονται όλες τις επιλογές της. Η Ουκρανία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ενώ ο Μητσοτάκης τοποθετείται στην εμπροσθοφυλακή των φιλοουκρανικών δυνάμεων της ΕΕ, η ελληνική κοινωνία κρατάει σε γενικές γραμμές ουδέτερη στάση και σε κάθε περίπτωση δεν επιθυμεί εμπλοκή της χώρας στη σύγκρουση.
Στην πολιτική, όμως, το επιμέρους δεν αναιρεί το γενικό, ιδιαίτερα όταν αυτό το «επιμέρους» δεν τοποθετείται ψηλά στην ατζέντα. Αυτό που οι πολίτες βλέπουν στον Μητσοτάκη είναι ένας ηγέτης που έχει θερμή υποδοχή στα διεθνή κέντρα ισχύος (η ομιλία στο Κογκρέσο έχει αφήσει το αποτύπωμά της) και κινείται στους κύκλους της διεθνούς πολιτικής ελίτ σαν το ψάρι μέσα στο νερό –εδώ όσο και αν ακούγεται υπερβολικό, έχει ιδιαίτερη σημασία η άνεση του πρωθυπουργού με τα αγγλικά.
Επιπλέον, η καλή εικόνα της εξωτερικής πολιτικής Μητσοτάκη έχει διαμορφωθεί τόσο από την αντιμετώπιση της λεγόμενης «κρίσης των συνόρων» τον Μάρτη του ‘20 (μια «κρίση» που εν πολλοίς κατασκευάστηκε από την ίδια την κυβέρνηση) όσο και από αυτά που…. δεν έκανε –στην πολιτική δεν μετράνε μόνο όσα κάνεις, αλλά κι εκείνα που αποφεύγεις. Ο Μητσοτάκης δεν έκανε τίποτα για να προχωρήσει η Συμφωνία των Πρεσπών, δεν έκανε τίποτα για να βελτιωθούν οι σχέσεις με την Αλβανία, δεν έκανε τίποτα για να ανοίξει δρόμος επίλυσης της αντιπαράθεσης με την Τουρκία, περιοριζόμενος στην προσπάθεια αποφυγής εντάσεων στο Αιγαίο. Η απραξία αυτή ήταν ωφέλιμη δημοσκοπικά κι εντέλει εκλογικά.
Εξωτερική πολιτική των δημοσκοπήσεων
Η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Μητσοτάκη ότι δεν έφερε προς ψήφιση στη Βουλή τα τρία μνημόνια της Συμφωνίας των Πρεσπών γιατί φοβήθηκε τις αντιδράσεις του Σαμαρά και των υποστηρικτών του. Η κριτική αυτή είναι ορθή, αλλά δεν είναι ολοκληρωμένη. Ο Μητσοτάκης φοβάται τον Σαμαρά, αλλά πιο πολύ φοβάται τους ψηφοφόρους του. Ψηφοφόρους τους οποίους κινητοποίησε με την τυχοδιωκτική, ανεύθυνη και λαϊκίστικη αντίθεσή του στη Συμφωνία των Πρεσπών.
Το μείζον πρόβλημα της εξωτερικής πολιτική Μητσοτάκη δεν είναι η μία ή η άλλη επιλογή. Το μείζον πρόβλημα είναι ότι κάνει εξωτερική πολιτική με βασικό κριτήριο των προσπορισμό εκλογικών οφελών για τον ίδιο και το κόμμα του. Τη Συμφωνία των Πρεσπών την πάγωσε για να μη δυσαρεστηθούν οι ψηφοφόροι του. Τον Μπελέρη τον έβαλε υποψήφιο για να σταματήσει τις διαρροές της ΝΔ προς τα ακροδεξιά. Με την Τουρκία δεν κάνει σοβαρή προσπάθεια για λύση, γιατί η συνείδηση της κοινωνικής πλειονότητας έχει διαμορφωθεί με την αντίληψη ότι ο ελληνοτουρκικός διάλογος ισοδυναμεί με μειοδοσία. Με τους Αμερικανούς ταυτίζεται όχι γιατί η χώρα κερδίζει κάτι χειροπιαστό, αλλά γιατί έτσι ανεβαίνουν οι μετοχές του ίδιου του Μητσοτάκη στο διεθνές πολιτικό τζετ σετ.
Η επίμονη πραγματικότητα
Το ζήτημα, όμως, είναι ότι η πραγματικότητα είναι επίμονη και εκδικείται. Όταν, λοιπόν, κάνεις εξωτερική πολιτική όχι με βάση τις ανάγκες του γεωπολιτικού πεδίου, αλλά με γνώμονα την εικόνα σου στο εσωτερικό, αργά ή γρήγορα θα βρεθείς αντιμέτωπος με την πραγματικότητα που περιφρόνησες. Ένα ένα τα θέματα έχουν αρχίσει να σκάνε. Το Μακεδονικό άνοιξε ξανά εκεί που φαινόταν ότι είχε κλείσει και με την Αλβανία οι σχέσεις της Ελλάδας είναι στο χειρότερο σημείο των τελευταίων ετών. Με την Τουρκία υπάρχει ύφεση στο Αιγαίο, αλλά η κούρσα των εξοπλισμών κλιμακώνεται.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι έχει φτάσει η ώρα της αλήθειας για την εξωτερική πολιτική των δημοσκοπήσεων.
Γιάννης Αλμπάνης
