G7: Ρωγμές στην ενότητα των δυτικών κατά της Ρωσίας

Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, με την ιδιότητα του οικοδεσπότη, έκανε μια τελευταία εμφάνιση ενώπιον των μέσων ενημέρωσης την Τρίτη σε μια κάπως ζοφερή ατμόσφαιρα που αντανακλούσε το μήνυμά του προς τους συγκεντρωμένους δημοσιογράφους: “Μπροστά μας βρίσκεται μια περίοδος αβεβαιότητας. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε πώς θα τελειώσει”.

Ο Σολτς αναφερόταν στην κρίση στην Ουκρανία και τις συνέπειές της. Ο Σολτς μίλησε για μια “μακρά διαδρομή” και για συνέπειες για τα πάντα και τους πάντες. Έφυγε η θριαμβευτική δυτική αφήγηση για τη στρατηγική “ακύρωσης της Ρωσίας”.

Πράγματι, το κύριο σημείο διαφωνίας μεταξύ των χωρών της G7 ήταν ο τρόπος αντιμετώπισης της Ρωσίας. Οι χώρες της G7 βλέπουν ότι απέτυχαν να απομονώσουν τη Ρωσία και, ίσως, δεν είναι καν προς το συμφέρον τους να έρθουν σε πλήρη ρήξη με τη Μόσχα για οικονομικούς λόγους.

Η σύνοδος κορυφής μόλις που συμφώνησε να συζητήσει μια δέσμη νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αλλά οι διαβουλεύσεις τόνισαν τα όρια της χρήσης οικονομικών εργαλείων για την τιμωρία της Ρωσίας. Η δυτική στρατηγική βρίσκεται σε αδιέξοδο – η Ρωσία κερδίζει τον πόλεμο παρά τις μαζικές αποστολές όπλων των ΗΠΑ στην Ουκρανία- οι κυρώσεις απέτυχαν να αποτρέψουν τη Ρωσία και ενδεχομένως βλάπτουν την Ευρώπη περισσότερο από τη Ρωσία- και, οι ιδέες έχουν εξαντληθεί.

Δεν υπήρξε κανένα σημάδι διαφωνίας σε κοινή θέα, αλλά ακόμη και όταν οι ηγέτες της G7 δεσμεύτηκαν για την αμέριστη υποστήριξή τους στην Ουκρανία, τους βάρυνε το γεγονός ότι οι πρωτοφανείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας που εφαρμόστηκαν από την G7 και την Ευρωπαϊκή Ένωση -με στόχο την οικονομία της Μόσχας, τις εξαγωγές ενέργειας και τα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών- προκάλεσαν αστάθεια στις παγκόσμιες αγορές και αύξησαν το κόστος της ενέργειας. Η εφημερίδα Wall Street Journal ανέφερε σχετικά,

“Τώρα, ο υψηλός πληθωρισμός, η επιβράδυνση της ανάπτυξης και το φάσμα της ενεργειακής έλλειψης στην Ευρώπη αυτόν τον χειμώνα μειώνουν την όρεξη της Δύσης για αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Μόσχας. Οι αποκλίσεις μεταξύ των ηγετών των ΗΠΑ, του Καναδά, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ιαπωνίας τους εμπόδισαν να συμφωνήσουν σε συγκεκριμένες νέες κυρώσεις, με την ομάδα να συμφωνεί μόνο στην έναρξη εργασιών για μέτρα που κυμαίνονται από ένα ανώτατο όριο τιμών στις αγορές ρωσικού πετρελαίου έως ένα εμπάργκο στον χρυσό. Με τις περισσότερες άμεσα διαθέσιμες επιλογές για την τιμωρία της Ρωσίας να έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαντληθεί, μόνο πιο περίπλοκες και πιο αμφιλεγόμενες εναλλακτικές παραμένουν στο τραπέζι”.

Το ανακοινωθέν της G7 είχε ως εξής: “Θα εξετάσουμε μια σειρά προσεγγίσεων, συμπεριλαμβανομένων των επιλογών για μια πιθανή συνολική απαγόρευση όλων των υπηρεσιών, οι οποίες επιτρέπουν τη μεταφορά ρωσικού αργού πετρελαίου και πετρελαιοειδών από τη θάλασσα σε παγκόσμιο επίπεδο. Αναθέτουμε στους αρμόδιους υπουργούς μας να συνεχίσουν να συζητούν επειγόντως τα μέτρα αυτά, διαβουλευόμενοι με τρίτες χώρες και βασικούς εμπλεκόμενους φορείς του ιδιωτικού τομέα, καθώς και με υφιστάμενους και νέους προμηθευτές ενέργειας, ως εναλλακτική λύση έναντι των ρωσικών υδρογονανθράκων”.

Οι ηγέτες της G7 συζήτησαν επίσης μια πρόταση των ΗΠΑ, η οποία προβλέπει ότι οι αγοραστές του ρωσικού πετρελαίου να καθορίζουν οι ίδιοι τη μέγιστη τιμή που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν γι’ αυτό. Τελικά, δεν ελήφθησαν συγκεκριμένες αποφάσεις με δεδομένες τις επιφυλάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρόταση των ΗΠΑ θα έχει νόημα μόνο με την πλήρη συμμετοχή όλων των χωρών της ΕΕ, καθώς και της Κίνας και της Ινδίας, οι οποίες είναι απίθανο να υποστηρίξουν μια τέτοια απόφαση. Στην πραγματικότητα, ορισμένες χώρες της ΕΕ εξαρτώνται σχεδόν 100% από το ρωσικό πετρέλαιο και αν η Ρωσία δεν συμφωνήσει να προμηθεύσει πετρέλαιο σε μειωμένη τιμή, τότε οι χώρες αυτές κινδυνεύουν να μείνουν εντελώς χωρίς πρώτες ύλες.

Ένας βασικός λόγος για την πρόσκληση της Ινδίας, της Ινδονησίας, της Νότιας Αφρικής, της Σενεγάλης και της Αργεντινής στη σύνοδο της G7 ήταν η διεύρυνση της παγκόσμιας συμμαχίας κατά της Ρωσίας, αλλά το κόλπο δεν απέδωσε. Σύμφωνα με την Journal, ο πρωθυπουργός Μόντι είπε στον Σολτς σε διμερή συνάντηση ότι η Ινδία δεν μπορεί να συμμετάσχει σε καμία προσπάθεια κατά της Ρωσίας και επίσης υπερασπίστηκε δημοσίως τις αγορές πετρελαίου από τη Ρωσία.

Ομοίως, ένας δεύτερος τομέας στον οποίο η G7 ελπίζει να μειώσει τα έσοδα της Ρωσίας είναι η στάση της εισαγωγής ρωσικού χρυσού. Ακόμα και εδώ, η συναίνεση ήταν λειψή. Ο Σολτς ήθελε η πρόταση των ΗΠΑ να συζητηθεί πρώτα σε επίπεδο ΕΕ. Αλλά ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ήταν επιφυλακτικός: “Όσον αφορά τον χρυσό, είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε τις λεπτομέρειες και να δούμε αν είναι δυνατόν να πλήξουμε τον χρυσό με τέτοιο τρόπο ώστε να πλήξουμε τη ρωσική οικονομία και όχι εμάς τους ίδιους”.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ήταν ανοιχτά απορριπτικός: “Η αγορά πολύτιμων μετάλλων είναι παγκόσμια, είναι αρκετά μεγάλη, ογκώδης και πολύ διαφοροποιημένη. Όπως και με άλλα αγαθά, φυσικά, αν μια αγορά χάσει την ελκυστικότητά της λόγω παράνομων αποφάσεων, τότε υπάρχει ένας αναπροσανατολισμός προς τα μέρη όπου αυτά τα αγαθά έχουν μεγαλύτερη ζήτηση και όπου υπάρχουν πιο βολικά και πιο νόμιμα οικονομικά καθεστώτα”.

Η χαμηλών τόνων εμφάνιση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στη σύνοδο κορυφής της G7 μιλάει από μόνη της – αρκέστηκε να αφήσει τους άλλους ηγέτες να έχουν τον κύριο λόγο. Την τελευταία ημέρα της συνόδου κορυφής, καθώς ο ήλιος εξαφανίστηκε και σκοτεινά σύννεφα μαζεύτηκαν πάνω από το επιβλητικό ορεινό σκηνικό πίσω από το Schloss Elmau, ο Μπάιντεν επικαλέστηκε μια επικείμενη καταιγίδα για να αναχωρήσει εσπευσμένα για το αεροδρόμιο του Μονάχου, εγκαταλείποντας μια ομιλία που είχε προγραμματίσει να εκφωνήσει.

Πράγματι, η αποστασιοποίηση είναι σχεδόν σουρεαλιστική. Στην τελευταία σύνοδο κορυφής της G7 υπό γερμανική προεδρία το 2015, οι δυτικοί ηγέτες είχαν δεσμευτεί να απαλλάξουν 500 εκατομμύρια ανθρώπους από την πείνα έως το 2030, ενώ, οι αριθμοί μόνο αυξάνονται από το 2017 και το 2022, υπάρχουν πάνω από 150 εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι που υποφέρουν από υποσιτισμό. Το κλίμα είναι ένα άλλο παράδειγμα.

Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς δέχθηκε επικρίσεις επειδή προσπάθησε να αποδυναμώσει τις συμφωνίες για τη διεθνή προστασία του κλίματος στη σύνοδο κορυφής της G7. Λόγω της ενεργειακής κρίσης, η Γερμανία προσπαθεί να ανατρέψει την εθελοντική της δέσμευση για σταδιακή κατάργηση της δημόσιας επιχορήγησης των ορυκτών καυσίμων μέχρι το τέλος του 2022.

Χωρίς αμφιβολία, η φετινή χρονιά είναι σημαντική για το κλίμα. Η διεθνής κοινότητα έχει υποσχεθεί να επικαιροποιήσει τα εθνικά σχέδια για το κλίμα και να τα προσαρμόσει ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου πριν από τη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο, και για να συμβεί αυτό, η G7 θα πρέπει να δώσει το καλό παράδειγμα.

Αντιθέτως, η Γερμανία αυξάνει τις εισαγωγές άνθρακα λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου. Η G7 τόνισε τον ρόλο των αυξημένων παραδόσεων υγροποιημένου φυσικού αερίου, προσθέτοντας ότι “αναγνωρίζουν ότι οι επενδύσεις στον τομέα αυτό είναι απαραίτητες ως απάντηση στην τρέχουσα κρίση”. Ο Σολτς, πάλι, προειδοποίησε για τον πραγματικό κίνδυνο ενεργειακής υστέρησης της γερμανικής οικονομίας και για ένα ντόμινο τύπου Lehman. Αναμφίβολα, πρόκειται για μια κραυγαλέα αντιστροφή της στρατηγικής για το κλίμα.

Βασικά, αυτό που αναδεικνύουν όλα αυτά είναι ότι η G7 δεν έχει ιδέα πώς να δρομολογήσει μια διέξοδο από τις “κυρώσεις από την κόλαση” κατά της Ρωσίας. Η σύνοδος κορυφής αποκάλυψε ότι οι υφιστάμενες κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν ξεπεράσει το όριο του πόνου των περισσότερων δυτικών διαμορφωτών πολιτικής. Και οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανακαλύπτουν τώρα ότι υπάρχει ένα τίμημα που πρέπει να πληρώσουν για περαιτέρω κυρώσεις.

Είναι βέβαιο ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αποφασιστεί μια νέα δυτική στρατηγική σε περίπτωση παρατεταμένης οικονομικής αντιπαράθεσης με τη Ρωσία και να ενημερωθούν οι ψηφοφόροι για τις πιθανές συνέπειες. Η κυβέρνηση της Γερμανίας προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα για πιθανές ελλείψεις φυσικού αερίου που θα μπορούσαν να προκαλέσουν το κλείσιμο εργοστασίων και πιθανή επιβολή δελτίου παροχής φυσικού αερίου στα σπίτια.

M. K. BHADRAKUMAR