Συνέντευξη του Ευκλείδη Τσακαλώτου στην ιταλική εφημερίδα Μανιφέστο
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος παραχώρησε συνέντευξη στον Δημήτρη Δεληολάνη της ιταλικής εφημερίδας Il Manifesto, στην οποία συζήτησαν για τις πρόσφατες εκλογικές ήττες, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αριστερά στην Ελλάδα, τις εσωκομματικές διεργασίες στον ΣΥΡΙΖΑ και τι πρέπει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ για να ανακάμψει τα επόμενα χρόνια.
Στη διάρκεια της συζήτησης μίλησαν για την αποδυνάμωση του νεοφιλελευθερισμού στις δυτικές οικονομίες όπως φαίνεται από την επανεμφάνιση κεϋνσιανών πολιτικών αλλά και την εγκατάλειψη της παντοδυναμίας της αγοράς με την παρέμβαση του κράτους μέσω της βιομηχανικής πολιτικής.
Παράλληλα, μίλησαν για την κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη και πώς, μέσω των φιλικών ΜΜΕ αλλά και των χρημάτων που έδωσε στους πολίτες κατά τη διάρκεια της πανδημίας κατάφερε να αποπροσανατολίσει από τα σοβαρά προβλήματα όπως τις υποκλοπές, το σιδηροδρομικό δυστύχημα, το ναυάγιο στην Πύλο, την αστυνομική βία.
Επίσης, συζήτησαν για το ότι η Νέα Δημοκρατία κάνει ιδεολογική μάχη για μια νέα ηγεμονία όπου η αξία της ελευθερίας μπορεί να απελευθερώσει τις παραγωγικές δυνάμεις και η αξία του έθνους και της οικογένειας είναι εκείνη που δεν αφήνει πίσω κανέναν. Και πως γύρω αυτές τις ιδέες προσπαθεί να συσπειρώσει ένα νέο μπλοκ.
Τέλος, απέναντι σε αυτό, ο υποψήφιος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ανέφερε ότι στις τελευταίες εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε ξεκάθαρη ταυτότητα και δεν μπόρεσε να πείσει ποιες πολιτικές θα ακολουθήσει. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να διορθώσει ο ΣΥΡΙΖΑ τα επόμενα χρόνια έτσι ώστε να ανακάμψει. Χρειάζεται, όπως θα έλεγε ο Γκράμσι, πόλεμος θέσεων και εντατική δουλειά εντός του κόμματος αλλά και στην κοινωνία για να πείσει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τα φλέγοντα ζητήματα και να μπορεί να εξηγήσει με σαφήνεια τι εννοεί μιλώντας για παράδειγμα για καλύτερες θέσεις εργασίας και πρόσβαση σε κοινωνικά αγαθά.
Ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης
Συναντηθήκαμε σε φιλόξενο καφέ σε μικρή απόσταση από το Κοινοβούλιο, στην καρδιά της πολιτικής στην Αθήνα. Είμαστε τρεις Έλληνες της διασποράς: ο πρωταγωνιστής είναι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, γεννημένος στην Ολλανδία και πρώην καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κεντ. Στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πήρε τη θέση του Βαρουφάκη ως υπουργός Οικονομικών. Ο Τσακαλώτος αναδείχτηκε κατά τις πολύ σκληρές διαπραγματεύσεις με την ευρωζώνη και το ΔΝΤ, όταν έκανε το θαύμα και εξασφάλισε την αναβολή των πληρωμών του ελληνικού χρέους και μάλιστα με σταθερά επιτόκια για μεγάλο μέρος του, κάτι που στις τωρινές συνθήκες της οικονομίας αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα σε σύγκριση, επί παραδείγματι, με την Ιταλία.
Στην παρέα μας είναι και η Όλγα Νάσση, φίλη Ιταλό-Ελληνίδα (σαν κι εμένα), στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαίτερα ανήσυχη μην τυχόν και το κόμμα της έχει την ίδια μοίρα με το ιταλικό Δημοκρατικό Κόμμα. Και τους τρεις μας απασχολεί κυρίως ένα θέμα: πώς θα βγει η αριστερά από το λάκκο στον οποίο την έριξαν δύο απανωτές εκλογικές ήττες. Ο Τσακαλώτος, υποψήφιος για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ, είναι έμπειρος οικονομολόγος καθηγητής με γερά θεμέλια. Περνά αμέσως στην επίθεση, εξηγώντας πως στην Ευρώπη «η μακρά περίοδος του νεοφιλελευθερισμού έχει τελειώσει, νέες οικονομικές δυνάμεις πέραν του δυτικού μπλοκ αναπτύχθηκαν πιο γρήγορα από τις οικονομίες της Δύσης. Οι ανισότητες οξύνθηκαν, ο πλούτος κατευθύνεται προς την πλευρά των πιο πλουσίων, αφήνοντας πίσω τα μεσαία στρώματα και τους μισθωτούς». Σε αυτό το πλαίσιο, συνέχισε, «έχουμε μια εν μέρει από-παγκοσμιοποίηση, το κράτος επανέρχεται, τόσο με κεϋνεσιανές φορολογικές πολιτικές όσο και με πολιτικές για τη βιομηχανία, ώστε να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή. Η αναδιανομή του εισοδήματος βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητες. Αυτή η αλλαγή δεν αγνοήθηκε από τη δεξιά».
Ο Τσακαλώτος αποδεικνύεται επίσης ότι παρατηρεί πολύ προσεκτικά τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Είναι της άποψης πως η πολυπληθής ομάδα συμβούλων που τον πλαισιώνει τον συμβούλευσε έξυπνα: Να δημιουργήσει μέσω των τηλεοπτικών σταθμών υπό τον έλεγχο του μια εικόνα σταθερότητας, σε αντιπαράθεση με τις …περιπέτειες του ΣΥΡΙΖΑ. Επίσης ο Μητσοτάκης μοίρασε πολλά χρήματα κατά την πανδημία αλλά και στα θύματα των θερινών πυρκαγιών που ακριβώς τη στιγμή που εμείς συζητούμε μαίνονται στην Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο κέρδισε τις εκλογές, παρόλο το σκάνδαλο των παράνομων υποκλοπών, τη σύγκρουση των τραίνων, το τραγικό ναυάγιο έξω από την Πύλο, τη διάχυτη αστυνομική βία. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έπεισε τους ψηφοφόρους για το πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν ισχυροί θεσμοί, απαραίτητοι τόσο για τη δημοκρατία όσο και για την οικονομία.
Ο Τσακαλώτος αναλύει προσεκτικά και τη νέα κυβέρνηση. Γνώριζα πως στις προγραμματικές δηλώσεις υπήρξε κι ένα άνοιγμα προς την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, αλλά εκείνος είναι πολύ καλύτερα πληροφορημένος: «Ο αντικαταστάτης του πρωθυπουργού, ο Μάκης Βορίδης, εκφώνησε στη Βουλή μια ομιλία περί ηγεμονίας που άγγιζε σε πολλά σημεία την έννοια που της αποδίδει ο Γκράμσι, δηλαδή ως προσπάθεια να αναδειχτεί μια νέα ηγεμονία, όπου η αξία της ελευθερίας μπορεί να απελευθερώσει τις παραγωγικές δυνάμεις και η αξία του έθνους και της οικογένειας είναι εκείνη που δεν αφήνει πίσω κανέναν» μου λέει κοιτώντας με στα μάτια. Πέφτω από τα σύννεφα καθώς ο Μάκης Βορίδης ήταν ακροδεξιός των ομάδων κρούσης και μεγάλος υποστηρικτής της χούντας, τον οποίο περιμάζεψε ο Μητσοτάκης μαζί με άλλους ακροδεξιούς που τώρα είναι στην κυβέρνηση. Ο πρώην υπουργός όμως με επαναφέρει στην πραγματικότητα: «Ο Μητσοτάκης κατάφερε να συγκεντρώσει γύρω από το πρόσωπο του τους πάντες, από τους πρώην σοσιαλιστές έως τους ακροδεξιούς». Όσο για την αριστερά, πρέπει να εκφράζει τις αξίες της με απλά λόγια τόσο σε ό,τι αφορά την οικονομία όσο και για τη διαμόρφωση μιας ταυτότητας που να προσφέρει μια αίσθηση του ανήκειν.
Μπροστά σε όλα αυτά, εμείς δεν κάναμε όσα έπρεπε, σχολιάζει ο Τσακαλώτος. «Ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίστηκε ως κόμμα με μη ξεκάθαρη ταυτότητα και γι’ αυτό να δυσκολεύεται να ακολουθήσει μια συγκεκριμένη πολιτική. Εκείνο που τώρα έχουμε ανάγκη είναι ένα πρόγραμμα που να πείθει, σε ό,τι αφορά την ταυτότητα μας και στα επακόλουθα που μπορεί να έχει το πρόγραμμα μας στη ζωή των ανθρώπων. Πρέπει να αναλύσουμε για ποιο λόγο ηττηθήκαμε τόσο πολύ στις λαϊκές συνοικίες. Πρέπει να εξηγήσουμε ξεκάθαρα πως ασφάλεια σημαίνει καλές θέσεις εργασίας, πρόσβαση σε κοινωνικά αγαθά, σε κοινωνικές και πολιτιστικές υπηρεσίες, πως όλα αυτά οικοδομούνται επάνω σε μια ισχυρή παραγωγική βάση. Επίσης δεν δώσαμε την πρέπουσα προσοχή στην παιδεία και την κουλτούρα, προβλήματα πάντα φλέγοντα σε αυτή τη χώρα.
«Καθώς θεωρώ τον εαυτό μου γκραμσιανό», χαμογελά ο Τσακαλώτος (μάλλον θιγμένος από τη χρήση του μεγάλου Ιταλού στοχαστή που έκανε η δεξιά), εκείνο που χρειάζεται μετά από μια μεγάλη ήττα είναι ένας «πόλεμος θέσεων»: προσεκτική και επίμονη δουλειά μέσα στο κόμμα και την κοινωνία ώστε να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε τα νέα προβλήματα, την κλιματική αλλαγή, την πράσινη μετάβαση, την τεχνητή νοημοσύνη, την ψηφιακή μετάβαση. Λοιπόν, στράτευση, συζήτηση, οργάνωση, αλλά με συγκεκριμένη πολιτική ταυτότητα, χωρίς να λέμε ναι σε όλους.
Πριν χαιρετιστούμε, μια τελευταία απορία. Τον ρωτώ εάν υπάρχει ο κίνδυνος αυτός ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε τέσσερις υποψήφιους προέδρους του ΣΥΡΙΖΑ να οδηγήσει σε διάσπαση. Ο Τσακαλώτος απέκλεισε με αποφασιστικότητα αυτό το ενδεχόμενο: «Υπάρχει ένα θετικό κλίμα, η συζήτηση διεξάγεται με σοβαρότητα κι εγώ δεσμεύομαι να υπάρξει ένα ενωτικό πνεύμα. Με θετικές απαντήσεις και την οφειλόμενη σοβαρότητα».
