-Η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την ύφεση 0,9% το πρώτο τρίμηνο του έτους. Εσείς πού εκτιμάτε ότι θα πάει φέτος η ελληνική οικονομία κ. Τσακαλώτε;
-Ο πανηγυρισμός μου θυμίζει το ανέκδοτο «πάλι καλά που δεν πάθαμε και τίποτα». Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για ένα τρίμηνο όπου οι 2,5 μήνες ήταν πριν το lockdown. Και άρα οι κακές επιδόσεις προϋπήρχαν, εκτός βέβαια αν τις 15 μέρες του lockdownη ύφεση ξεπέρασε το 20%.Σε κάθε περίπτωση οι προβλέψεις για το έτος δεν είναι καλές. Άλλωστε το ΑΕΠ είχε αρχίσει να μειώνεται από το τέταρτο τρίμηνο του 2019 -πριν δηλαδή την εμφάνιση του ιού.
Οι δικοί μας υπολογισμοί -με βάση και την κυβερνητική ατολμία- δυστυχώς κινούνται κοντά σε αυτούς του ΟΟΣΑ δηλαδή προς το δυσμενές σενάριο της κυβέρνησης. Το πρόγραμμα μας το έχουμε βασίσει στις ίδιες προβλέψεις με αυτές της κυβέρνησης, λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή ενός γενναίου εμπροσθοβαρούς προγράμματος θα μείωνε σημαντικά το βάθος της ύφεσης.
Χωρίς μια πιο ενεργητική πολιτική όπως προτείνουμε, πολύ φοβάμαι ότι η πραγματικότητα ίσως και να ξεπεράσει τις αρνητικές προβλέψεις. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ ότι η ύφεση δεν είναι αριθμοί. Είναι ζωές ανθρώπων.
-Τόσο η κυβέρνηση, πάντως, όσο και ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος επιμένουν πως η ανάπτυξη το 2021 θα είναι μεγαλύτερη από την ύφεση του 2020. Συμφωνείτε; Και τι είδους ανάπτυξη αναμένετε;
-Δεν θα τολμούσα να αμφισβητήσω την αμεροληψία του κ. Στουρνάρα αλλά τα στοιχεία δείχνουν, και οι διεθνείς Οργανισμοί προβλέπουν, ακριβώς το αντίθετο. Κατά την γνώμη μου, και στην Ελλάδα και παγκοσμίως είναι πιο πιθανόν να έχουμε ανάκαμψη τύπου V όχι συνολικά αλλά στο κομμάτι του μεταποιητικού τομέα. Αλλά ακόμη και αυτό όχι σίγουρα, καθώς χρειάζεται να αντικατασταθούν οι παγκόσμιες αλυσίδες παραγωγής, ώστε να μην πέσει πολύ η ενεργή ζήτηση.
Στον τομέα των υπηρεσιών όμως είμαι σαφώς πιο απαισιόδοξος. Στον τουρισμό, την εστίαση αλλά και σε άλλες υπηρεσίες η ανάκαμψη ενδέχεται να αργήσει πολύ. Και αυτό με την σειρά του θα επηρεάσει τη ζήτηση και προς το μεταποιητικό τομέα.
Νομίζω ότι συνολικά πιο πιθανή είναι μια ανάπτυξη με το σχήμα της Nike, δηλαδή απότομη κάμψη και σταδιακή άνοδο. Το πόσο γρήγορη θα είναι η ανάκαμψη βέβαια εξαρτάται απόλυτα από το πόσο θα στηριχθεί η οικονομία από το κράτος. Χρειάζεται ένα γενναίο πακέτο στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων τώρα. Και κινδυνεύοντας να κατηγορηθώ για διαφήμιση νομίζω η συμβουλή μου προς την κυβέρνηση είναι Justdoit!
-Μιας και αναφερθήκαμε στην Τράπεζα της Ελλάδος, τι σηματοδοτεί για εσάς η ανανέωση της θητείας του κ. Στουρνάρα; Και από πού θα κριθούν οι σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ μαζί του;
-Και επιστημονικά και ως πολιτικός ήμουν πάντα εναντίον της ανεξαρτησίας των Κεντρικών Τραπεζών – και γιατί δεν θεωρώ τη νομισματική πολιτική απλώς τεχνοκρατικό ζήτημα αλλά και επειδή οι Κεντρικοί Τραπεζίτες έχουν πολύ στενή σχέση με το ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα – και η ανεξαρτησία τους αφορά περισσότερο την κοινωνία, τα κοινωνικά κινήματα, τα συνδικάτα, ακόμα και νέες προοδευτικές ιδέες από την επιστημονική κοινότητα.
Αλλά ακόμη και αν δεχτούμε την ανεξαρτησία ως αρχή, το ότι ο κ. Στουρνάρας ήταν και ο πρώην Υπουργός Οικονομικών σε περίοδο μεγάλης πολιτικής αντιπαράθεσης, σήμαινε ότι δεν είχαμε καν μια τέτοια περίπτωση. Σε κάποιες στιγμές ο κ. Στουρνάρας έδειξε μια έντονη μεροληψία υπέρ της προηγούμενης κατάστασης. Θυμίζω την υποστήριξή του για την προληπτική γραμμή πίστωσης. Εμείς όμως θα κρίνουμε και στο μέλλον με βάση τις προτάσεις του και τις τοποθετήσεις του και όχι με προσωπικά κριτήρια.
-Μπροστά μας έχουμε τα 50 δισ. της ΕΕ. Πού εκτιμάτε ότι θα πρέπει να κατευθυνθούν; Και επειδή η χρονική διάρκεια του πακέτου ξεπερνά κατά πολύ τη θητεία μιας κυβέρνησης, θεωρείται πως πρέπει να υπάρξει διάλογος κυβέρνησης – αντιπολίτευσης για το πώς θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα;
-Καταρχάς πρέπει να δούμε στο τέλος των διαπραγματεύσεων πόσα θα έχουμε μπροστά μας. Σε κάθε περίπτωση οι πόροι φαίνεται να είναι αρκετοί αλλά δεν είναι επαρκείς. Και δεν είναι με την έννοια ότι θα έπρεπε να δοθούν περισσότερα χρήματα για εσωτερική συνοχή, θα έπρεπε να υπάρχουν σαφείς δεσμεύσεις της ΕΕ για το τι θα γίνει σε ένα ενδεχόμενο δεύτερο κύμα, ώστε να μην χρειαστεί να εμπλακούμε σε έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων, θα έπρεπε η κουβέντα να γίνει πιο βαθιά, να μιλήσουμε πχ επιτέλους για ένα ευρωπαϊκό ταμείο ανεργίας. Τούτων λεχθέντων, η αναπτυξιακή πολιτική της χώρας απαιτεί μια σοφή διαχείριση της γνώσης, έναν δημοκρατικό προγραμματισμό. Απαιτεί συνεννόηση κυβέρνησης, αντιπολίτευσης, επιμελητηρίων, κοινωνικών φορέων. Αν δεν συναποφασίσουμε ως κοινωνία ποιες είναι οι προτεραιότητές και οι στόχοι μας, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να τους πετύχουμε.
-Την Επιτροπή Σοφών Πισσαρίδη και προσωπικά τον επικεφαλής της τους εμπιστεύεστε προκειμένου να εισηγηθούν την αξιοποίηση του “ευρωπαϊκού πακέτου”;
-Η επιτροπή σοφών -κάθε επιτροπή σοφών- δεν αποτελεί δημοκρατικό προγραμματισμό. Ούτε βέβαια ψήφο εμπιστοσύνης στους δύο βασικούς Υπουργούς των Οικονομικών και της Οικονομίας. Έχουμε λοιπόν μια επιτροπή η οποία θα σχεδιάσει εκτός της κοινωνίας για την κοινωνία, και πολύ φοβάμαι ότι οι ανάγκες των πολλών θα μείνουν εκτός των συμπερασμάτων της.
Η επιτροπή αυτή συνολικά απαρτίζεται από το ίδιο επιστημονικό προσωπικό που και μετά την κρίση διατυμπάνιζε ότι τα μνημόνια είναι χρυσή ευκαιρία να εφαρμοστούν όσες από τις ίδιες πολιτικές δεν προλάβανε πριν από την κρίση.
Όσο για τον κ. Πισσαρίδη είναι προφανώς ένας αξιόλογος οικονομολόγος και πολύ συμπαθητικός σαν άνθρωπος, αλλά οι προτάσεις που έχει κατά καιρούς κάνει για την ελληνική οικονομία, όπως το να τεθούν υποχρεωτικά σε άδεια οι «πλεονάζοντες δημόσιοι υπάλληλοι» (sic) με τις αποδοχές τους να μειώνονται κατά 20% για τα τρία πρώτα χρόνια και κατά 40% τα επόμενα δύο, η απελευθέρωση όλων των αγορών εργασίας, αγαθών και υπηρεσιών και υποχρεωτική ιδιωτική ασφάλιση υγείας κάθε άλλο παρά με καθησυχάζουν.
Εύχομαι οι προτάσεις αυτές αλλά και η λογική τους να έχουν αναθεωρηθεί. Αλλιώς η πρόβλεψή τους για 4ο μνημόνιο κινδυνεύει να καταστεί τώρα αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Με την πολύ κυριολεκτική έννοια του όρου.
Εγώ θα ήθελα να δω μια επιτροπή που θα δουλεύει μαζί με την κοινωνία και θα απαρτίζεται από οικονομολόγους, αλλά και επιστήμονές από άλλους κλάδους, που έχουν επικεντρωθεί στη δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη, τη μείωση της φτώχιας και των ανισοτήτων.
-Στις κατηγορίες της κυβέρνησης για «λεφτόδεντρα» και για ανεύθυνη πολιτική πρόταση να δοθούν χρήματα εμπροσθοβαρώς, τι απαντάτε;
-Έχουμε εξηγήσει πολλές φορές πως χρηματοδοτείται το πρόγραμμά μας. Μάλιστα στην προσπάθεια του να αποδείξει το αντίθετο, ο κ. Σταικούρας κατάφερε να αποδείξει άθελα του ότι το πρόγραμμα μας είναι απόλυτα ρεαλιστικό. Μα σκεφτείτε το και εσείς: Είναι δυνατόν η κυβέρνηση να δίνει 24 δις όπως ισχυρίζεται αλλά τα 13 δις που προτείνουμε εμείς να απαιτούν λεφτόδεντρα;
Αντίθετα η κυβέρνηση μάλλον θεωρεί ότι διαθέτουν λεφτόδεντρα οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις. Πως αλλιώς θεωρεί ότι θα ξεπληρώσουν το επόμενο διάστημα τις υποχρεώσεις τους που δημιουργήθηκαν αυτή τη περίοδο, όταν όλες οι ενισχύσεις που δίνει έχουν την μορφή δανείων; Δηλαδή μια επιχείρηση δεν έχει τζίρο σήμερα, έχει μειωμένο τζίρο αύριο, και θα κληθεί μεθαύριο να αποπληρώσει και τις υποχρεώσεις της και δάνεια; Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Δυστυχώς είμαστε μπροστά σε ένα σχέδιο βίαιης αναδιάρθρωσης της αγοράς στην Ελλάδα, με θύμα την μεσαία τάξη.
Στο δεύτερο σκέλος του ερωτήματός σας, το μόνο λογικοφανές επιχείρημα της κυβέρνησης ως τώρα ήταν, ότι πρέπει να ξοδέψουμε λίγα για να έχουμε του χρόνου. Επιχείρημα βέβαια που παρέκαμπτε το γεγονός ότι ένα εμπροσθοβαρές πακέτο θα ήταν το καλύτερο φάρμακο απέναντι στην ύφεση και άρα μεσομακροπρόθεσμα θα απαιτούνταν σημαντικά λιγότεροι πόροι.
Σε κάθε περίπτωση οι τελευταίες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο καταρρίπτουν και αυτό το επιχείρημα της ΝΔ. Διότι δεν μπορούν να λένε ταυτόχρονα και ότι πήραμε ένα εξαιρετικό πακέτο από την Ευρώπη και ότι δυστυχώς δεν μπορούμε να στηρίξουμε τον κόσμο στην Ελλάδα σήμερα. Ο ΣΥΡΙΖΑ τους άφησε το μαξιλάρι και την χώρα σε ανάπτυξη, η Ευρώπη παρά τις ατολμίες της ανέστειλε το σύμφωνο σταθερότητας και ετοιμάζει ένα γενναίο πακέτο, η ΕΚΤ έκανε το PEPP, ας κάνει επιτέλους κάτι και η κυβέρνηση στο πεδίο της οικονομίας.
-Συνολικά την οικονομική πολιτική πώς την κρίνετε πολιτικά; Στο χώρο της εργασίας πχ προκαλεί ήδη μεγάλες ανακατατάξεις και δυσαρέσκειες…
-Ανεπαρκή και επικίνδυνη. Προφανώς προκαλεί δυσαρέσκειες, αν σας έκοβα το 20% του εισοδήματός σας, και δεν στήριζα την θέση εργασίας σας θα ήσασταν ευχαριστημένος; Όσο και αν η συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ ραίνουν τον κ. Μητσοτάκη με ροδοπέταλα ο κόσμος ξέρει στο τέλος του μήνα πόσα έχει το πορτοφόλι του.
-Εκτιμάτε ότι θα οδηγηθούμε σε νέο ασφαλιστικό; Και θα υπάρξουν τελικά μειώσεις σε μισθούς στο δημόσιο και σε συντάξεις;
-Οι κυβερνήσεις της ΝΔ έχουν ένα διαχρονικό ταλέντο να οδηγούν σε τέτοιες καταστάσεις ανεξαρτήτως συνθηκών. Η κυβέρνηση έχει ήδη αυξήσει τις εισφορές στην συντριπτική πλειοψηφία των ελεύθερων επαγγελματιών και έχει μειώσει τις συντάξεις (κόβοντας την 13η σύνταξη) πριν τον κορωνοϊό. Τώρα, που προσπαθούν να τα φορτώσουν όλα στην πανδημία, είμαι πολύ ανήσυχος για το τι θα κάνουν.
Πηγή: iEidiseis
