Πριν από λίγες ημέρες υπογράφηκε «Μνημόνιο Κατανόησης» (MOU) μεταξύ των πρώην εργαζομένων της ΕΝ.ΚΛΩ. και υποψήφιου επενδυτή για την αγορά τής πάλαι ποτέ κυρίαρχης δύναμης στην κλωστοϋφαντουργία. Μπορεί ένα μνημόνιο να έχει και θετικό χαρακτήρα; Στην προκείμενη σίγουρα, καθώς δεν υπογράφηκε σε βάρος των εργαζομένων. Δεν μειώθηκαν ούτε μισθοί, ούτε αφαιρέθηκαν δικαιώματα. Αντίθετα, προβλέπονται μισθοί στα 751 ευρώ, με βάση τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας του 2009. Στην πραγματικότητα, βέβαια, το MOU μεταξύ των δύο πλευρών δεν είναι μια πρόταση του εργοδότη προς τους εργαζόμενους, αλλά μια πρόταση των εργαζομένων που βρήκε ελκυστική ο μελλοντικός εργoδότης και αποδέχτηκε.
Πιο ειδικά, το MOU προβλέπει ότι “Η νέα Ανώνυμη Εταιρεία με έδρα την Ελλάδα, που υποχρεωτικά θα συστήσει ο Αγοραστής, ασχολείται με την παραγωγή, διάθεση και εμπορία κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και έχει ως μετόχους: 1. Τον Αγοραστή με ποσοστό 80% 2. Τους Εργαζόμενους με ποσοστό 20%, το οποίο θα εκφράζεται ενιαίως από νέο νομικό πρόσωπο (συνεταιρισμός) της επιλογής τους. […] Οι δύο μέτοχοι συνομολογούν ότι: Θα λειτουργούν στο πλαίσιο που ορίζει ο νόμος περί Ανωνύμων Εταιριών επί τη βάσει της επιτυχίας του ‘Επιχειρησιακού Σχεδίου’, εισφέροντας ο καθένας τεχνογνωσία από τον προηγούμενο χώρο δραστηριοποίησής του, προβολή των προϊόντων της εταιρείας, δημιουργικές προτάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη της εταιρείας. 3. Για περίοδο 36 μηνών δεν θα μεταβιβαστούν μετοχές σε τρίτο από τον μέτοχο Εργαζόμενοι […] Οι προσλήψεις προσωπικού στη συσταθησόμενη εταιρεία, πραγματοποιούνται από τη Διοίκηση αυτής, με πρώτη επιλογή από αυτούς που συμμετέχουν στο Νομικό Πρόσωπο των Εργαζομένων αξιοκρατικά και εφόσον πληρούν τα κριτήρια των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν…”.
Ποιοι τεχνοκράτες; Οι εργαζόμενοι
Το ενδιαφέρον του επενδυτή που μετουσιώθηκε σε επίσημη πρόταση στις 29 Σεπτεμβρίου του 2016 ήταν η έμπρακτη απόδειξη ότι το σχέδιο των εργαζομένων “μετρούσε” στην αγορά. Είχε προηγηθεί η αποτίμηση του επιχειρησιακού σχεδίου επαναλειτουργίας ως σωστή και βιώσιμη από διυπουργική ομάδα που σχηματίστηκε για την περίσταση και ανεξάρτητους εκτιμητές τον Μάιο του 2016. Είχε λάβει θετική αξιολόγηση ακόμη και για το χειρότερο δυνατό σενάριο.
Από τότε όμως δεν κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι. Παρ’ ότι το ΙΚΑ, ένας από τους πιστωτές, επαναδραστηριοποιήθηκε και απέτρεψε σειρά πλειστηριασμών, άρα και εκποίησης κρίσιμου εξοπλισμού της βιομηχανίας, οι διαδικασίες εκποίησης δεν σταμάτησαν.
Καθυστερήσεις με ερωτηματικά
Ενώ φαινόταν εδώ και καιρό ότι μπορεί να γίνει πραγματικότητα ένα εγχείρημα που φέρει πρώτα την υπογραφή των εργαζομένων και μετά οποιουδήποτε επενδυτή, η αντιμετώπιση από τη σύνδικο πτώχευης ήταν σαν να μην έγινε ποτέ η πρόταση, σαν να μην υπήρξε ποτέ το σχέδιο. Ενώ υπάρχει η ολοζώντανη προοπτική εδώ και καιρό να μπουν μπρος οι μηχανές, την ώρα που σε αναρίθμητες εργοστασιακές μονάδες ανά την Ελλάδα έχουν μείνει μόνο τα κουφάρια να θυμίζουν ένα άλλο παρελθόν, οι διαδικασίες έχουν εξελιχθεί προκλητικά σε απόλυτα χρονοβόρες. Σημειώνεται ότι η τελευταία φορά που χτίστηκαν μονάδες για την κλωστοϋφαντουργία ήταν σχεδόν δύο δεκαετίες πριν και είναι οι δύο από τις τρεις εργοστασιακές μονάδες της ΕΝ.ΚΛΩ. που πρόκειται να επαναλειτουργήσουν σε Ροδόπη και Μαρώνεια εφόσον προχωρήσει η επένδυση.
Χρειάστηκαν πέντε μήνες, έπειτα από συνεχόμενες καθυστερήσεις κι ενώ παράλληλα συνεχίζονταν οι πλειστηριασμοί, ώστε να πραγματοποιηθεί αυτοψία από τον υποψήφιο επενδυτή για να να εκτιμηθεί η κατάσταση των εγκαταστάσεων και να υπάρξει αποτίμηση αξίας. Για τις καθυστερήσεις, η σύνδικος πτώχευσης απαντά ότι «ότι όλος ο όγκος της διαχείρισης της πτωχευτικής περιουσίας διενεργείται από εκείνη και μόνο, χωρίς να υποστηρίζεται από άλλο προσωπικό».
Αφού ολοκληρώθηκε η αυτοψία στα τέλη Φεβρουαρίου, ο υποψήφιος επενδυτής απέστειλε επιστολή προς τη σύνδικο με την οποία ζητά να γίνουν γνωστά “η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί καθώς και ο χρόνος που θα απαιτηθεί για την ολοκλήρωση πλειστηριασμού-ων για την απόκτηση της πτωχευτικής περιουσίας”. Όπως και “η σημερινή αξία που επισήμως έχετε στα χέρια σας, μετά και τις διενεργηθείσες εκποιήσεις για το σύνολο της εναπομείνασας πτωχευτικής περιουσίας”. Παράλληλα, τόνιζε ότι η πρόταση είναι έτοιμη “και επειδή έχει χαθεί ήδη πολύς χρόνος που επηρεάζει αρνητικά την αξία και την λειτουργικότητα των εγκαταστάσεων, επιβαρύνει το όλο εγχείρημα με χρηματοοικονομικό κόστος, δημιουργεί δε μεγαλύτερη επισφάλεια για τη βιωσιμότητα του όλου επιχειρησιακού σχεδίου” ζητούσε άμεση απάντηση.
Η σύνδικος απάντησε έπειτα από πέντε ημέρες, ωστόσο προκάλεσε εντύπωση ότι επικαλέστηκε την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση που ανοίγει τον δρόμο για την επαναλειτουργία μέρους της ΕΝ.ΚΛΩ. με την προσθήκη της παραγράφου 5 στο άρθρο 84 του πτωχευτικού κώδικα ως λόγο περαιτέρω καθυστέρησης. Η νομοθετική ρύθμιση δίνει τη δυνατότητα να συγκληθεί εκ νέου η γενική συνέλευση των πιστωτών ώστε αν είχε αποφασιστεί προηγουμένως η εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, αυτό μπορεί να αλλάξει σε μια νέα γενική συνέλευση εφόσον υποβληθεί αίτημα από το 20% των πιστωτών και υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον. Όμως η σύνδικος τη “διαβάζει” διαφορετικά, ισχυριζόμενη πως “δεν μπορεί να δώσει απάντηση” σε σχέση με τον χρόνο, “αφού πρόκειται για μια διαδικασία που δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη στην πράξη”.
Επιπλέον, στην απάντησή της ανέφερε ότι “το δικαστήριο μπορεί να απορρίψει την αίτηση εφόσον κρίνει ότι η ρευστοποίηση των κατ’ ιδίαν στοιχείων της πτωχευτικής περιουσίας έχει ήδη προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό ώστε δεν είναι πλέον συμφέρουσα η εκποίηση της επιχείρησης ως συνόλου”. Εγείρονται ωστόσο ερωτηματικά πώς έπειτα από πέντε χρόνια που τρέχει η πτωχευτική διαδικασία δεν είναι γνωστή η αξία της εναπομείνασας πτωχευτικής περιουσίας. Επίσης, η εκτίμηση κυβερνητικών κύκλων είναι ότι ο εξοπλισμός που πουλιέται μέσω των πλειστηριασμών φέρνει πίσω μόνο το 10% της πραγματικής αξίας, με αποτέλεσμα οι πιστωτές να μην κερδίζουν τίποτα. Τα “κοράκια” ναι.
Δεσμευμένοι να μην κερδοσκοπήσουν
Οι εργαζόμενοι ανησυχούν. Όχι μόνο γιατί μπορεί να αποσυρθεί το επενδυτικό ενδιαφέρον, αλλά και γιατί κινδυνεύει να καταλήξει στον κάλαθο των αχρήστων ένα πρότζεκτ που έγινε με κόπο και βρίσκεται στην πράξη στον αντίποδα του νεοφιλελευθερισμού. Ενδεικτικό επίσης δείγμα της φιλοσοφίας που έχει η προσπάθεια είναι ότι θα έχουν δικαίωμα να μεταπωλήσουν τη μετοχή μόνο με την πάροδο τριών χρόνων. Ο λόγος είναι ότι θέλουν να αποφευχθούν φαινόμενα κερδοσκοπίας, όπως συνέβη σε άλλες περιπτώσεις με επενδυτές που αγόρασαν κοψοχρονιά εταιρείες εκμεταλλευόμενοι τη δεινή τους οικονομική θέση και τις μοσχοπούλησαν στη συνέχεια.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό των εργαζομένων, πρόκειται να λειτουργήσουν τρεις εργοστασιακές μονάδες, σε Μαρωνεία (Κομοτηνή), Ροδόπη (Κομοτηνή) και Στενήμαχο (Νάουσα). Αρχικά θα απασχοληθούν 400 εργαζόμενοι και μετά την πρώτη πενταετία εκτιμάται ότι θα απασχολούνται 700. Παράλληλα με την επαναφορά θέσεων εργασίας, στην ΕΝ.ΚΛΩ. δημιουργούνται 5 έως 7 δραστηριότητες όπως αυτές των μεταφορών, των μηχανολογικών εργασιών, των Logistics. Οι μονάδες θα λειτουργήσουν σε περιοχές όπου το 50% της τοπικής ανεργίας οφείλεται στο κλείσιμο των κλωστηρίων. Δευτερογενώς το όφελος είναι ότι αναμένεται σημαντική τόνωση της τοπικής αγοράς.
Η περιοχή έχει μαραζώσει μετά το κλείσιμο των εργοστασίων, μας έλεγε λίγους μήνες πριν η 50χρονη Μάρθα Στογιατζάκη, χειρίστρια μηχανών που θα εργαστεί στη μονάδα της Κομοτηνής. Από εκεί που 650 συνολικά εργαζόμενοι αγόραζαν καθημερινά από την πόλη, με αποτέλεσμα να ανοίξουν και άλλες επιχειρήσεις, όπως φούρνοι, “ξαφνικά δεν περνούσαν, δεν αγόραζαν, οι επιχειρήσεις έκλειναν. Αυτό έφερε κι άλλη ανεργία, κι άλλη φτώχεια”. Αυτό αλλάζει.
Για να αλλάξει “πατάει” σε δεδομένα όπως οι ανεβασμένοι δείκτες της βιομηχανικής παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στην Ε.Ε., αλλά και στην Ελλάδα του Μνημονίου, όπου παρατηρείται μεσοσταθμική αύξηση του 2,5%. Στην Ευρώπη των 28 οι επενδύσεις που γίνονται από το 2012 κι έπειτα ετησίως είναι της τάξεως των 2 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, η ανοιχτή ΕΝ.ΚΛΩ. μπορεί να αξιοποιήσει τη μεγάλη εγχώρια παραγωγή βαμβακιού που κατατάσσει την Ελλάδα στην πρώτη θέση των παραγωγών βαμβακιού στην Ε.Ε.
Την αγκαλιά της στο εγχείρημα ανοίγει επίσης η τοπική κοινωνία. Τοπικά σωματεία εργαζομένων, εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια, ομοσπονδίες βιοτεχνών, οργανώσεις και συλλογικότητες έχουν εκφράσει τη στήριξή τους. Ξέρουν καλά πως μαζί με την ανάσταση της ΕΝ.ΚΛΩ. θα ζήσουν και τη δική τους.
Κώστας Παπαντωνίου
Πηγή: Η Αυγή
