Αποτελεί μη αναμενόμενη κίνηση πολιτικής γενναιοφροσύνης το κάλεσμα της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ προς τη ΝΕΑΡ να επιστρέψει. Ωστόσο, δεν φαίνεται να είναι πολύ ειλικρινές. Μοιάζει με επικοινωνιακό κόλπο. Γιατί; Επειδή δεν συνοδεύεται από μια αφήγηση για το τι συνέβη και αποχώρησαν οι της ΝΕΑΡ. Θα έλεγα πως χρειάζεται να ακούσουμε από επίσημα χείλη ποιος ο λόγος τα δύο πολιτικά κόμματα να μην είναι αυτόνομα. Τι άλλαξε; Έφυγε ο Κασσελάκης, όπως σωστά λένε. Μόνο που αυτή η απάντηση εγείρει αυτόματα τρία σημαντικά ερωτήματα: Ποιος τον έφερε; Γιατί τον έδιωξε; Τι έμεινε πίσω του; Και οι απαντήσεις δεν μπορεί να είναι προσχηματικές.
Η αλήθεια πρέπει να ειπωθεί: 1) Ο Κασσελάκης κέρδισε γιατί τον στήριξαν αυτοί που τώρα καλούν τη ΝΕΑΡ να επιστρέψει. Και τον στήριξαν για να μην πάρουν την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αυτοί/ές που έφτιαξαν τη ΝΕΑΡ. Αν δεν ήταν αυτός ο λόγος, τότε θα πρέπει να μας πουν ποιος ήταν ο λόγος. Και αν ο λόγος ήταν ότι τον θεωρούσαν καταλληλότερο, τότε πάμε στο δεύτερο σημείο. 2) Αυτοί που έφεραν τον Κασσελάκη τον έδιωξαν για τους λόγους που αποχώρησαν και οι της ΝΕΑΡ. Μόνο που οι τελευταίοι μίλησαν για τα ίδια πράγματα πολύ νωρίτερα από τους πρώτους. Επομένως, οι του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ οφείλουν να αναγνωρίσουν ότι η αποχώρηση των κατοπινών ΝΕΑΡιτών ήταν απολύτως δικαιολογημένη, ότι είχαν δίκιο. 3) Καθώς οι αφηγήσεις των δύο κομμάτων για την πολιτική συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν είναι ίδιες, θα πρέπει οι δύο χώροι να συζητήσουν τις εκτιμήσεις τους, ώστε να δουν τι μένει πίσω ύστερα από την εκδίωξη Κασσελάκη. Μήπως εξακολουθεί να παραμένει το θολό μήνυμα που εξέπεμπε ο Κασσελάκης, το οποίο όμως δεν ήταν παρά η παρόξυνση του θολού μηνύματος Τσίπρα; Ποιο είναι το ιδεολογικό πρόσημο της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ; Γιατί η ΝΕΑΡ το έλυσε αυτό το πρόβλημα – είναι και το μοναδικό που έλυσε άλλωστε. Ομοίως, τι εγγυήσεις υπάρχουν ώστε να αποκλειστεί η τοξική αντιπαράθεση ως μέθοδος έκφρασης των διαφορών; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα θα προσέδιδαν σοβαρότητα στο κάλεσμα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Στο θολό μήνυμα πρέπει να επιμείνουμε λίγο. Τα κόμματα οφείλουν να μαθαίνουν από τα λάθη τους. Αν οι του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν κατανοούν ότι ο πολιτικός λόγος πρέπει να είναι συμπεριληπτικός αλλά όχι πλαδαρός ή αποϊδεολογικοποιημένος, και ότι η απεύθυνση ενός κόμματος πρέπει να είναι ευρεία αλλά όχι τέτοια ώστε να μη δυσαρεστηθεί κανείς, τότε δεν μπορούν να δώσουν λύσεις στην κρίση πολιτικής εκπροσώπησης, δεν μπορούν να εκπροσωπήσουν τα λαϊκά στρώματα, δεν μπορούν να δημιουργήσουν κοινωνική δυναμική. Αν αυτό γινόταν, το ΠΑΣΟΚ, που είναι και πιο γειωμένο κοινωνικά, θα είχε καταφέρει προ πολλού να αυξήσει ραγδαία τα ποσοστά του και να προβληθεί ως η πολιτική εναλλακτική στη ΝΔ – αλλά απέχει πολύ από κάτι τέτοιο. Αν η σκέψη τους είναι να πάνε πιο δεξιά ώστε να αντικαταστήσουν το ΠΑΣΟΚ, τότε απλώς ξεφτιλίζονται μπροστά στα μάτια φίλων και αντιπάλων. Διότι στη χώρα υπάρχει σοσιαλδημοκρατία που με μια στροφή στ’ αριστερά μπορεί να κυβερνήσει, όπως συνέβη στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Επομένως, όσο το ΠΑΣΟΚ συμπεριφέρεται σαν το Δημοκρατικό Κόμμα Ιταλίας (που έχει καταδικάσει την Ιταλία με τη στάση του), η προοπτική του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ συνδέεται με την επιστροφή στις αριστερές του ρίζες. Σε αυτό το πλαίσιο, το κάλεσμα προς τη ΝΕΑΡ πρέπει να είναι μέρος – και έτσι πρέπει να πλαισιωθεί– μιας πολιτικής στροφής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ανάλογης με εκείνη του Συνασπισμού στις αρχές του ’00. Η στροφή αυτή θα αποδείκνυε ότι όντως δεν ήταν ιδιοκτήτης του μνημονιακού προγράμματος που εφάρμοσε, ότι η ήττα που υπέστη ήταν όντως απόρροια του αρνητικού συσχετισμού δύναμης και όχι γιατί συμφωνούσε κατά 70% με το μνημόνιο, όπως είχε πει ο Βαρουφάκης. Κοντολογίς, η αντίθεση στο νεοφιλελευθερισμό πρέπει να αποκτήσει προγραμματικό περιεχόμενο που τώρα είναι από ισχνό έως αδιόρατο.
Αν όμως το κάλεσμα επιστροφής στην προ Κασσελάκη εποχή είναι ειλικρινές, θα πρέπει να περιγραφεί και ο ρόλος των στελεχών της ΝΕΑΡ στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Θα τους δοθεί ο ρόλος που είχαν στην περίοδο Τσίπρα, ο ρόλος που αρμόζει στο 44% που απέσπασε η υποψηφιότητα Αχτσιόγλου, ο ρόλος που θα είχαν στη σηματοδότηση μιας αριστερής στροφής; Ή όλα θα γίνουν ώστε να σημειώσει ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μια πρόσκαιρη επικοινωνιακή επιτυχία χωρίς πολιτικό περιεχόμενο; Είναι άραγε έτοιμα τα στελέχη του εναπομείναντος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ να δεχθούν τον λελογισμένο περιορισμό των πολιτικών τους φιλοδοξιών, καθώς και μια προγραμματική και πολιτική μετατόπιση σαν αυτή που καταψήφισαν στη διάρκεια των εκλογών για πρόεδρο το φθινόπωρο του 2023; Σίγουρα χρειάζεται γενναιοδωρία και πολιτική οξυδέρκεια που μένει να φανεί αν υπάρχει.
Στο ίδιο μήκος κύματος, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί και η θέση του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος δεν λέει με τίποτα να εγκαταλείψει τον ρόλο του σκιώδους προέδρου του κόμματος, να παραδεχθεί κάποιο συγκεκριμένο λάθος, και να αφήσει τα όνειρα αυτοδικαίωσης μέσα από συστημικού χαρακτήρα παρεμβάσεις που ανακυκλώνουν τετριμμένες ιδέες ώστε να εμπεδωθεί ότι η ριζοσπαστικότητα ήταν κάποιο αμάρτημα του παρελθόντος.
ΥΓ. Το γράφω για όσους/ες ακόμα δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την ανάλυση και την ερμηνεία από τη δικαιολόγηση και την προτροπή, και αρέσκονται σε φράσεις τύπου «το λέει γιατί θέλει να πει…»: Δεν προτείνω σε κανέναν να αλλάξει κόμμα. Διατυπώνω τις προϋποθέσεις ώστε οι προτάσεις των κομμάτων να έχουν ένα πολιτικό –και όχι επικοινωνιακό– νόημα.
