Μισούμε εύκολα. Ή μάλλον καλύτερα, ζούμε στην εποχή του ψηφιακά καθαγιασμένου μίσους, του μίσους ως επιτέλεση. Ενός μίσους που έχει γίνει κοινή γλώσσα, default ρύθμιση τόσο στα social όσο και στην πραγματική ζωή, και το πρόβλημα είναι πως δεν μισούν μόνο οι συντηρητικοί, οι φοβισμένοι, οι εξουσίες. Μισούν και οι προοδευτικοί, πολλές φορές μάλιστα με περισσότερο πάθος.
Όλο αυτό δεν είναι κάτι που δημιουργήθηκε άξαφνα από το πουθενά. Εκατομμύρια άνθρωποι δολοφονούνται, ξεριζώνονται, ο κόσμος καίγεται, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ο κόσμος μοιάζει να καταρρέει κι η οργή είναι υγιές αντανακλαστικό. Ο Zygmunt Bauman μίλησε για τους «ρευστούς καιρούς», εκεί δηλαδή που όλα διαλύονται, και σε αυτή τη συνθήκη το μίσος προσφέρει ένα στοίχημα ασφαλές. Το μίσος είναι πιο άμεσο και πιο εύκολο, τόσο άμεσο και εύκολο που σήμερα το να αγαπάς μοιάζει σχεδόν ύποπτο ή, έστω, μοιάζει λάθος. Και όταν λέω αγάπη, μιλάω για εκείνη την πηγαία, την πολιτική αγάπη. Εκείνη που κάποια στιγμή ήταν σημαία των κινημάτων που ήθελαν να αλλάξουν τον κόσμο.
Εκείνη την αγάπη που ήρθε και πήρε ο νεοφιλελευθερισμός και την αντικατέστησε με την ατομική επιβίωση και την ακόμα πιο ατομική ευθύνη. Την ατομική αποτυχία και τους άλλους, τους κάθε είδους ξένους άλλους, που φταίνε. Όλους αυτούς τους άλλους, εκτός από το ίδιο το σύστημα που μας ξέσκισε. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι απλώς η ιδιωτικοποίηση της ζωής μας και όσων την περιλαμβάνουν. Είναι η ιδιωτικοποίηση της ευθύνης, του πόνου, της απόγνωσης. Είναι όλα εκείνα που δημιουργούν το ιδανικό περιβάλλον για να καλλιεργηθεί και να θεριέψει αυτό το μίσος.
Αν, για παράδειγμα, το μόνο που νιώθεις για την Παλαιστίνη είναι μίσος για το Ισραήλ, δεν έχεις καταλάβει πόσα διακυβεύονται και απλά εξωτερικεύεις μία από τις πολλές πτυχές του δικού σου μίσους. Οι Παλαιστίνιοι δεν παλεύουν για να εκδικηθούν, παλεύουν πρώτα και κύρια για να ζήσουν. Το να στέκεσαι δίπλα στους καταπιεσμένους δεν σημαίνει να θες (μόνο) να καταστραφούν οι καταπιεστές. Το πιο σημαντικό είναι να μπορείς να συνεχίσεις να φαντάζεσαι έναν άλλο κόσμο και να προσπαθείς να τον χτίσεις, κάθε μέρα και από λίγο.
Ο κόσμος αλλάζει μόνο όταν τον ονειρεύεσαι. Όταν δεν σου είναι αδιάφορος ο διπλανός σου. Η αγάπη, όπως την εννοώ, όπως την έχουμε ανάγκη σήμερα, είναι στρατηγική. Είναι πράξη αντίστασης. Είναι δημιουργική δύναμη. Δεν λέω πως πρέπει να γίνουμε άγιοι. Μακριά από μας τα φωτοστέφανα, αλλά πρέπει να θυμηθούμε γιατί κάνουμε όσα κάνουμε. Γιατί μας κίνησαν όλοι αυτοί οι αγώνες, για ποια πράγματα θυσιάστηκαν εκείνοι, οι πριν από μας.
Αν πρέπει να κλείσω με μια πρόταση, θα πάρω εκείνη την πολυφορεμένη φράση του Καμύ: Πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο. Πρέπει να επιλέξουμε να δώσουμε όραμα, και άρα νόημα, σε όλο αυτό που ζούμε, ακόμα κι όταν όλα γύρω φωνάζουν την έλλειψη αυτού του νοήματος. Πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο.
