Ραγδαίες οι εξελίξεις αυτήν την εβδομάδα, ιδίως στο τέλος της, το σαββατοκύριακο. Ραγδαίες εξελίξεις στα δύο κρίσιμα ζητήματα της τελευταίας περιόδου, το μακεδονικό και τη διαπραγμάτευση για το τέλος του προγράμματος και της συμφωνίας για το χρέος. Μπροστά σ΄ αυτούς τους δύο ογκόλιθους η ψηφοφορία για το σκάνδαλο Novartis, η οποία ατυχώς ήρθε στην πιο λεπτή στιγμή για τη στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης στο μείζον το Μακεδονικό, ήταν ζήτημα σαφώς μικρότερης σημασίας και συνιστά θετικό χειρισμό το ό,τι η Βουλή επιστρέφει το φάκελο στη δικαιοσύνη.
Θετικό κλίμα για επίλυση
Το ταξίδι του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στη Σόφια και οι δύο συναντήσεις του με τον συνάδελφο του της ΠΔΓΜ, Ζόραν Ζάεφ, ως φαίνεται, προχώρησαν αρκετά προς την πιθανή λύση του ονοματολογικού, αλλά και των άλλων συναφών ζητημάτων. Αυτό που κυρίως προέκυψε ήταν η διαπίστωση της κοινής θέλησης των δύο μερών να βρεθεί λύση. Λύση, βεβαίως, με υποχωρήσεις αμοιβαίες.
Η παρουσία των ηγετών της ΕΕ ταυτόχρονα στη Σόφια για την κοινή σύσκεψη ΕΕ–Δυτικών Βαλκανίων, έδωσε την ευκαιρία να φανεί, πιο φανερά, το ενδιαφέρον της Ευρώπης για εξεύρεση λύσης. Και η συνάντηση του Α. Τσίπρα με Μέρκελ-Μακρόν ήταν χαρακτηριστική και υπαινισσόταν ότι οι δύο διαπραγματεύσεις για μακεδονικό και χρέος μπορεί να είναι ταυτόχρονες όχι ως «ανταλλαγή» αλλά ως ένα κοινό σχέδιο για το πως θα σταθεροποιηθεί η περιοχή συνολικά και πάντως θα ελαφρυνθεί η Ελλάδα από δύο σοβαρά της προβλήματα για να μπορεί να παίξει τον θετικό της ρόλο. Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε αυτό το κλίμα: «γενικά θα το καλωσορίζαμε αν φτάναμε σε μία συμφωνία, με την οποία και οι δύο πλευρές θα μπορούν “να ζήσουν καλά” και η οποία σίγουρα θα διευκόλυνε την συνεργασία σε αυτήν την περιοχή».
Οι δυσκολίες, ωστόσο, παραμένουν και είναι αλήθεια ότι τα τελευταία μέτρα μιας δύσκολης διαδρομής μπορεί να αποδειχθούν τα πιο δύσκολα. Μαι ακόμη εκδοχή ονόματος που προστέθηκε στον υπό συζήτηση κατάλογο, η «Δημοκρατία της Μακεδονίας του Ίλιντεν » ξανάνοιξε πάλι το θέμα και προκάλεσε αντιδράσεις ιδίως από ελληνικά κόμματα και συγκεκριμένα το ΔΗΣΥ και τη ΝΔ.
Θετικά χαρακτηριστικά
Η πρόταση της ονομασίας με το επίθετο Ίλιντεν προτάθηκε από τον κ. Ζάεφ, χωρίς όμως να πάρει απάντηση από τον Α. Τσίπρα, όπως υποστηρίζουν πηγές του Μαξίμου. «Ούτε το συζητάει το όνομα αυτό ούτε δεν το συζητάει» ήταν η απάντηση πηγών του Μαξίμου που σημαίνει ότι θέλει να είναι στο τραπέζι και βέβαια δεν το απορρίπτει όπως και τ΄ άλλα. Και με την ευκαιρία σημειώνει τα εξής: «η συζήτηση για οποιοδήποτε όνομα είναι κενή περιεχομένου, εάν δεν έχουν πρώτα εκπληρωθεί οι δύο βασικές προϋποθέσεις, τις οποίες η κυβέρνηση έχει θέσει, ακολουθώντας την εθνική γραμμή, από την αρχή της διαπραγμάτευσης για το ονοματολογικό. Δηλαδή ότι το erga omnes με συνταγματική αναθεώρηση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει συμφωνία και η υλοποίηση της συνταγματικής αναθεώρησης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για ένταξη σε διεθνείς οργανισμούς (ΕΕ – ΝΑΤΟ).
Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι το όνομα «Μακεδονία του Ίλιντεν» συγκεντρώνει θετικά χαρακτηριστικά. Πρώτον, απεγκλωβίζει τη χώρα αυτή από τις απόψεις ότι είναι παρακλάδι της αρχαίας Μακεδονίας και την επαναφέρει στην πραγματική πηγή εθνογένεσης της που είναι η εξέγερση του Ίλιντεν το 1903. Αυτό, στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ εξουδετερώνει τις αντιδράσεις που εκπορεύονται κυρίως από το εθνικιστικό WMRO διότι είναι αδύνατο να απορρίψει ένα επίθετο, θεμελιώδες για το έθνος τους. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στη χώρα να λύσει το ζήτημα αυτό και στο Σύνταγμά της, εισάγοντας το erga omnes, δηλαδή την ενιαίας ονομασίας που είναι όρος για την Ελλάδα.
Δύσκολη η απόρριψη χωρίς επιπτώσεις
Οι αντιδράσεις της ΝΔ και του ΔΗΣΥ, ότι το όνομα αυτό είναι «η επιτομή του αλυτρωτισμού» είναι πρόφαση και θεωρείται ως κάλυψη για να μην ψηφίσουν μια συμφωνία. Ωστόσο, παρατηρητές σημείωναν ότι για τη ΝΔ θα είναι πολύ δύσκολο να αρνηθεί, τελικά, για πολλούς λόγους να συμφωνήσει. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Μητσοτάκης αποδέχθηκε, λόγω σοβαρότητας του προβλήματος, την πρόταση του πρωθυπουργού να μην αναφερθούν στο ζήτημα αυτό πριν την τηλεφωνική επικοινωνία, άρα και επίσημη ενημέρωσή του, που θα γινόταν το Σάββατο το πρωί. Την ίδια στιγμή όμως το κόμμα της ΝΔ έκανε απορριπτική δήλωση: «η ΝΔ τονίζει ότι οποιαδήποτε αναφορά του Ίλιντεν στο όνομα της γειτονικής χώρας, όχι μόνο δεν θέτει τέλος στον αλυτρωτισμό των Σκοπίων, αλλά αντιθέτως τον επιβεβαιώνει και τον ενισχύει. Γι΄ αυτό είναι απαράδεκτο ακόμα και να τίθεται προς συζήτηση».
Η συνάντηση το Σάββατο του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας και η τηλεφωνική επικοινωνία του με τους αρχηγούς των κομμάτων, θα διαμορφώσει μια εικόνα την πιο λεπτή στιγμή της διαπραγμάτευσης. Πάντως, δεν θα πρέπει να σπεύσουμε να θεωρήσουμε ότι η όποια προτεινόμενη ονομασία, μαζί και η Δημοκρατία της Μακεδονίας του Ίλιντεν έχει φύγει από το τραπέζι. Μία ονομασία που λύνει το πιο δύσκολο από τα αιτήματα της ελληνικής πλευράς, το erga omnes και τις αλλαγές του Συντάγματος της γείτονος δεν απορρίπτεται χωρίς πρόβλημα από κόμματα όπως το ΔΗΣΥ και η ΝΔ. Το ίδιο ισχύει, για άλλους λόγους για το ΚΚ. Το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη ως την Παρασκευή το βράδυ δεν είχε τοποθετηθεί αρνητικά.
Παύλος Κλαυδιανός
Πηγή: Η Εποχή
