Τη συνέντευξη πήρε ο Ιγνάσιο Σαν Ρομάν
Τον περασμένο Αύγουστο δηλώσατε ότι η μεγαλύτερη κατάκτηση της κυβέρνησής σας ήταν ότι πετύχατε την αλλαγή της νοοτροπίας των πολιτών, οι οποίοι ξανάνιωσαν την περηφάνια του να είσαι Εκουαδοριανός. Θα μπορούσατε να απαριθμήσετε άλλες τρεις κατακτήσεις που θεωρείτε ουσιαστικές;
Θα μπορούσα να απαριθμήσω 300, χωρίς μετριοφροσύνη, πιστεύω ωστόσο πως το βασικό επίτευγμα είναι η αλλαγή της στάσης των Εκουαδοριανών. Όταν βρέθηκα στην κυβέρνηση, αντιμετώπισα μια κατεστραμμένη και καταπτοημένη χώρα. Βιώσαμε κι εδώ μια βαριά κρίση το 1999, παρόμοια με την κρίση του corralito στην Αργεντινή, με τη διαφορά ότι εκεί κατέρρευσε το καθεστώς της νομισματικής ισοτιμίας. Εμάς, αντίθετα, η κρίση μάς οδήγησε στη δολαριοποίηση. Σίγουρα η κρίση ήταν μεγάλη οδύνη στην Αργεντινή, ίσως όμως η κρίση του Εκουαδόρ να ήταν πιο βαθιά. Μας κόστισε το 30% του ΑΕΠ, τη μετανάστευση εκατομμυρίων Εκουαδοριανών, την καταστροφή οικογενειών, αλλά και της κοινωνίας. Η χώρα βρισκόταν καταπτοημένη και ακινητοποιημένη. Μας είχαν πείσει ότι ήμασταν άχρηστοι, ανίκανοι, διεφθαρμένοι, τεμπέληδες, και ότι τα σπουδαία πράγματα μπορούσαν να γίνουν μόνο από τους άλλους. Το τριτοκοσμικό σύμπλεγμα. Εμείς μπορεί να κάναμε ωραία χειροτεχνήματα, αλλά οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι μπορούσαν να γίνουν μόνο στην Ευρώπη ή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σήμερα, με το μετασχηματισμό που έγινε στη χώρα, άλλαξε και αυτό το πνεύμα. Άλλαξε η στάση του κόσμου. Σήμερα βλέπουμε μια χώρα που πιστεύει στις δυνατότητές της, παρά τη στρατηγική του Τύπου και της αντιπολίτευσης που επιδιώκουν να μας κλέψουν τη χαρά και την ελπίδα. Δεν τα έχουν καταφέρει. Ας απαριθμήσω, όμως, τρία επιτεύγματα: βρισκόμασταν στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά την ισότητα, ήμασταν μία από τις τρεις χώρες με τις μεγαλύτερες ανισότητες. Σήμερα είμαστε μία από τις τρεις χώρες με τη μικρότερη ανισότητα στη Λατινική Αμερική. Είμαστε από τις χώρες που μείωσαν περισσότερο τη φτώχεια: δύο εκατομμύρια Εκουαδοριανοί βγήκαν από τη φτώχεια. Και για να πάμε στα συγκεκριμένα, στα έργα, είχαμε ένα από τα χειρότερα οδικά δίκτυα της Λατινικής Αμερικής και σήμερα έχουμε το καλύτερο οδικό δίκτυο της Μεγάλης Πατρίδας.
Ο φόβος της Δεξιάς
Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει πως πρόκειται για μια κερδισμένη δεκαετία, ενώ η αντιπολίτευση τη χαρακτηρίζει χαμένη…
Προφανώς. Για τις ελίτ, που τώρα είναι υποχρεωμένες ακόμη και να πληρώνουν ένα βασικό μισθό στις οικιακές εργάτριες, που τώρα οφείλουν να ασφαλίζουν τους εργαζομένους τους, προφανώς και είναι μια χαμένη δεκαετία. Δεν μπορούν πλέον να φοροδιαφεύγουν, δεν μπορούν να εκμεταλλεύονται, δεν μπορούν να κάνουν outsourcing. Αλλά, για το 99,99%, είναι ξεκάθαρα μια κερδισμένη δεκαετία, το λέει όλη η Αμερική, το λέει όλος ο κόσμος. Έχουν συγκρίνει τις εκλογές του Εκουαδόρ με τη μάχη του Στάλινγκραντ, τη μάχη που άλλαξε την πορεία του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Οι εκλογές του Εκουαδόρ θα είναι η απόδειξη είτε ότι η Δεξιά έχει αρχίσει ήδη την οπισθοχώρηση, και δεν πρόκειται να δεχτούν το αποτέλεσμα όσο μεγάλη κι αν είναι η διαφορά. Έχουν αρχίσει ήδη να κατασκευάζουν ένα framing, όπως λέγεται στη γλώσσα της επικοινωνίας, δηλαδή μια πλαισίωση νοθείας.
Πώς το έκαναν;
Έχουμε δύο εκατομμύρια ψηφοφόρους παραπάνω. Όμως δεν πρόκειται να δεχτούν αυτό το αποτέλεσμα, γιατί η Δεξιά τα παίζει όλα για όλα σ’ αυτές τις εκλογές και ήδη φτιάχνουν αυτό το πλαίσιο που λέει ότι ο Λάσσο κερδίζει, ώστε, όταν στο δεύτερο γύρο τους ξεπεράσουμε κατά 2 εκατομμύρια ψήφους, να πουν ότι υπήρξε νοθεία και να δημιουργήσουν αστάθεια. Γι’ αυτό θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος ο λαός του Εκουαδόρ, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος ο έντιμος εθνικός και διεθνής Τύπος και οι διεθνείς οργανισμοί, γιατί η Δεξιά δεν θέλει να δεχτεί την επικείμενη ήττα της, όπως δεν τη δέχτηκε στις 19 του περασμένου Φεβρουαρίου, όταν ξεκίνησαν την ιστορία της νοθείας. Δεν έκαναν καμία επίσημη καταγγελία. Αν είναι τόσο σίγουροι πως υπήρξε νοθεία, ας κάνουν τις καταγγελίες τους με αποδείξεις.
Η νέα ηγεσία
Ο Λενίν Μορένο έχει μια προσωπικότητα διαφορετική από τη δική σας, τι θα προσφέρει η ηγεσία του στη χώρα;
Όταν ο Λενίν ήταν ο αντιπρόεδρός μου, λειτουργούσαμε εξαιρετικά συμπληρωματικά. Εγώ είμαι παρορμητικός, αιματώδης. Ο Λενίν, αντίθετα, είναι πολύ πιο προσηνής, ήρεμος –αν ταιριάζει η λέξη–, ειδικός στην καλή διάθεση, στη γελωτοθεραπεία, επαγγελματίας και εκ φύσεως εμψυχωτής. Πιστεύω ότι θα καταφέρει να μειώσει τις πολώσεις, τις διαιρέσεις. Ο Λενίν εκπροσωπεί το είδος ηγεσίας που χρειάζεται η χώρα στα επόμενα χρόνια, αφού πλέον θα έχει σταθεροποιηθεί ένα σύστημα. Εγώ χρειάστηκε να δημιουργήσω το σύστημα. Προσπαθήστε να είστε προσηνής με τις μεγάλες εργοδοτικές ενώσεις που εκμεταλλεύονταν τους εργάτες, που δεν πλήρωναν φόρους, που ήθελαν να εκβιάσουν με κάθε μέσο την κυβέρνηση, μέσα από τις φυλλάδες τους. Προσπαθήστε να είστε προσηνής με το διεφθαρμένο Τύπο. Αν δεν σκύψεις το κεφάλι, σε χτυπάνε δέκα φορές πιο σκληρά για να μάθεις ποιος κυβερνά αυτή τη χώρα. Εμείς ποτέ δεν σκύψαμε το κεφάλι. Χρειαζόταν αντιπαράθεση, παρουσία του κράτους, ώστε να καταλάβουν ότι είχαμε πλέον πρόεδρο. Πιστεύω πως αυτό το στάδιο το έχουμε ξεπεράσει και πιθανότατα τώρα έρχεται ένα νέο στάδιο, αυτό της διαχείρισης του συστήματος που δημιουργήθηκε.
«Νίκη σε όλα τα πεδία»
Ο συνασπισμός Alianza PAÍS κατάφερε να πάρει το 57% στον πρώτο γύρο των εκλογών του 2013, ενώ στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές δεν έπιασε το 40%. Πιστεύετε ότι οφείλετε να κάνετε κάποια αυτοκριτική και σε τι θα συνίστατο αυτή η αυτοκριτική;
Πάντα πρέπει να κάνουμε αυτοκριτική. Όσον αφορά αυτό το θέμα ωστόσο, δεν είμαι και τόσο σίγουρος. Εξαρτάται τι συγκρίνεις. Το 2013 πήρα το 57%, μια διαφορά πάνω από τρία εκατομμύρια ψήφους, κερδίσαμε 100 βουλευτές από τους 137. Αυτό είναι κάτι πρακτικά ανεπανάληπτο. Αλλά, αν κάνουμε τη σύγκριση με το 2006, εγώ έμεινα στο 22% και ο Άλβαρο Νομπόα κέρδισε τον πρώτο γύρο με 26%. Σήμερα φτάσαμε στο 39,36% και ο δεύτερος βρέθηκε στο 28,09%, μιλάμε για μια διαφορά ενός εκατομμυρίου ψήφων. Αν αυτό δεν είναι νίκη, από όποια πλευρά κι αν το δεις, τότε τι είναι νίκη; Και όχι μόνο αυτό, νικήσαμε σε όλα τα πεδία: προεδρική εκλογή, απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, στα τοπικά κοινοβούλια, στο δημοψήφισμα, πολύ σημαντικό διότι φέρνει μια ανατροπή, την απαγόρευση των φορολογικών παραδείσων για τους δημόσιους λειτουργούς.
Τα μέσα ενημέρωσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε όλες τις κοινωνίες, κι εσείς πολεμήσατε με επιμονή κάποια μέσα ενημέρωσης.
Τα μέσα επικοινωνίας είναι μια εξουσία χωρίς αντίπαλο. Υπάρχουν μέσα που δεν ασκούν το λειτούργημα της ενημέρωσης. Παίζουν πολιτικό ρόλο, χωρίς καμία πολιτική υπευθυνότητα. Αυτό είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα για μια δημοκρατία, Εδώ, η μεγαλύτερη εθνική εφημερίδα, η El Universo, είχε στον υπότιτλό της τη φράση: «Η τέταρτη εξουσία». Ωστόσο η δημοκρατία, όπως εκείνοι δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν, είναι ένα σύστημα με εξουσίες και αντι-εξουσίες. Λένε: «Ο Κορρέα έχει παραβιάσει τη δημοκρατία, γιατί δεν υπάρχει αντιπολίτευση, εξ ου και ο Τύπος παίζει αυτόν το ρόλο». Κι εγώ τους ρωτάω: ποια είναι η αντιπολίτευση στον Τύπο; Όσον αφορά την περίπτωση της Λατινικής Αμερικής, εγώ πιστεύω πολύ στα τοπικά μέσα, γιατί έχουν μια πιο αυθεντική πρακτική της δημοσιογραφίας, δεν είναι μηχανές παραγωγής χρήματος, όπως είναι τα μεγάλα εθνικά μέσα. Όταν βρέθηκα στην κυβέρνηση, υπήρχαν έξι εθνικά κανάλια. Τουλάχιστον πέντε είχαν διασυνδέσεις ή ανήκαν σε τράπεζες. Αν ήθελες να πάρεις ένα μέτρο εναντίον τους, βρισκόσουν αντιμέτωπος με μια βίαιη εκστρατεία αυτών των μέσων, προκειμένου να υπερασπιστούν τα συμφέροντα των τραπεζιτών. Επομένως, τα μέσα ενημέρωσης είναι πολιτικοί παράγοντες, και στη Λατινική Αμερική δεν έχουν καμιά αντιπολίτευση, ούτε ενδοιασμούς, ούτε όρια. Ανήκουν σε μισή ντουζίνα οικογένειες που έχουν συνηθίσει να κάνουν ό,τι γουστάρουν. Έπρεπε να έρθουμε αντιμέτωποι με αυτή την εξουσία για να περιορίσουμε την εμβέλειά της και για να αποκτήσουμε πραγματική δημοκρατία. Ήθελαν να επιβάλλουν ένα Καθεστώς Γνώμης και όχι ένα Καθεστώς Δικαίου.
Ποια είναι η θέση της κυβέρνησης του Εκουαδόρ σχετικά με την περίπτωση της Μιλάγρο Σάλα;
Η θέσης μας είναι αγάπη και θαυμασμός για τη Μιλάγρο, απόλυτος σεβασμός στην ανεξαρτησία και τους θεσμούς της Αργεντινής, αλλά εδώ αποκαλύπτεται μια διπλή ηθική. Αν τα μισά απ’ αυτά είχαν συμβεί στο Εκουαδόρ, τώρα θα βρισκόμασταν κατηγορούμενοι στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, θα ήμασταν δικτάτορες. Αν αυτό συνέβαινε στη Βενεζουέλα, μπορείς να φανταστείς το μηντιακό σκάνδαλο; Υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Αν αυτό είχε συμβεί σε κάποια από τις δικές μας χώρες, μπορείς να φανταστείς τα πρωτοσέλιδα και την εθνική και διεθνή καμπάνια της αντιπολίτευσης.
Ισχυρή η προοδευτική τάση
Η Λατινική Αμερική ζει αυτό τον καιρό αλλαγές κυβερνήσεων, μια στροφή προς τη Δεξιά. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό;
Ας το βάλουμε κάπως στα συμφραζόμενά του. Πραξικόπημα ενάντια στον Σελάγια στην Ονδούρα το 2009. Το 2008 προσπάθεια διχασμού στη Βολιβία. Πραξικοπήματα κατά του Λούγο στην Παραγουάη, της Ντίλμα στη Βραζιλία. Ήταν καμιά απ’ αυτές κυβέρνηση της Δεξιάς; Όλες αριστερές κυβερνήσεις. Αυτή είναι η υποκρισία της λατινοαμερικανικής Δεξιάς, που μιλά για δημοκρατία, μόνο όταν κερδίζει. Όταν χάνουν, αντιθέτως, πάει στο διάβολο η δημοκρατία και βρέχει πραξικοπήματα, κοινοβουλευτικά, δικαστικά, ό,τι να ’ναι. Στην Ονδούρα έγινε ένα ξεδιάντροπο στρατιωτικό πραξικόπημα για να συνεχίσουν να κυβερνούν αυτοί. Στην Αργεντινή, ο Σκιόλι έχασε για 2%. Ο Έβο Μοράλες νομίζω πως έχασε επίσης για 2%, κι αν αύριο έβαζε υποψηφιότητα για πρόεδρος, θα σάρωνε. Στον Λούλα επιτίθενται, γιατί φοβούνται μήπως κατέβει υποψήφιος, γιατί ξέρουν ότι θα σαρώσει, εξ ου και καταφεύγουν σε ένα μηντιακό, κοινοβουλευτικό και δικαστικό πραξικόπημα για να καταφέρουν να πάρουν την εξουσία από το Κόμμα των Εργατών και να ανακτήσει την εξουσία η κτηνώδης βραζιλιάνικη Δεξιά. Στη Βενεζουέλα, μετά από 16 χρόνια κυβέρνησης πήρανε το 40%. Καταλαβαίνεις τι σημαίνει μια κυβέρνηση μετά από τόσα χρόνια στην εξουσία να κερδίζει το 40% της λαϊκής στήριξης, πολεμώντας ενάντια σε όλους; Είναι αλήθεια πως υπήρξαν πισωγυρίσματα, αλλά από ποιο σημείο… Αν ξεκινήσουμε την ανάλυσή μας από το 1998, όταν ο Τσάβες ήταν ο πρώτος που κέρδισε εκλογές στη Βενεζουέλα, υπάρχει μόνο πρόοδος, γιατί όλη η Λατινική Αμερική ήταν στα χέρια της Δεξιάς, ζούσε τη μεγάλη και θλιβερή νεοφιλελεύθερη νύχτα. Αν κάνουμε τη σύγκριση με το 2009, όταν η Παραγουάη για πρώτη φορά στην ιστορία της, απέκτησε αριστερή κυβέρνηση, πράγματι υπάρχει οπισθοχώρηση. Αλλά είναι έτσι γιατί βρισκόμαστε σε ένα μοναδικό σημείο της ιστορίας. Η προοδευτική τάση είναι συνολικά σημαντική, όπως αποδεικνύει η Ουρουγουάη, χώρα για την οποία δεν μιλάμε ποτέ. Είναι η πιο αναπτυγμένη χώρα της Λατινικής Αμερικής και πλέον κλείνει 12 χρόνια με αριστερή κυβέρνηση. Όπως αποδεικνύει ο Έβο Μοράλες, το Εκουαδόρ, η Βενεζουέλα, που έχει αντέξει τόσα χτυπήματα, η Νικαράγουα, όπου ο Ντανιέλ Ορτέγκα πέτυχε μια εντυπωσιακή νίκη. Το Ελ Σαλβαδόρ έχει επίσης αριστερή κυβέρνηση. Η προοδευτική τάση είναι σήμερα πολύ ισχυρή. Εξαρτάται, βέβαια, με τι την συγκρίνεις, με τη στιγμή που όλη η Νότια Αμερική, εκτός από δύο χώρες, ήταν αριστερή, ή με τη μακριά και θλιβερή νεοφιλελεύθερη νύχτα, όταν δεν είχαμε καμιά αριστερή κυβέρνηση σε όλη τη μεγάλη πατρίδα;
Μτφ: Έφη Γιαννοπούλου
Πηγή: Η Εποχή
