Έχει ενδιαφέρον να παρατηρείς το πρόσωπο του συνομιλητή σου που δεν ζει στα βόρεια της χώρας, όταν του λες πως στο Νευροκόπι οι σόμπες ανάβουν αρχές Σεπτέμβρη. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και τέλη Αυγούστου. Κι αυτό δεν συμβαίνει γιατί οι κάτοικοι του συγκεκριμένου δήμου είναι λάτρεις ειδυλλιακής ατμόσφαιρας. Που είναι, αλλά αυτό δεν αφορά αυτό το κείμενο. Οι σόμπες ανάβουν τόσο νωρίς, γιατί οι καιρικές συνθήκες είναι ιδιαίτερα σκληρές σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή. Και δεν είναι μόνο αυτή. Η βόρεια Ελλάδα, και κυρίως οι ορεινές και ημιορεινές της περιοχές, έχουν χειμώνες που είναι παγωμένοι κυριολεκτικά.
Γίνεται κατανοητό, λοιπόν, πως οποιαδήποτε αύξηση σε καύσιμα και ρεύμα έχει τραγικές επιπτώσεις. Μάλιστα, μετά από μία υπερδεκαετή κρίση, οι οικονομικές αντοχές των λαϊκών στρωμάτων έχουν εξαντληθεί εντελώς.
Στις αρχές του της δεκαετίας του ’10, όταν μπαίναμε στα μνημόνια με τις περικοπές μισθών και συντάξεων, συνέβη μία μεγάλη μεταστροφή στον τρόπο που θερμαίνονταν τα σπίτια. Καθώς το εισόδημα δεν έφτανε να καλύψει το κόστος της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης, οι πολίτες στράφηκαν σε πιο φτηνές λύσεις, όπως ήταν το ξύλο και το πέλετ. Είναι χαρακτηριστική η εικόνα ενός χωριού ή μιας πόλης αν τυχόν και την κοιτάξεις από ψηλά. Ένα γκρίζο νέφος στέκεται σταθερά από πάνω τους. Η καύση ξυλείας, οποιασδήποτε ποιότητας, σε τόσο εκτεταμένο βαθμό επιβαρύνει σε υψηλά ποσοστά την ατμόσφαιρα, μετατρέποντας ακόμα και μικρά χωριά σε περιοχές ίδιες με αυτές των βιομηχανικών ζωνών του παρελθόντος.
Η σημερινή εκτίναξη των τιμών των καυσίμων, όμως, έστρεψε ακόμα περισσότερους πολίτες στη λύση της ξυλείας σε όλες της τις εκδοχές. Αυτό βέβαια σημαίνει για τον καπιταλισμό, που δεν έχει αδιέξοδα όταν αφορά την αισχροκέρδεια, εκτίναξη των τιμών αυτών των προϊόντων στον αστερισμό της Ανδρομέδας. Ο τόνος για τα ξύλα και η τιμή για το σακί με πέλετ πήραν τρεις και τέσσερις φορές απάνω μέσα σε ένα μόλις χρόνο. Όταν στον καπιταλισμό έχεις και τη συνθήκη της νεοδημοκρατικής κυβέρνησης, τότε οι ζωές των φτωχών και μεσαίων στρωμάτων κατεβαίνουν με ταχύτητα τα σκαλοπάτια της αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Οι δυσκολίες για τις οικογένειες με έναν μισθό ή με δύο μισθούς, που ουσιαστικά φτάνουν έναν αξιοπρεπή, δεν είναι απλά ανυπέρβλητες τώρα τον χειμώνα, αλλά μετατρέπονται σε αγώνα επιβίωσης. Όταν πρέπει να διαλέξεις τη ζέστη ή το φαγητό, τότε μιλάμε για τη μεγαλύτερη τρομοκρατία που διαπερνά ένα σπιτικό.
Μαζί με το κύμα ακρίβειας που σαρώνει τη χώρα εδώ κι έναν χρόνο, τα λαϊκά στρώματα αντιμετωπίζουν τον επερχόμενο χειμώνα ως Γολγοθά.
Στην ίδια δυσχερή κατάσταση βρίσκεται και η ύπαιθρος με τις αγροτικές και κτηνοτροφικές ασχολίες. Σε ορεινές περιοχές που υπάρχουν κτηνοτροφικές μονάδες με σταβλισμένη κτηνοτροφία, πέραν της οικονομικής δυσπραγίας, τίθεται τώρα και το ζήτημα της επιβίωσης της μονάδας. Και αν ανεβεί το κόστος, πώς θα πουλήσουν σε τιμές που να μπορεί να αγοραστεί η παραγωγή τους; Κι αν ανεβεί η τιμή πώλησης των κτηνοτροφικών προϊόντων από τους κτηνοτρόφους, πώς θα μπορέσει να μπει στο ράφι σε μία λογική τιμή για τους καταναλωτές; Βλέπουμε, λοιπόν, πως οι αυξημένες τιμές ενέργειας και καυσίμων επηρεάζουν όλη την κοινωνία και κυρίως τα φτωχά της στρώματα, που βρίσκονται πλέον ανάμεσα σε σκληρές επιλογές που αφορούν και την ποιότητα της ζωής τους. Ή ακόμα χειρότερα αφορούν την ίδια τους τη ζωή.
Την ίδια στιγμή που η θέρμανση είναι ένα οδυνηρό δίλλημα ανάμεσα σε άλλες βασικές ανάγκες που πρέπει να μειωθούν ή να κοπούν εντελώς, έρχονται τα νέα με τα ιλιγγιώδη κέρδη των δύο εταιρειών που διυλίζουν πετρέλαιο στη χώρα (Motor Oil, ΕΛΠΕ). Μέσα στο 2022 η αύξηση των κερδών αυτών το δύο εταιρειών είναι 468% και 324% αντίστοιχα. Το ίδιο συμβαίνει και με τους τέσσερις μεγάλους παρόχους ενέργειας, όπως ακριβώς και με τις αλυσίδες τροφοδοσίας. Βλέπουμε, δηλαδή, πως μέσα σε αυτή την κρίση δεν περνάνε όλοι δύσκολα. Το αντίθετο! Ενώ ο κόσμος μπαίνει σε επιλογές αδιανόητες για τη ζωή του, από την άλλη μια ελάχιστη κοινωνική ομάδα στήνει χορό μέσα στα δυσθεώρητα κέρδη που αποκομίζει από την κρίση.
Ο χειμώνας είναι ήδη εδώ και θα είναι δύσκολα αντιμετωπίσιμος. Για να γίνει, όμως, ακόμα κι αυτή η δυσκολία χρήσιμη για μας, ας δούμε ποιοι και με ποιες πολιτικές στενεύουν τις ζωές μας και το μέλλον μας.
Οι αυξήσεις κερδών των μεγάλων εταιρειών, οι μεροληπτικές (για το μεγάλο κεφάλαιο) πολιτικές της κυβέρνησης, η με κάθε τρόπο διατήρηση αυτού του καθεστώτος είναι ο χειμώνας που πρέπει να τελειώσει το συντομότερο. Με τη δική μας συμβολή.
Χρήστος Καραγιαννίδης
